Πότε τονίζονται

Το πού τονίζεται όταν είναι:

α. τοπικό επίρρημα και εισάγει ευθείες ή πλάγιες ερωτήσεις, με άλλα λόγια όταν στο τέλος της πρότασης έχουμε ερωτηματικό (ευθεία ερώτηση, παράδειγμα 1) ή όταν μια ερώτηση τη μεταφέρουμε σε κάποιον άλλο (πλάγια ερώτηση, παράδειγμα 2).

1. Πού θα πας το βράδυ; (τοπικό επίρρημα, εισάγει ευθεία ερώτηση)

2. Ρώτα τον πού θα πάει το βράδυ. ή Δεν μου λέει πού θα πάει το βράδυ. (τοπικό επίρρημα, εισάγει πλάγια ερώτηση)

β. τροπικό επίρρημα και εισάγει ευθείες ή πλάγιες ερωτήσεις, με άλλα λόγια όταν στο τέλος της πρότασης έχουμε ερωτηματικό (;) (ευθεία ερώτηση, παράδειγμα 1) ή όταν μια ερώτηση τη μεταφέρουμε σε κάποιον άλλο (πλάγια ερώτηση, παράδειγμα 2).

1. Πού το ξέρεις ότι ο Γιώργος θα φύγει; (τροπικό επίρρημα, εισάγει ευθεία ερώτηση, με ποιο τρόπο το ξέρεις...)

2. Ρώτα τον πού το ξέρει ότι ο Γιώργος θα φύγει ή Δεν μου λέει πού το ξέρει ότι ο Γιώργος θα φύγει (πλάγια ερώτηση)

 

γ. όταν χρησιμοποιείται σε επιφωνηματική πρόταση και ισοδυναμεί με ισχυρή άρνηση, π.χ.

Πού μυαλό για διάβασμα! (Δεν έχω μυαλό για διάβασμα) / Πού να ήξερε τι θα ακολουθήσει! (δεν ήξερε τι θα ακολουθήσει.

 

δ. με να + οριστική παρατατικού σε επιφωνηματική πρόταση, για να δηλώσει ισχυρή απραγματοποίητη επιθυμία ή έντονη απογοήτευση για κάτι που δεν έγινε, π.χ.

 Πού να το ήξερα ότι θα έφευγε έτσι! (απραγματοποίητη επιθυμία: Μακάρι να το ήξερα ότι θα έφευγε έτσι!)

Πού να ήσουν από καμιά μεριά να τους έβλεπες! (απογοήτευση για κάτι που δεν έγινε: Τι ατυχία να μην είσαι εκεί να τους έβλεπες!)

 

ε. στις εκφράσεις: Από πού κι ως πού. / Πού και πού. / Αραιά και πού. π.χ.

Από πού κι ως πού θέλει να έρθει μαζί μας! / Πού και πού πηγαίνουμε και στου παππού! / Στον παππού πηγαίνουμε αραιά και πού.

 

Το πώς τονίζεται όταν είναι:

α. τροπικό ή τοπικό επίρρημα και εισάγει ευθείες ή πλάγιες ερωτήσεις, με άλλα λόγια όταν στο τέλος της πρότασης έχουμε ερωτηματικό (παράδειγμα 1) ή όταν μια ερώτηση τη μεταφέρουμε σε κάποιον άλλο (παράδειγμα 2).

1. Πώς μπήκες στο σπίτι; (τροπικό επίρρημα, εισάγει ευθεία ερώτηση)

2. Ρώτα τον πώς μπήκε στο σπίτι ή Δεν μου λέει πώς μπήκε στο σπίτι. (τροπικό επίρρημα, εισάγει πλάγια ερώτηση)

β. Σε επιφωνηματική πρόταση (έχει στο τέλος θαυμαστικό) για να δηλώσει:

1. απορία, π.χ.

Είναι να θαυμάζει κανείς πώς γλίτωσε από τέτοια αρρώστια! / Tο πώς τα βγάζουν πέρα ένα Θεός το ξέρει!

2. ότι κάτι είναι δύσκολο ή αδύνατο, π.χ.

Πώς δε με ξέρει, αφού υπηρετήσαμε μαζί στον στρατό!

3. βεβαιότητα, π.χ.

Tους τηλεφώνησες; – Πώς, τους τηλεφώνησα το μεσημέρι, βεβαίως και τους τηλεφώνησα!

 

γ. Σε ειδικές περιπτώσεις όπως οι παρακάτω:

Κοιτάζω πώς και πώς να τα βολέψω.

Ξεκίνησα χαράματα, πεζός, κατά πώς το ‘χα αποφασισμένο.