Εδώ και τρία τουλάχιστον
χρόνια
έχουμε επισημάνει C:\Τα
έγγραφά μου\Ιστοσελίδα\ed00Optics.htm
ότι κατά την ερμηνεία
του φαινομένου ουράνιο τόξο
στο εσωτερικό της
σφαιρικής σταγόνας ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ, να συμβεί ΟΛΙΚΗ ανάκλαση
Από τότε αρκετές δεκάδες
συναδέλφων, καθηγητές της δευτεροβάθμιας,
Εκτίμησαν με τη σειρά
τους πρόκειται για μια αβλεψία
που χρειάζεται να
διορθωθεί διοτι εμφανίζεται και στο βιβλίο
Φυσική Γενικής παιδείας
της Γ΄Λυκείου,
αργότερα στο βιβλίο Φυσική
κατεύθυνσης της Γ΄Λυκείου αλλά
και στο βιβλίο Φυσικη της Γ΄Γυμνασίου
Κανείς, ωστόσο, δεν διόρθωσε τίποτα.
Τώρα η
ΟΛΙΚΗ ανάκλαση για τη δημιουργία του ουράνιου τόξου
τέθηκε και στις
«Πανελλαδικές», όπως συνήθως τις λέμε, εξετάσεις. Δευτέρα 17 Μαίου 2010
ΘΕΜΑ Α
Α1. Το ουράνιο τόξο είναι
αποτέλεσμα
α. της απορρόφησης του φωτός
από την ατμόσφαιρα
β. Της μονοχρωματικότητας του
ηλιακού φωτός
γ. Του διασκεδασμού και της
ΟΛΙΚΗΣ ανάκλασης του λευκού φωτός
δ. Των ιδιοτήτων της υπέρυθρης
ακτινοβολίας
τέθηκε ως ερώτημα
πολλαπλής επιλογής στους υποψήφιους
με εμφανή την πρόθεση
των μελών της επιτροπής
να επιλεγεί, από τους
μαθητές, ως σωστή απάντηση το γ.
Εξάλλου, αυτό δόθηκε ως σωστό και στις οδηγίες
Και μάλιστα με δεδομένο
ότι από τις τρεις άλλες προτάσεις δεν ευσταθούν
η σωστή απάντηση δεν
υπάρχει .
Βέβαια οι κόλλες θα διορθωθούν έτσι ώστε οι
Έλληνες να παραδέχονται
ότι . . . .συμβαίνει
ΟΛΙΚΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ.
Κι ας γράφει ο Serway, στη σελίδα 583, the light is REFLECTED
At the back surface of the drop, the light is
REFLECTED and returns to thw front surface
Κι ας γράφει ο Grimshel, στο σχολικό, ότι συμβαίνει Reflexion
Die Reflexion und Dispersion
der Lichtstrallen erfolgt dabei an den kleinen Wassertröpfchen der Regenwolken
Κι ας γράφουν οι ΑΓΓΛΟΙ
ότι ΔΕΝ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΟΛΙΚΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ
the light at the back of the raindrop
does not undergo total internal reflection,
and some light does emerge from the back.
Κι ας γράφουν οι ΙΣΠΑΝΟΙ
se
refleja
Primero entra en
la gota, lo cual ocasiona que se refracte ligeramente.
Entonces se mueve
hacia el extremo opuesto de la gota, y se refleja en la cara interna de la
misma.
Πρώτα εισέρχεται στη σταγόνα, με αποτέλεσμα να διαθλαστεί
ελαφρά. Ύστερα κατευθύνεται στην απέναντι πλευρά της σταγόνας και ΑΝΑΚΛΑΤΑΙ στο
εσωτερικό της.
Κι ας γράφουν οι ΤΟΥΡΚΟΙ στο σχολικό
yansıtılması
Gökkuşakları;
ışık ışınlarının yağmur
damlaları ve sis tanecikleri tarafından kırılması,
yansıtılması ve dağıtılması ile meydana gelir.
Το ουράνιο τόξο δημιουργείται από τη διάθλαση, την
ΑΝΑΚΛΑΣΗ και τη διάχυση
των φωτεινών ακτίνων σε σωματίδια βροχής και
ομίχλης.
Κι ας λένε οι ΓΕΡΜΑΝΟΙ
ότι partiell reflektiert.
ΑΝΑΚΛΑΤΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ
Κι ας γράφουν οι – δάσκαλοι του Young
– Francis SEARS και Mark ZEMANSKY
This ray is refracted at the first surface and is in part reflected at
the secpmd surface
Την καλύτερη περιγραφή ,
από τη σκοπιά ενός δασκάλου, την κάνει μάλλον
ο Paul
HEWITT
( άποψη)
Κατ΄αρχή παρουσιάζει το
φαινόμενο ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ του ΟΛΙΚΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ.
Γράφει ( μετάφραση στα
ελληνικά ) :
Ακολούθησε τη φωτεινή
ακτίνα όπως εισέρχεται στη σταγόνα κοντά στην πάνω της επιφάνεια. Ένα μέρος του
φωτός ( δεν φαίνεται στο σχήμα ) ανακλάται και το υπόλοιπο διαθλάται μέσα στο
νερό. Στην πρώτη αυτή διάθλαση το φως αναλύεται στα χρώματα του φασματος, το
ιώδες εκτρέπεται περισσοτερο, το ερυθρό λιγότερο. Οταν το φως φθάνει στο
απέναντι τμήμα της σταγόνας, κάθε χρώμα ΔΙΑΘΛΑΤΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ εξερχόμενο στον αέρα
( δεν φαίνεται στο σχήμα ) και ΑΝΑΚΛΑΤΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ( partly reflected ) προς τα πισω μέσα στο
νερό. Όταν φθάνει στο κάτω μερος της σταγόνας κάθε χρώμα ΑΝΑΚΛΑΤΑΙ και πάλι (
δεν φαίνεται στο σχήμα ) και ένα μέρος διαθλάται εξερχόμενο στον αέρα.
Το ερώτημα :
Πώς προέκυψε – και
στα τρία ΕΛΛΗΝΙΚΑ σχολικά βιβλία – αυτό το ΟΛΙΚΗ ανάκλαση ;
Δεν μπορούμε παρά να
πιθανολογήσουμε.
Υποθέτουμε λοιπόν ότι
μας προέκυψε από τους συγγραφείς του πρώτου – σε χρονολογία εμφάνισης – από τα
τρία εγκεκριμένα βιβλία, οι οποίοι είδαν το ΟΛΙΚΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ στην ελληνική
μετάφραση του βιβλίου «ΦΥΣΙΚΗ του Hugh Young» και χωρίς
να εξετάσουν παραπέρα το ζήτημα το έγραψαν στο βιβλίο.
Οι επόμενοι τους
εμπιστεύτηκαν και χωρίς να ερευνήσουν το ζήτημα το έγραψαν και αυτοί . Το ίδιο
πρέπει να έγινε και με τους συγγραφείς του τρίτου βιβλίου. Έτσι τον Μάιο του
2010, οι ευθυνομενοι για τα θέματα των εξετάσεων εμπιστεύτηκαν τους συγγραφείς
και έβαλαν το θέμα .
Δεν αποκλείω το ότι ο Young στην
αγγλική έκδοση ( την οποία δεν έχω ) μπορεί να γράφει για total internal reflection. Αν αυτό συμβαίνει, απλά
έχει κάνει λάθος.
Εξυπακούεται ότι, εάν
δεν πρόκειται για λάθος των μεταφραστών - πράγμα δύσκολο διότι η ελληνική
μετάφραση στο σύνολό της είναι ιδιαίτερα προσεγμένη - τα ενδεχόμενα είναι δυο :
α. Το πρώτο είναι ο Young να
μην κάνει λάθος και να καταγράφει κάτι που όλοι οι άλλοι δεν το διακρίνουν.
Κι ας γράφουν οι – δάσκαλοι του Young
– Francis SEARS και Mark ZEMANSKY
This ray is refracted at the first surface and is in part
reflected at the secpmd surface
β. Το δεύτερο
είναι να κάνει λάθος και – χωρίς να κοιτάξουν οτιδήποτε άλλο – οι συγγραφείς
των ελληνικών βιβλίων να τον εμπιστεύτηκαν.
Εκτιμώ ότι συμβαίνει το
δεύτερο. Και είναι μαζί μου – εκτός από τον Hewitt και
τους προαναφερθέντες - και οκτώ ακόμα συγγραφείς βιβλίων από πολλές χώρες, οι
δάσκαλοι του SEARS και ZEMANSKY, το ιδιαίτερα σημαντικό . . Ο Νόμος της διάθλασης και η Γεωμετρία.
αλλά και το ακόμα πιο σημαντικό. ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ. Ας επιχειρήσει κάποιος να ρίξει φως σε μια
γυάλινη σφαίρα και να πετύχει ολική ανάκλαση έτσι ώστε «να μη βγει φως» από την
άλλη πλευρά . Ας το δοκιμάσει. Στην εποχή μας έχουμε και το λέιζερ . Με όλο τον
σεβασμό αλλά «δεν θα τα καταφέρει».
Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας