Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας

Τα δέντρα που αγάπησε

η δέκατη πεντάδα

η Φουντουκιά, η Μουσμουλιά, η Μελιά, η Συκιά, το Πουρνάρι

Τον καρπό τον είχε δοκιμάσει μέσα σε σοκολάτα, «σοκολάτα με φουντούκι», είχε πει ο περιπτεράς, ανήκε σε καρπούς που έμαθε να τους λέει ξηρούς, ήξερε και τι σημαίνει το να σου πει κάποιος « αυτό που πέταξες είναι φουντούκι» και η ελληνική λέξη για τον ξηρό αυτό καρπό δεν του θύμιζε αρχαία ελληνική γλώσσα, φαινόταν να έρχεται από αλλού, όπως το καραγάτσι, το ντουβάρι και ο χαλβάς.

Το δέντρο δεν το είχε δει ποτέ μέχρι που συναντήθηκε μαζί του σε ταξίδι στην Έδεσσα.

Πλησίασε. Του φάνηκε να έχει ύψος γύρω στα τέσσερα μέτρα μπορεί και λιγότερο. Ιδιαίτερη γοητεία ένιωσε για τα καρδιοειδή και οδοντωτά φύλλα της αλλά και για την όλη εικόνα με τα κλαριά να λυγίζουν φορτωμένα με τους ώριμους καρπούς, τα φουντούκια.

Ρωτώντας έμαθε ότι η καλλιέργειά της είναι μία από τις παραδόσεις των Ποντίων γι αυτό και φουντουκιές βρίσκεις εύκολα σε μέρη βορειοελλαδίτικα , Κατερίνη, Ημαθία, Έδεσσα, Δράμα.

Οι Τούρκοι πάντως το δέντρο το λένε findik και οι κυρίαρχες- στην καθομιλουμένη ελληνική γλώσσα- λέξεις «φουντουκιά» και «φουντούκι» είναι επηρεασμένες από την τουρκική γλώσσα, ενώ οι Πόντιοι επιμένουν να λένε το δέντρο «Λεπτοκαρυά» και τον καρπό λεπτοκάρυο.

Οι Άγγλοι τη λένε Hazel , οι Γερμανοί λένε Die Haseln , οι Γάλλοι Le noisetier

Για του βιολόγους είναι Corylus avellana

,

Είχε δοκιμάσει τα μούσμουλα αλλά είχε δει και μία μουσμουλιά μικρός σε περβόλι κοντά στην Κόρινθο, εκείνη ανθισμένη μέσα στο καταχείμωνο πριν και από τη μυγδαλιά κοντά στα Χριστούγεννα. Το άρωμα του άνθους θύμιζε πικραμύγδαλο και η όλη εμφάνιση χωρίς να είναι κάτι το «εκκωφαντικά’ όμορφο σαν την κερασιά τραβούσε τα βλέμματα γιατί σε παγωμένο χειμώνα δεν υπήρχε κάτι παρόμοιο. Αν θέλεις να κλείσεις ραντεβού μαζί της σήμερα το απόγευμα θα βρεις αρκετές φυτεμένες μπροστά σε σπίτια στη Νέα Σμύρνη, στο Χαλάνδρι, στον Άλιμο και στο Παλαιό Φάληρο και σίγουρα στην Κορινθία.

Όπως η μανταρινιά, η μηλιά, η πορτοκαλιά και η τζιτζιφιά, η Μουσμουλιά είναι πλάσμα από την Κίνα. Από εκεί έγινε γνωστή στην Ιαπωνία και στις Ινδίες πολλούς αιώνες πριν μάθουν να την καλλιεργούν οι Ευρωπαίοι

Εξάλλου ακόμα και σήμερα η Κίνα παράγει τα περισσότερα μούσμουλα στον κόσμο. Ακολουθούν η Ινδία και η Ιαπωνία. Από τις ευρωπαϊκές χώρες πρώτη είναι η Ισπανία

Οι Άγγλοι τη λένε Loquat, οι Γερμανοί λένε Die Japanische Wollmispel , οι Γάλλοι Le néflier .Για του βιολόγους είναι Eriobotrya japonica

Με τους καρπούς μικρές μπιλίτσες έπαιζαν εκείνος και οι συμμαθητές, όλοι ξέραν ότι οι καρποί «δεν τρώγονται» αλλά το δέντρο το έλεγαν «το δέντρο», δεν ήξεραν το όνομά του

« Πώς το λένε αυτό το δέντρο ; » άρχισε να ρωτάει όταν μεγάλωσε. Κάποιοι αγρότες στην Αιτωλοακαρνανία, « εμείς το λέμε Αγριοπασχαλιά » του απάντησαν. Βλέπεις ανθίζει τον Απρίλιο μαζί με την πασχαλιά και έχουν ίδιο περίπου χρώμα τα άνθη. Ένας παλιός γεωπόνος στον Εθνικό κήπο του έδωσε αργότερα μια διαφορετική απάντηση διαφορετική. Το δέντρο λέγεται μελία με τον τόνο στο γιώτα αλλά οι περισσότεροι το λέμε Μελιά, ή και Μελιό καμιά φορά. Στην Άνω Ποταμιά της Νάξου «εμείς τη λέμε Σολωμό» του είπαν, στη γλώσσα μας την ελληνική η Melia Azedarach δεν έχει καταγραφεί με έναν οριστικό τρόπο.

Εκατοντάδες από αυτές συναντάς σε δρόμους της Αθήνας, το καλοκαίρι προσφέρουν σκιά πολύτιμη αλλά και το ξύλο του κορμού δεν είναι ευκαταφρόνητο, μπορεί να καταλήξει καναπές.

Οι βιολόγοι τη λένε Melia Azedarach

Συκιές πρέπει να υπήρχαν στον Παράδεισο και το φύλλο με το οποίο οι πρωτόπλαστοι σκέπασαν την γύμνια τους πάντοτε τον προκαλούσε, ήταν κι εκείνη η κατάρα του Ιησού προς το δέντρο που κάτι σήμαινε αλλά αδυνατούσε να το παρακολουθήσει, το ότι ο Ιούδας κρεμάστηκε από μία συκιά κι όλα αυτά κάνουν τη συκιά δέντρο πρωταγωνιστή στα του χριστιανισμού κι ακόμα ο χαρακτηρισμός «συκιά» για τα νεαρά αγόρια του κάποτε ήταν κάτι σαν ύβρις δεδομένου ότι υποδήλωνε ομοφυλοφιλία

για τους Άγγλους είναι Fig, για τους Γερμανούς Die Feigen, για τους Γ’αλλους Le figuier

Για τους βιολόγους είναι ένα πλάσμα με το όνομα Ficus sycomorus

Στο βάθος του ορίζοντα ήταν πάντα η Πάρνηθα κι εκείνος είχε ακούσει για τα πουρνάρια στο μεγάλο βουνό της Αττικής καθένα από τα οποία είναι μια παράξενη δρυς, φύλλα πιο αγκαθωτά από εκείνα της βελανιδιάς τα οποία δεν πέφτουν κάθε φθινόπωρο και καρπούς βελανίδια. Από κει και πέρα το πουρνάρι είναι δέντρο σύμβολο για την ελληνική ύπαιθρο

Οι Άγγλοι τη λένε Kermes Oak, οι Γερμανοί λένε Die Kermes-Eiche, οι Γάλλοι Le chêne kermès . Για τους βιολόγους είναι Quercus coccifera

Τα δέντρα που αγάπησε

η ενδέκατη πεντάδα

ο Φίκος το Λιγούστρο η Αγγελική η Χαρουπιά η Πιπεριά . . . και η Σημύδα