Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας

Τα δέντρα που αγάπησε

η Αγριοκαστανιά η Βελανιδιά η Οξιά το Έλατο ο Κέδρος

Τη συνάντησε για πρώτη φορά στον Εθνικό κήπο και λίγο αργότερα στην Κηφισιά στο άλσος, αλλά η ουσιαστική γνωριμία μαζί της έγινε, τότε τα χρόνια του DEA στο Παρίσι, πόλη γεμάτη με αγριοκαστανιές, καθεμιά τους πάνω από είκοσι μέτρα κι όλες μαζί με τις φλαμουριές και τα πλατάνια να κάνουν το ρολόι στις εποχές του χρόνου, μια Συμφωνία των φυλλοβόλων που τόσο αγαπάνε οι Γάλλοι κι ένας Νοέμβριος με έδαφος στρωμένο με φύλλα, θέαμα αξέχαστο Στα ταξίδια του στην ελληνική ενδοχώρα την ξαναβρήκε σε υψόμετρα, της Ηπείρου της Μακεδονίας και της Φθιώτιδας, αλλά και μερικές ελάχιστες στο αθηναϊκό λεκανοπέδιο. Και άργησε να μάθει ότι δεν έχει καμία σχέση με τη καστανιά την castanea sativa, για πολλά χρόνια εκείνο το «αγρικαστανιά» τον είχε παραπλανήσει

Οι αγγγλόφωνοι τη λένε Horse chestnut , για τους γερμανόφωνους είναι Die Rosskastanien , για τους γαλλόφωνους Le Marronnier

στη γλώσσα των βιολόγων είναι ένα πλάσμα με το όνομα Aesculus hippocastanum

Στο αναγνωστικό του Δημοτικού είχε δει σε φωτογραφία βελανίδια είχε ακούσει και για τις βελανιδιές από τον μικρασιάτη παππού αλλά όταν ρώτησε του είπε ότι βελανιδιά αληθινή δεν υπάρχει στη μεγάλη πρωτεύουσα . . παρά μόνο σε κάποια ανοίγματα του Εθνικού κήπου. Και κάπου εκεί τη συνάντησε για να αρχίσει από τότε να τις ανακαλύπτει τις λίγες σχετικά ελληνίδες βελανιδιές τη μία στη Μυτιλήνη έξω από το Μουσείο του Θεόφιλου, την άλλη στη Άνδρο στο δρόμο από το Κόρθι για τη χώρα, μαζεμένες όμως πολλές συνάντησε μόνο όταν αποφάσισε να γνωρίσει την ελληνική ύπαιθρο, στο Μικρό Χωριό της Ευρυτανίας, στον κάμπο της Βοιωτίας, στη Μακεδονία και στη Θράκη, η Ελλάδα σου προσφέρει εικόνες με μοναχικές βελανιδιές, που δεν είναι όμως πολλές όπως σε άλλους τόπους. Καθεμιά τους βέβαια έχει ξύλο βαρύ και σκληρό που δεν σαπίζει εύκολα και προσφέρεται για δοκάρια, για καΐκια και βάρκες, για βαρέλια και για πατώματα .

Με κλαδιά που «φεύγουν» μακριά από τον κορμό της λες και θέλουν να αγγίξουν κάτι απόμακρο, με φύλλα αναγνωρίσιμα, έξι με επτά λοβούς το καθένα, και με καρπούς τα διάσημα βελανίδια, τεράστια, επιβλητική, αιωνόβια, η βελανιδιά είναι μια από τις βασίλισσες των φυλλοβόλων,

για πολλούς « Η βασίλισσα » .

Οι αγγγλόφωνοι τη λένε Oak για τους γερμανόφωνους είναι Die Eichen , για τους γαλλόφωνους Le chêne

στη γλώσσα των βιολόγων είναι ένα πλάσμα με το όνομα Quercus robur

Είχε ακούσει για τις οξιές στο Πήλιο, άλλο όμως να ακούς και άλλο να πηγαίνεις εκεί στα 600 και στα 1000 μέτρα υψόμετρο να στέκεσαι δίπλα της να την αντικρίζεις, να την αφουγκράζεσαι, να τη φωτογραφίζεις να χάνεις την κορυφή της 30 μέτρα πάνω από το κεφάλι σου και να μιλάς για ένα ακόμα μαγικό δέντρο κι αργότερα να συναντιέσαι και με τις άλλες οξιές στον Δρυμό της Βάλια Κάλντα, στο Περτούλι, στον Όλυμπο και στο Μέτσοβο. Το λευκό της ξύλο που φουρνίζεται για να κοκκινίσει, βαρύ, ανθεκτικό αν και με μικρή ελαστικότητα, μπορείς να το συναντήσεις σε γραφεία, ντουλάπια, τραπεζαρίες, πατώματα ,πάγκους εργασίας, κόντρα πλακέ ακόμα και σε μία ανθεκτική καρέκλα σκηνοθέτη.

Οι αγγγλόφωνοι τη λένε Beech για τους γερμανόφωνους είναι Die Buche , για τους γαλλόφωνους Le hêtre

στη γλώσσα των βιολόγων είναι ένα πλάσμα με το όνομα Fagus sylvatica

Στο μικροαστικό Σύμπαν στο οποίο εκείνος μεγάλωσε το έλατο ήταν, πριν απόλα, «κάτι» που είχε σχέση με Χριστούγεννα. Ήταν δέντρο χριστουγεννιάτικο μαζί και εκείνο το γερμανικό «O Tannenbaum, O Tannenbaum Wie treu sind deine Blätter!» με απόδοση στα ελληνικά « το έλατο . . το έλατο . .» . Και μολονότι δεν είχε ποτέ ζήσει σε σπίτι με τζάκι είχε ακούσει ότι το ελατόξυλο ήταν εξαιρετικό για τη φωτιά στο τζάκι.

Πολύ αργότερα έμαθε ότι το συγκεκριμένο δέντρο είχε στενή σχέση με τη μουσική και πως τα τελευταία 500 χρόνια το ξύλο της ερυθρελάτης βρίσκεται σε κάθε βιολί, ακόμα και στα κομψοτεχνήματα στραντιβάριους του 18^ου αιώνα. Και όχι μόνο στο βιολί. Ένα ακριβό ηχείο κιθάρας, αλλά και κάθε χειροποίητο τσέλο μπορεί να θυμηθεί ότι κάποτε ζούσε σε έλατο.

Όταν μεγάλωσε και ταξίδεψε στην Ελάτη συνειδητοποίησε ότι στη λόγια ελληνική «Ελάτη» σημαίνει «Έλατο» .

Οι αγγγλόφωνοι τo λένε Fir, για τους Γερμανούς Der Tannenbaum , για τους Γάλλους Le sapin

στη γλώσσα των βιολόγων είναι ένα πλάσμα με το όνομα Abies lasiocarpa

Στο μάθημα της Ιστορίας είχε ακούσει για κάτι απίστευτους κέδρους που υπάρχουν σε δάση στον Λίβανο, και πως με το ξύλο τους ναυπηγήθηκαν φοινικικά, αιγυπτιακά και ελληνικά πλοία . Την ίδια εποχή στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς είχε προσέξει ότι υπάρχουν οι «εκδόσεις Κέδρος» αλλά κέδρο αληθινό είδε με τα μάτια του «τότε» , την εποχή του DEA, έξω από το Palais du Challiot στο Παρίσι. Αργότερα κατάλαβε ότι κι «εκείνο» το παράξενο στο ξέφωτο του Εθνικού κήπου της οδού Αμαλίας ήταν κέδρος. Ελάχιστους «Έλληνες» κέδρους συνάντησε κι αυτούς σε διαδρομές στον Παρνασσό και στον Όλυμπο. Είχε όμως ακούσει ότι άφθονοι κέδροι υπάρχουν σε ένα μικρό νησάκι με το απαίσιο όνομα Γαϊδουρονήσι, νότια της Ιεράπετρας, στο οποίο δεν πήγε ποτέ.

Οι Άγγλοι τον λένε Cedar, για τους Γερμανούς είναι Die Zedern και για τους Γάλλους Le cèdre

στη γλώσσα των βιολόγων είναι ένα πλάσμα με το όνομα Cedrus libani

Τα δέντρα που αγάπησε

η τέταρτη πεντάδα

η Λεύκα η Ακακία η Λεμονιά η Γαζία η Μιμόζα