Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας
Τα δέντρα που αγάπησε
η έβδομη πεντάδα
η Κρανιά , η Μανταρινιά, η
Κορομηλιά,
η Δαμασκηνιά, η Ιτιά
Θα 'χει θυμάρι στα μαλλιά,
κράνα για σκουλαρίκια
Στίχοι και μουσική : Θανάσης
Παπακωνσταντίνου
Πιο πολύ στη Θεσσαλία, στους κάμπους
αλλά και σε χαμηλά υψόμετρα .
Η συνάντηση με τις κρανιές στον Εθνικό Δρυμό του Βίκου
είναι εμπειρία
μπορείς όμως να συναντηθείς μαζί τους και στην Προτοτσάνη της Δράμας
Τα πρώτα άνθη τον Μάρτη , και είναι κίτρινα και το έργο αρχίζει
τον Σεπτέμβρη έχει δέσει ο
καρπός είναι τα κόκκινα κράνα και τρώγονται.
Η κρανιά με τα πράσινα φύλλα που κιτρινίζουν εντυπωσιακά τον
Οκτώβριο και πέφτουν για να την αφήσουν
εντελώς γυμνή για τρεις περίπου μήνες .
Για τους βιολόγους είναι ένα πλάσμα με
το όνομα Cornus mas
για τους
Άγγλους είναι Cornel
ή Cornelian
cherry tree για τους Γερμανούς Die Kornelkirsche,
για τους
γαλλόφωνους La cornοuiller mâle
Έβγαζα απ’ τις τσέπες μου
φλούδες
μανταρίνι
σου
ριχνα στα μάτια να πονάς
Λευτέρης
Παπαδόπουλος, Οδός Αριστοτέλους
Και κάπου η Αριστοτέλους συναντά τη
«Χέυδεν». Και ο Ρώσος Χέυντεν, ένας από τους τρεις ναυάρχους στο Ναβαρίνο,
τότε, στα 1827, 55 ετών , ήταν αυτός που
έφερε τη μανταρινιά στην Ελλάδα,
Δέντρα κινέζικα, φυτεύονται στην
Ανατολή εδώ και 3000 χρόνια. Για τους Ευρωπαίους η γνωριμία με τις
μανταρινιές είναι διακοσίων περίπου
ετών. Πριν εκατό είκοσι περίπου χρόνια. ο Γάλλος μοναχός Clement Rodier δημιούργησε
μια νέα παραλλαγή μανταρινιάς με καρπούς
χωρίς καθόλου κουκούτσια, στους
οποίους δόθηκε το μικρό του όνομα. Τα
λέμε κλημεντίνες. Η κινέζικη καταγωγή της
αντανακλά και στο όνομά της ΜΑΝΤΑΡΙΝΙΑ όσο και στο γεγονός το 60% περίπου της
παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από την Κίνα
για τους Άγγλους είναι Honey tangerine, για τους Γερμανούς Der Manderine για
τους γΓ’αλλους le mandarinier
Για τους βιολόγους είναι ένα πλάσμα με το όνομα Citrus reticulata
Στην άκρη της μνήμης του υπάρχει η
φράση «το δάκρυ κορόμηλο», η νουβέλα του
Κοαμά Πολίτη με τίτλο «Η κορομηλιά», η
τουρκικής καταγωγής λέξη «τζάνερα» έτσι τα έλεγε τα κορόμηλα ο παππούς από την
Προύσα, οι μνήμες του θείου Αντώνη από
τις ένα σωρό κορομηλιές της Σμύρνης κι εκείνος τις έλεγε τζανεριές και μια προσωπική
εμπειρία. Ήταν Μάρτιος, πρώτη εβδομάδα κι εκείνος κάπου στη Νέα
Σμύρνη πρόσεξε το πράσινο σέπαλο μαζί και τα λευκό του πέταλου μιας μικρής
μόλις ανθισμένης κορομηλιάς
Το όνομά της
παραπέμπει στη μαγική Δαμασκό κι αυτό έχει σχέση με το ότι κατάγεται από την
Ανατολική Μεσόγειο. Η Δαμασκηνιά, πρώτη ξαδέλφη της κορομηλιάς, με ένα από τα πιο ωραία για δέντρο ονόματα,
ήταν πριν απόλα το «ζωντανό πλάσμα» που έβγαζε δαμάσκηνα. Ρωτώντας είχε μάθει
ότι πολλές δαμασκηνιές μπορείς να συναντήσεις στη νήσο Σκόπελο αλλά στη Σκόπελο ποτέ δεν πήγε.
Πολλά χρόνια μετά, έμαθε ότι ενώ Δαμασκηνιά
είναι το Prunus domestica , Δαμασκηνιά λένε και το Prunus cerasifera, ένα από τα λίγα δέντρα με φύλλα που δεν είναι
πράσινα.
Μια τέτοια δαμασκηνιά ζούσε και έξω
από το studio που έμενε κι αυτός, στα
χρόνια της αμφισβήτησης, στη Boulogne στο Παρίσι, ήταν τότε νεαρή με φύλλα
σε καστανοκόκκινο, μια αυθάδεια στο
πράσινο που γύρω επικρατούσε. Αρκετά χρόνια αργότερα όταν ξαναπήγε στη Robert Scumann, εκείνη ζούσε ακόμα, ήταν βέβαια σε μια ηλικία ωριμότητας έτσι που εκείνος άρχισε
να την τραβάει φωτογραφίες.
Οι Άγγλοι τη λένε damson , οι Γερμανοί λένε Die Zwetschge , οι Γάλλοι Prune de Damas αλλά είναι εκείνοι που παράγουν τα περισσότερα δαμάσκηνα είναι
Βαλκάνιοι. Πρώτοι οι Ρουμάνοι και στη δεύτερη θέση οι Σέρβοι.
Απόψε στο περβόλι μου το μαγικό
θα σε τραβήξω αγαπημένη,
κάτω απ’ τη γέρική μου Ιτιά,
κι εκεί σιγά σιγά,
στην αγκαλιά μου ακουμπισμένη,
όσο η Σελήνη θ’ ανεβαίνει
Μυρτιώτισα
Είναι μία μόνη της σε πεζοδρόμιο της Αγίας
Βαρβάρας στο Παλιό Φάληρο και φαίνεται να κλαίει.
Η ιτιά δεν είναι μια. 55 είδη
διαφορετικά λέγονται όλα Salix αλλά εκείνη που πάντα «κάτι του
έλεγε»
είναι η Ιτιά η Κλαίουσα. Τη συνάντησε
στις εξορμήσεις του σε ρεματιές και σε ποτάμια αλλά και σε περιοχές όπου
υπάρχει νερό κι ας μην φαίνεται. Ευδοκιμεί και στα υγρά κλίματα της Παλαιστίνης
γι αυτό και αναφέρεται στην Αγία Γραφή.
για τους Άγγλους είναι Weeping Willow για
τους Γερμανούς Die Echte Trauerweide
για τους Γάλλους Le Saule
pleurer
Για τους βιολόγους οι ιτιές είναι πλάσματα με το όνομα Salix
« Mes chers amis, quand je mourrai, Plantez un saule
au cimetière.
J’aime son feuillage
éploré ; La
pâleur m’en est douce et chère,
Et son ombre sera légère A
la terre où je dormirai ».
Alfred de Musset
Τα δέντρα που αγάπησε
η Ελιά, το Πεύκο, η Φτελιά , η Αριά, το Κυπαρίσσι
.