Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας

 

Edmé Mariotte

 

Κατά τη δεκαετία του  1660,  στην Αγγλία,  ο Robert Boyle,  τότε 33 ετών,  διαπιστώνει ερευνητικά ότι κατά την εκτόνωση του ΑΕΡΑ ,

καθώς αυξάνεται ο όγκος του , η πίεση του ελαττώνεται - όχι με τυχαίο τρόπο αλλά - έτσι ώστε η τιμή του να είναι  αντιστρόφως ανάλογη του όγκου,  ή, με άλλα λόγια,  ότι το «γινόμενο της πίεσης του αέρα  επί τον όγκο του να διατηρείται σταθερό» .

 

 

Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το έτος δηλαδή 1676,  ο Γάλλος ιερέας και  ερευνητής Edmé Mariotte, τότε 56 ετών,  αγνοώντας την έρευνα του Boyle, καταλήγει πειραματικά στα ίδια συμπεράσματα αλλά αποδίδει έμφαση σε ένα στοιχείο το οποίο είχε αγνοήσει ο Boyle και συγκεκριμένα  στο γεγονός ότι

για να ισχύει το pV = σταθερό πρέπει, κατά τη διάρκεια της συμπίεσης, 

ή της εκτόνωσης, η ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ του αέρα να διατηρείται ΣΤΑΘΕΡΗ.

 Την εποχή εκείνη δεν έχει ανακαλυφθεί το ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ αλλά οι ερευνητές χρησιμοποιούν θερμοσκόπιο με το οποίο δεν μπορούν να γνωρίζουν «πόση είναι η θερμοκρασία» είναι όμως σε θέση να διαπιστώνουν εάν «η θερμοκρασία ενός σώματος έχει αλλάξει ή διατηρ είται σταθερή». 

Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο ο Μπόιλ όσο και ο Μαριότ πειραματίζονται μόνο με ΑΕΡΑ.

Η σημαντική ΙΔΕΑ ότι , εκτός από τον αέρα «υπάρχουν και άλλα ΑΕΡΙΑ σώματα» έκανε την εμφάνισή της ένα περίπου αιώνα αργότερα.

 

Το φαινόμενο θα χαρακτηριστεί σε γλώσσα αγγλική isothermal process,  στα γαλλικά processus isotherme και στaν ελληνικά  ΙΣΟΘΕΡΜΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ.  Στις γαλλόφωνες χώρες , ο  νόμος θα λέγεται  Loi de Mariotte, στις αγγλόφωνες χώρες Boyle Low , ενώ οι Ισπανόφωνοι μιλούν για Ley de Boyle-Mariotte. Στην ελληνική βιβλιογραφία εμφανίζεται σπανιότερα ως νόμος Boyle-Mariotte και συχνότερα ως νόμος Boyle.

 

Ο Edmé Mariotte υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές της πειραματικής φυσικής στη Γαλλία.

Τα Essais de physique – Δοκίμια Φυσικής - τέσσερα τον αριθμό τα οποία άρχισαν να κυκλοφορούν στη Γαλλία από το 1676 έως το 1679 θεωρούνται τα σημαντικότερα έργα του. Το δεύτερο από τα δοκίμια  με τίτλο De la nature de l'air – Περί της φύσης του αέρα – περιέχει και την έρευνά του στην ισόθερμη μεταβολή των αερίων. Το τέταρτο πραγματεύεται τη φύση του φωτός και παρουσιάζει, ανάμεσα σε άλλα, και την δική του ερμηνεία για το ουράνιο τόξο.

 

Αρκετά χρόνια νωρίτερα, το έτος 1660, είχε ανακαλύψει το λεγόμενο «τυφλό σημείο». Ανακάλυψε δηλαδή  ότι υπάρχει δηλαδή μια περιοχή του οπτικού μας πεδίο στην οποία,  οποιοδήποτε αντικείμενο και να βρεθεί δεν γίνεται αντιληπτό. Σήμερα ξέρουμε ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε μια περιοχή στον αμφιβληστροειδή χιτώνα δεν υπάρχουν φωτοευαίσθητα ραβδία ή κωνία .

 

Ο Μαριότ έζησε στη Ντιζόν και υπήρξε ένα από τα πρώτα μέλη της Γαλλικής Académie des sciences - Ακαδημίας Επιστημών -  η οποία ιδρύθηκε το 1666. 

Ο πρώτος μάλιστα τόμος με την Ιστορία και τα μνημόνια της Ακαδημίας - Histoire et memoires de l'Academie, 1733 -  περιέχει πολλές εργασίες δικές του.  Ανάμεσά τους η ροή των ρευστών, η φύση του φωτός, σημειώσεις πάνω στη λειτουργία της τρομπέτας, το βαρόμετρο, η πτώση των σωμάτων και η ψύξη του νερού.

 

Το 1717, τρεις περίπου δεκαετίες  μετά τον θάνατό του κυκλοφόρησε, στο Leiden  της Ολλανδίας , σε δύο τόμους το Œuvres de Mariotte – έργα του Μαριότ . Στον δεύτερο τόμο, ένα μικρό σημείωμα  αναφέρεται στην αναφέρεται στην ανακάλυψη του τυφλού σημείου.