Ηράκλειο· ο 20ος αιώνας δεν έχει προχωρήσει ακόμη. Η Κρήτη έχει λευτερωθεί αλλά η ανταλλαγή των πληθυσμών ακόμα αργεί. Η Έλλη Αλεξίου ως αριστούχα μαθήτρια διορίζεται δασκάλα στο Γ΄ Χριστιανικό Παρθεναγωγείο της πόλης της. Έρχεται σ’ ένα ανήλιαγο ‘‘ψωροσκολειό’’, όπως το λένε οι ντόπιοι, για να μοιραστεί τα 120 κοριτσόπουλα της Α΄ τάξης. Η δασκάλα που τα κρατά, ‘‘παλιά καραβάνα’’ αυτή, ξέρει να διαλέγει. Η μοιρασιά της θυμίζει εκείνη του αισώπειου μύθου, με την παλιά δασκάλα να παίρνει όλη την αφρόκρεμα, αφήνοντας για τη νεαρή δασκάλα όλα τα ζωηρά, κακορίζικα και αφρόντιστα κοριτσάκια.
Η Έλλη Αλεξίου (1894-1988), μπορεί να πει κανείς, ότι πέρασε τον πολυτάραχο 20ο αιώνα διδάσκοντας. Εδώ αφηγείται με μοναδικό τρόπο τον αγώνα της παρθενικής της χρονιάς όταν, συμπονώντας τα παιδιά της, πασχίζει και καταφέρνει να μάθει σ’ όλα γράμματα! Τιμημένη εκπρόσωπος η ίδια, σηκώνει στους ώμους την υψηλή αποστολή της κι έρχεται να προστεθεί στη μακρά παράδοση των αγωνιστών Ελλήνων δασκάλων που κρατάνε άσβεστη τη φλόγα του πολιτισμού.
Το ‘‘Παρθεναγωγείο’’, γραμμένο το 1932, ξεχειλίζει από ψυχικό σθένος και δασκαλικό ήθος και φανερώνει τι μεγάλο επάγγελμα είναι ο δάσκαλος. Είναι ένα έργο-σταθμός για την παιδαγωγική μας λογοτεχνία. Ταυτόχρονα, τόσα χρόνια τώρα διακρίνεται για τον τρόπο που συνδυάζει θέμα και λογοτεχνική ποιότητα, κι απ’ αυτή την πλευρά παραμένει ένα έργο κλασικό για τα ελληνικά γράμματα, πυκνό και απλό στη γραφή του, πρότυπο του είδους του.
‘‘Αν ήταν να αναλύσει κανείς το ‘‘Παρθεναγωγείο’’, επισημαίνει εύστοχα η Μέλπω Αξιώτη στον πρόλογο του βιβλίου, θα μπορούσε να γράψει μεγαλύτερο κείμενο απ’ όσες είναι οι περιορισμένες σελίδες του’’!
Και σ’ αυτό δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει κανείς.
