Σελεστέν Φρενέ (1969), Το σχολείο του λαού, Οδυσσέας (μτφ. Κ. Δεναξά – Βενιεράτου), 1977, σ. 191.
Από τα πολλά βιβλία που γράφτηκαν γύρω από την ‘‘παιδαγωγική Φρενέ’’, είναι γεγονός ότι ελάχιστα μεταφράστηκαν στα ελληνικά. Αν θα ήθελε να επιλέξει κανείς κάποιο από αυτά και να το πάρει μαζί του όπου κι αν τύχαινε να εργαστεί ως δάσκαλος αυτό είναι αναμφίβολα το ‘‘σχολείο του λαού’’. Διότι εκεί δεν αναπτύσσονται απλώς οι παιδαγωγικές αρχές του Φρενέ, αλλά δίνεται η πρακτική τους αξιοποίηση στην καθημερινή εκπαιδευτική εργασία μέσα στα σχολεία. Πράγματι, σ’ αυτό το βιβλίο που γράφτηκε τα χρόνια της λαϊκής δράσης μετά την απελευθέρωση βρίσκει κανείς να περικλείεται εν σπέρματι όλη η παιδαγωγική του κινήματος Φρενέ, χωρίς να περιορίζεται σ’ αυτό. Διότι ταυτόχρονα το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα πρακτικό οδηγό για την υλική, τεχνική και παιδαγωγική οργάνωση του λαϊκού σχολείου.
Όμως η παιδαγωγική δράση του Φρενέ, αναπόσπαστα δεμένη με την ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος στη Γαλλία, που απογειώθηκε τα χρόνια μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, είχε ξεκινήσει μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο Φρενέ διορίστηκε σ’ ένα αγροτικό σχολείο του γαλλικού νότου. Βαθιά επηρεασμένος από τις ιδέες της Νέας Αγωγής και τα μεγάλα παιδαγωγικά κινήματα των αρχών του 20ου αιώνα και ταυτόχρονα πολιτικά στρατευμένος στο λαϊκό κίνημα, προσπάθησε δια της ψηλαφητής εμπειρίας να διαμορφώσει εργαλεία δουλειάς, όπως η τεχνική του τυπογραφείου, η βιβλιοθήκη εργασίας, η συνεργατική εργασία, αναζήτησε δηλαδή εκείνες τις υλικές και τεχνικές φόρμες που θα μπορούσαν να κάνουν πιο αποτελεσματικό το εκπαιδευτικό σύστημα. Οι ιδέες του βρήκαν βαθιά απήχηση. Κάτω από την ενθουσιώδη σημαία της ‘‘Ανανέωσης της εκπαίδευσης’’ κατατάχτηκαν πολλοί εθελοντές, με σκοπό την ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό του λαϊκού σχολείου. Το κίνημα Φρενέ ρίζωσε, αναπτύχθηκε, διασπάστηκε αργότερα από τους συνεχιστές του, αλλά μπόρεσε στη διάρκεια του βίου του μέχρι τις μέρες μας να γονιμοποιήσει το έδαφος της στοιχειώδους εκπαίδευσης.
Σήμερα η τεχνολογία είναι στην υπηρεσία της εκπαίδευσης πολύ περισσότερο καθώς εισήχθηκαν και νέες της μορφές. Είναι βέβαιο ότι αν ζούσε ο Φρενέ σήμερα θα ήταν πρωτοπόρος στην εφεύρεση τρόπων για την αποτελεσματική εφαρμογή τους στη σχολική πρακτική προς όφελος όλων, και ιδιαίτερα των μη ευνοημένων παιδιών του λαού.
Ασφαλώς, όσοι επιδίδονται σήμερα στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, και δεν είναι λίγοι αυτοί, οφείλουν να μην αγνοούν την κληρονομιά προδρόμων, όπως αυτή του Φρενέ. Και το βιβλίο αυτό προσφέρεται για μια πρώτη γνωριμία μαζί της…
|