Προκειμένου να χειριστούν το κεντρικό πρόβλημα του πώς θα ασκηθεί η συλλογική εξουσία στο σχολικό θεσμό, κάποιοι, μαθητές κατ’ αρχήν, άρχισαν από το 1966 να εισάγουν σ’ ένα λύκειο του Όσλο ορισμένες καινοτομίες, όπως τη μη υποχρεωτική παρουσία και βαθμολογία των μαθητών, τη δυνατότητα επιλογής των μαθημάτων, τη μικτή διοίκηση με όργανά της τη γενική συνέλευση, το εκτελεστικό συμβούλιο κ.α. Μετά από τρία χρόνια πειραματικής λειτουργίας, παρά τις πρωτοφανείς καινοτομίες, το αποτέλεσμα ως προς την αποδοτικότητα ήταν στο μέσο όρο των αποτελεσμάτων των άλλων λυκείων! Πέρα όμως από το καθόλου αμελητέο αυτό επίτευγμα, όπως εύκολα καταλαβαίνει κανείς, το αληθινό διακύβευμα αυτού του εγχειρήματος δεν έγκειται τόσο στο μετρήσιμο μέγεθος ενός εκπαιδευτικού θεσμού όσο στο είδος μιας πρωτόγνωρης εμπειρίας για τους εφήβους αλλά και για τους καθηγητές που συμμετείχαν..
Αυτή την εμπειρία και συνάμα περιπέτεια του Πειραματικού Λυκείου του Όσλο, η οποία ξεκίνησε όταν συναντήθηκαν τρεις δεκαεξάχρονοι μαθητές που είχαν «αποτύχει» στο παραδοσιακό σχολείο, μας περιγράφει η πρώτη και εκλεγμένη διευθύντρια του σχολείου Μόσε Γιόργκενσεν. Μέσα σ’ αυτό βλέπουμε ότι μαθητές και καθηγητές έχουν τα ίδια δικαιώματα· απουσιολόγια και βαθμολογίες δεν υπάρχουν· το αναλυτικό πρόγραμμα καταρτίζεται από τους ίδιους τους μαθητές και τους καθηγητές και ανώτερο όργανο του σχολείου είναι η Γενική Συνέλευση διδασκόντων και διδασκομένων.
Το Πειραματικό Λύκειο του Όσλο δεν είναι, λοιπόν, έργο ενός μεγαλοφυούς παιδαγωγού, αλλά δημιούργημα της πρωτοβουλίας και της συλλογικής δουλειάς των μαθητών του και η λειτουργία του στηρίζεται στις διαδικασίες διαρκούς αυτοθέσμισής του· έτσι μπορούμε να αποφανθούμε αβίαστα ότι το σχολείο αυτό ανήκει πραγματικά στους μαθητές του.
Μπορούμε επίσης να επισημάνουμε ότι, αν «Το ελεύθερο σχολείο του Σάμμερχιλ» αυτό το πασίγνωστο βιβλίο του Α. Σ. Νηλ, κατόρθωσε να αγγίξει την ευαισθησία χιλιάδων αναγνωστών, το βιβλίο της Μόσε Γιόργκενσεν απέδειξε από μια άλλη σκοπιά ότι η αντιαυταρχική εκπαίδευση είναι εφικτή.
