Η ΒΕΡΓΙΝΑ
ΚΑΙ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ
 

     
 

Αρχή | Εισαγωγή | Στόχοι | Διαδικασία | Αξιολόγηση | Συμπεράσματα | Δικτυογραφία | Σελίδα μαθητή

 
     
     
 

Εισαγωγή

Το webquest είναι η απάντηση στο δίλημμα καθώς συνδυάζει τις πιο αποτελεσματικές διδακτικές πρακτικές ενσωματωμένες σε μια μαθητική δραστηριότητα. Ένα WebQuest αποτελεί ΅ία δραστηριότητα κατευθυνόμενης διερεύνησης (Ματσαγγούρας, 2001; Βοσνιάδου, 2001) κατά την οποία οι μαθητές αναλαμβάνουν να λύσουν ένα πρόβλημα και αξιοποιούν το Διαδίκτυο ως βασική πηγή πληροφορίας αλλά συχνά όχι μοναδική.

Σ' ένα μάθη΅α αυτής της μορφής, η πληροφορία αποτελεί το πρωτογενές υλικό προς επεξεργασία και οικοδόμηση νέας γνώσης. Τα WebQuests σχεδιάζονται ώστε να οριοθετούν τη δραστηριότητα των μαθητών, να εστιάζουν στη χρήση της πληροφορίας παρά στην απλή αναζήτησή της, και να υποστηρίζουν τους μαθητές να καλλιεργήσουν την αναλυτική, συνθετική σκέψη και κριτική τους ικανότητα (Dodge, 1999, Brown Yoder, 1999). Επίσης, διευκολύνουν τον εκπαιδευτικό στο σχεδιασ΅ό μαθημάτων ορίζοντας τα συστατικά στοιχεία και τη δο΅ή που πρέπει να διαθέτουν αυτά τα μαθή΅ατα.

Σε ένα μάθη΅α που οργανώνεται ως ένα WebQuest, οι μαθητές καλούνται να αξιοποιήσουν ως βασική πηγή πληροφορίας το Διαδίκτυο. Λόγω ό΅ως των σύ΅φυτων προβλη΅άτων του αποπροσανατολισ΅ού και της γνωστικής υπερφόρτωσης που συχνά αντι΅ετωπίζουν οι χρήστες σε ένα υπερ΅εσικό περιβάλλον όπως το Διαδίκτυο, είναι α΅φίβολο εάν η ελεύθερη πλοήγηση και αναζήτηση αρκεί για να οδηγήσει στη ΅άθηση (Hammond & Allison, 1989), (Jonassen, 1991), και στην επίτευξη των διδακτικών στόχων ενός ΅αθή΅ατος (Romiszowski, 1990). Ενδείκνυται επο΅ένως, η αναζήτηση της πληροφορίας από τους ΅αθητές να περιορίζεται αρχικά σε συγκεκρι΅ένες πηγές όπως δικτυακούς τόπους που έχουν εντοπιστεί και αξιολογηθεί από τον εκπαιδευτικό, και στη συνέχεια ανάλογα ΅ε τις δεξιότητες του ΅αθητή και τους στόχους της δραστηριότητας η αναζήτηση να επεκτείνεται σε άλλες πηγές στο Διαδίκτυο ( Κυπαρισία A. Παπανικολάου - Μαρία Γρηγοριάδου, 2005).

Οι ΅αθητές αναλα΅βάνουν την αναζήτηση πληροφορίας, την αξιολόγησή της, την επιλογή της κατάλληλης πληροφορίας και την αξιοποίησή της ΅ε βάση τους στόχους της δραστηριότητάς τους.

Kίνητρα και Στρατηγικές ανάπτυξης - Παρώθηση και αυθεντική γνώση

Η εσωτερική παρώθηση είναι ένα σημαντικό κίνητρο για μάθηση και όταν υπάρχει μαθητές μας όχι μόνο καταβάλλουν μεγαλύτερη προσπάθεια αλλά βρίσκονται σε διαρκή ετοιμότητα για να κάνουν συνδέσεις της νέας γνώσης με την ήδη κατακτημένη Το WebQuest χρησιμοποιεί μερικές στρατηγικές που λειτουργούν ως εξωτερική παρώθηση για τους μαθητές εκείνους που ως γνωστό δεν διακρίνονται για την εσωτερική και έχει διαπιστωθεί ότι αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο ποσοστό σε μια τάξη. Στους μαθητές αυτούς όταν οι προσπαθήσουν να αναζητήσουν τις απαντήσεις από κάπου που δεν γνώριζαν πριν ότι θα μπορούσαν να τις πάρουν, τονώνεται η αυτοπεποίθηση ανεβαίνει η αυτοεκτίμησή τους και αναγνωρίζεται η συνεισφορά τους στην εύρεση της λύσης.

Το δεύτερο πλεονέκτημα του WebQuest είναι ότι αυξάνει την παρώθηση με το να δίνει στους μαθητές αληθινές πηγές για να εργαστούν πέρα από τους παραδοσιακούς τρόπους με τα φιλτραρισμένα λήμματα της εγκυκλοπαίδειας ή τα διάφορα βοηθήματα που κυκλοφορούν κατά κόρον με έτοιμες απαντήσεις. Οι ρόλοι που αναλαμβάνουν οι μαθητές σε μια συνεργατική προσπάθεια, τους παρωθούν να επιδείξουν μεγάλη επιδεξιότητα στην συγκεκριμένα καθήκοντα ή τις επιμέρους προοπτικές του υπό συζήτηση θέματος. Το γεγονός πως οι συμμαθητές λογαριάζουν στην συνεισφορά του κάθε μέλους της ομάδας και προσδοκούν να δώσει τον καλύτερο εαυτό του για την επιτυχία του κοινού στόχου, είναι σημαντικός παράγοντας για έμπνευση και παρακίνηση στη μάθηση. Είναι επίσης σημαντικό, οι απαντήσεις ή τα αποτελέσματα των εργασιών των μαθητών να παρουσιάζονται στο διαδίκτυο, στο σχολείο και στους γονείς γιατί αυτό θα αποτελέσει πραγματική ανατροφοδότηση και αξιολόγηση για τους μαθητές μας. Γι’ αυτό θα επιλέξουμε κάποιο λογισμικό δημιουργίας παρουσιάσεων όπως π.χ. το MicrosoftPowerPoint για Windows, Impress (Open Office) για Windows & Linux, ενώ κατάλληλο θεωρείται και το λογισμικό των εννοιολογικών χαρτών CMaps ή Inspiration (εμπορικό).

Ανάπτυξη κριτικής σκέψης

Κύριο (συχνά όμως παραγνωρισμένο) χαρακτηριστικό οποιουδήποτε WebQuest θεωρείται η ανάθεση προβληματικών καταστάσεων που προϋποθέτουν υψηλό επίπεδο σκέψης. Σίγουρα το Διαδίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναζήτηση απλών πληροφοριών όμως αυτό και μόνο το γεγονός δεν αποτελεί παράγοντα μάθησης και τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει ο μαθητής είναι πρόσκαιρα. Η όλη όμως διαδικασία ενός WebQuest και οι στρατηγικές του, που βασίζονται σε προτάσεις της γνωστικής ψυχολογίας και της μετασχηματιστικής μάθησης, εξασφαλίζουν το ότι οι ομάδες εργασίας δεν θα μείνουν σ’ αυτές τις πληροφορίες καθώς σε πρώτη φάση οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν στην ερώτηση–πρόβλημα όχι με απλή συλλογή και τακτοποίηση πληροφοριών αλλά η φύση της ερώτησης επιβάλλει την τροποποίηση αυτών των πληροφοριών σε κάτι άλλο: Μια χαρτογράφηση των κυριότερων ενοτήτων, μια σύγκριση, μια υπόθεση, μια λύση κλπ.
Για να διευκολύνονται οι μαθητές να περάσουν σε υψηλά επίπεδα σκέψης τα WebQuests λειτουργούν ως σκαλωσιές ή ως παρότρυνση. Δηλαδή με το να χωρίζουν το θέμα/πρόβλημα σε επιμέρους θέματα με νόημα και αυτοτέλεια και ζητώντας από τους μαθητές να δώσουν λύση στα συγκεκριμένα ζητήματα, προχωρούν σταδιακά σε ανώτερες διεργασίες τις οποίες οι πιο έμπειροι μελετητές τυπικά (μηχανικά) χρησιμοποιούν

Τέλος, σύμφωνα με την μετασχηματιστική - κατασκευαστική (constructivism) άποψη, όταν οι μαθητές καλούνται να κατανοήσουν ένα πολύπλοκο και με πολλές προεκτάσεις θέμα, δεν εξυπηρετείται καθόλου η μάθηση με το να τους σερβίρουμε απλές απαντήσεις ή νερόβραστα παραδείγματα ή ακόμα και καθοδήγηση βήμα βήμα. Αυτό που χρειάζονται είναι να έχουν δει αρκετά παραδείγματα εργασιών και να έχουν αρκετές πληροφορίες στη διάθεσή τους ως προς το θέμα που θα δουλέψουν, ώστε να καταφέρουν να συνδέσουν τις νέες πληροφορίες με την ήδη υπάρχουσα γνώση και να χτίσουν τις νέες νοητικές εικόνες σε ισχυρές συνενώσεις . Αυτό σημαίνει πως όταν ξανασυναντήσουν παρόμοιο θέμα στο μέλλον, ήδη θα γνωρίζουν πώς να το χειριστούν και ποιες πληροφορίες θα χρειαστεί να φρεσκάρουν. Όλα αυτά πριν την ανάπτυξη του διαδικτύου φάνταζαν αρκετά δύσκολα διότι τουλάχιστον για την πλειοψηφία των εκπαιδευτικών ήταν αδύνατο να παρέχουν τόση πληθώρα πηγών στους μαθητές τους.

Συνεργατική μάθηση

Η ομαδική και συμμετοχική εργασία υπήρξε ανέκαθεν στοιχείο βασικότατο για την επιβίωση και την εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας, ενώ στην σύγχρονη εποχή κυριαρχεί τον ενδιαφέρον πολλών εκπαιδευτικών και παιδαγωγών για την επιστημονική θεμελίωση και τη σωστή εφαρμογή της στις μικρογραφίες της κοινωνίας, τα σχολεία. Όπως ήδη αναφέρθηκε μέσα από το σχέδιο εργασίας WebQuest, οι μαθητές αναλαμβάνουν ρόλους μέσα στη μαθητική ομάδα και αυτό λειτουργεί ως παρώθηση, κίνητρο για μάθηση. Επιπλέον επειδή συνήθως τα σχέδια εργασίας διαπραγματεύονται πολύπλοκα ή και αμφιλεγόμενα θέματα, δεν θα ήταν ρεαλιστικό να περιμένουμε από κάθε μαθητή να γνωρίσει τέλεια όλες τις πτυχές του. Για το λόγο αυτό διευκολύνονται οι μαθητές στο να διαιρούν για να κατακτήσουν χωρίς να σημαίνει ότι δεν επωφελούνται από το συνολικό αποτέλεσμα της εργασίας και μαθαίνουν μόνο για ένα μέρος της, διότι τούτο επιτυγχάνεται στο μετέπειτα στάδιο. Επιπλέον φέρνει τους μαθητές αντιμέτωπους με μια πραγματικότητα: ότι η γνώση δεν επιτυγχάνεται από ένα άτομο αλλά είναι μια διαδικασία κατά την οποία η συνεργασία φέρνει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Συνεπώς αντιλαμβάνονται και το νόημα της εξειδίκευσης αλλά και το ότι όλοι έχουν το κομμάτι τους από την πίτα της γνώσης και η ατομική προσπάθεια έχει άμεσο αντίκτυπο στα τελικά αποτελέσματα της συλλογικής δουλειάς.

Εκτέλεση και πρόσβαση

Πρέπει να επισημάνουμε, ότι ένα πολύ σημαντικό ερώτημα σχετικό με τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση είναι με ποιο τρόπο οι εκπαιδευτικοί ενσωματώνουν τις δραστηριότητες με τη χρήση υπολογιστή στις υπόλοιπες δραστηριότητες μάθησης. Αυτό που πρέπει να γίνεται με τα σχέδια εργασίας μας, είναι να συνδέονται αυτά με άλλες δραστηριότητες, προηγούμενες και επόμενες, ούτως ώστε να μην έχουν οι μαθητές μας μια εμπειρία ξεκάρφωτη και αποκομμένη από το αναλυτικό μας πρόγραμμα. Αναφορικά με τα σχέδια εργασίας, τα WebQuests δεν είναι το τελικό σημείο αλλά η αρχή για εξάσκηση στην αναζήτηση πληροφοριών στο Διαδίκτυο και μέσω αυτών θα αναπτύξουν μεταγνωστικές δεξιότητες που θα γίνουν οδηγός τους στη δια βίου εκπαίδευση.

Πιθανότατα το μεγαλύτερο εμπόδιο που μπορεί να αντιμετωπίσει ο εκπαιδευτικός για την πραγματοποίηση τέτοιων σχεδίων εργασίας όπως τα WebQuests, σχετίζεται με τη χρήση υπολογιστών και την πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αρκετά προβλήματα δεν θα ανακύψουν και οι λεπτομέρειες των προβλημάτων αυτών ποικίλουν ανάλογα με το πόσους υπολογιστές θα έχουμε στη διάθεση μας, πόσο καινούργιοι είναι και πόσο γρήγορες είναι οι παρεχόμενες υπηρεσίες.
 
Στόχοι

Το WebQuest είναι ένας πρωτοποριακός τρόπος υποστήριξης της διδασκαλίας, ο οποίος μπορεί να καταστήσει την εκπαιδευτική παρέμβαση πιο ενδιαφέρουσα κι αποτελεσματική, καθώς το μάθημα γίνεται πιο ευχάριστο και δημιουργικό τόσο από την πλευρά του μαθητή όσο και από την πλευρά του δασκάλου. Με τη χρήση του WebQuest δίνεται η ευκαιρία στο μαθητή να οικοδομήσει τη γνώση, μέσα από δημιουργικές- ανακαλυπτικές πρωτοβουλίες και γενικώς μέσα από την αυτενεργό συμμετοχή του στα πλαίσια της μαθητικής ομάδας.
Αυτό το οποίο επιχειρείται στην παιδαγωγική μας προσέγγιση είναι να προωθηθεί η μαθητική αυτενέργεια και η διαμαθητική συνεργασία μέσω της εφαρμογής ενός μοντέλου κατευθυνόμενης διερεύνησης. Οι μαθητές καλούνται μέσα από το συγκεκριμένο WebQuest να λειτουργήσουν ως μικροί ερευνητές, εξαντλώντας τις διαθέσιμες πηγές να προσπαθήσουν να καταγράψουν όλα τα στοιχεία που συνθέτουν τη γεωγραφική, την ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής της Βεργίνας με στόχο να ανακαλύψουν τη σημασία της περιοχής και των ευρημάτων της.
Με τη μορφή που έχει το  Webquest  δίνεται η ευκαιρία  στους μαθητές να εγκαινιάσουν έναν νέο τρόπο εργασίας που συνδυάζει την καθοδηγούμενη ανακάλυψη με την αυτενεργό συμμετοχή στα πλαίσια ομαδικών δραστηριοτήτων. Οι μαθητές αντιλαμβανόμενοι την ευθύνη τους απέναντι στην ομάδα αλλά και η ομάδα αντιλαμβανόμενη την ανάγκη στήριξης του πιο αδύνατου μαθητή από τα υπόλοιπα μέλη της, προχωρούν μαζί καταρτίζοντας σχέδια δράσης για την επίτευξη κοινών στόχων. Παράλληλα η σωστή περιγραφή και διατύπωση στο Webquest του πλαισίου των δραστηριοτήτων που καλούνται οι μαθητές να υλοποιήσουν, εξασφαλίζει υψηλή απεξάρτηση των μαθητικών ομάδων από τη δασκαλική καθοδήγηση, καθιστώντας το δάσκαλο συνεργάτη και συνοδοιπόρο του μαθητή στα μονοπάτια της γνώσης, της έρευνας, της ανακάλυψης.
Μέσα από την εργασία των μαθητών στα πλαίσια του Webquest καλλιεργούνται πολλαπλές δεξιότητες, όπως: εξοικειώνονται με τη χρήση του Η/Υ, ως μέσου αναζήτησης κι εντοπισμού της πληροφορίας και ως εργαλείου επεξεργασίας των διαθέσιμων στοιχείων και σύνθεσης των εργασιών τους. Χρησιμοποιούν την αναζήτηση πληροφοριών μέσα σε ηλεκτρονικούς καταλόγους, διαδικτυακές εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, και διαδικτυακά βίντεο, αποκτούν ευελιξία στην επιλογή, τη χρήση και την εξάντληση των διαθέσιμων πηγών, εξασκούνται στην αξιολόγηση των πηγών, την επεξεργασία δεδομένων (ανάλυσης, σύνθεσης, μετασχηματισμού), τη γλωσσική διατύπωση κ.ά.
Βασική προαπαιτούμενη προϋπόθεση πριν την εμπλοκή των μαθητών  στη χρήση του Webquest είναι: καλή, σχετικά, χρήση των εργαλείων του Η/Υ: Internet Browsers του κειμενογράφου και του λογισμικού παρουσίασης.
Το λογισμικό Google Earth ανήκει στις ειδικές περιπτώσεις περιβαλλόντων διερεύνησης και ανακάλυψης με σημαντική χρήση στις φυσικές επιστήμες, στη γεωγραφία και στην ιστορία (ΙΤΥ 2007). Η επιλογή του λογισμικού έγινε με βάση το παιδαγωγικό σκεπτικό που αναγνωρίζει τον εποικοδομητισμό ως θεωρητικό πλαίσιο πάνω στο οποίο θα δομηθούν οι δραστηριότητες. Το Google Earth είναι ένα υπολογιστικό περιβάλλον που υποστηρίζει τα δύο κύρια χαρακτηριστικά του εποικοδομητισμού, που είναι η διερευνητική και ανακαλυπτική μάθηση . Με τη χρήση του δεν παρέχεται απλά ένα εποπτικό μέσο όπως οι χάρτες και τα βιβλία, αλλά ένα ανοιχτό περιβάλλον μάθησης στο οποίο συντελούνται δραστηριότητες διερεύνησης και ανακάλυψης, σε σημαντικότερο βαθμό από ότι θα γινόταν με τη χρήση του χάρτη και του βιβλίου. Επίσης το λογισμικό μπορεί να επικεντρωθεί στην ερευνώμενη περιοχή, να τη δουν τα παιδιά σε μεγέθυνση και να εμβαθύνουν σε συγκεκριμένα γεωγραφικά στοιχεία.

Μέσω της ένταξης των μαθητών στο πλαίσιο εργασίας με την υποστήριξη του Webquest επιδιώκουμε να επιτύχουμε τους ακόλουθους στόχους:

Γνωστικοί στόχοι

  1. Να γνωρίσουν οι μαθητές τον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας και να ανακαλύψουν τα κυριότερα μνημεία της.
  2. Να ανακαλύψουμε τη σημασία των ευρημάτων της περιοχής και να τα συσχετίσουν με το ρόλο που έπαιξαν στη διαμόρφωση της ιστορίας της χώρας.
  3. Να γνωρίσουν την γεωγραφική θέση της περιοχής της Βεργίνας. Να ανακαλύψουν τη θέση της Βεργίνας (Αιγές της αρχαίας Μακεδονίας) σε σχέση με την πόλη μας τη Θεσσαλονίκη και σε σχέση με την επόμενη πρωτεύουσα των Μακεδόνων, την Πέλλα.
  4. Να μάθουν να αναγνωρίζουν τα είδη των πηγών, και να διακρίνουν την προέλευσή τους.
  5. Να εξασκηθούν στη παραγωγή περιληπτικών κειμένων, γραπτού δημοσιογραφικού λόγου και δημιουργία συνέντευξης.

Στάσεις (συναισθηματικοί στόχοι)

  1. Να αγαπήσουν τον τόπο τους και να αισθάνονται υπερήφανοι για την ιστορία του.
  2. Να εκτιμήσουν την αξία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς και να φροντίσουν έμπρακτα για την προβολή και τη διαφύλαξή της.
  3. Να μάθουν να αξιολογούν τις διαθέσιμες ιστορικές πηγές και να στέκονται κριτικά απέναντί τους.
  4. Να αγαπήσουν την ομαδική εργασία, τη συνεργασία μοιράζοντας ρόλους και να γίνουν υπεύθυνα άτομα απέναντι στον εαυτό τους και τις απαιτήσεις της ομάδας.
  5. Να νιώσουν τη χαρά της δημιουργίας μέσα από την επιτυχή ολοκλήρωση των εργασιών τους.
  6. Να αγαπήσουν τους συμμαθητές τους και το σχολείο που τους δίνει την ευκαιρία να αναπτύξουν τόσο ευχάριστες και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες.

Δεξιότητες (ψυχοκινητικοί στόχοι)

  1. Να γνωρίσουν οι μαθητές καλά την τεχνολογία της Πληροφορικής και να ασκηθούν στα βασικά εργαλεία της (π.χ. Επεξεργαστή Κειμένου, λογισμικού παρουσίασης), ώστε να είναι σε θέση να διαβάζουν και να γράφουν κείμενα, καθώς και να επικοινωνούν ως πομποί και δέκτες, μέσω Η/Υ.
  2. Να ασκηθούν στην αναζήτηση και αξιολόγηση της πληροφορίας μέσω του Διαδικτύου και των μηχανών αναζήτησης.
  3. Να μάθουν να χρησιμοποιούν το λογισμικό Google Earth και τα εργαλεία εκείνα που είναι απαραίτητα για τις προτεινόμενες δραστηριότητες.
  4. Να αποκτήσουν ικανότητες επεξεργασίας, αφαίρεσης, ανάλυσης, σύνθεσης κι αξιολόγησης των δεδομένων τους.
  5. Να κατανοήσουν τη σημασία που έχουν η σαφήνεια και η ακρίβεια στην περιγραφή και να εξασκηθούν στην παραγωγή περιγραφικών και δημοσιογραφικών κειμένων.
  6. Να μάθουν να οργανώνουν μεθοδικά και υπεύθυνα τη δουλειά τους τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο.

 
 
Διαδικασία

Το σχέδιο μαθήματος με την υποστήριξη του Webquest αποτελεί μια εφαρμογή χρήσης του Η/Υ στη διδασκαλία.
Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία ευνοεί την αλλαγή του παραδοσιακού διδακτικού μοντέλου και τη χρήση σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων. Με τη χρήση της μηχανής αναζήτησης, των διαδικτυακών εγκυκλοπαιδειών και των διαδικτυακών πυλών και κατάλληλων φύλλων εργασίας αναδεικνύεται το μαθητοκεντρικό μοντέλο της διερευνητικής μάθησης μέσα από την αναζήτηση της γνώσης στις πηγές.
Το λογισμικό Google Earth με τα φύλλα εργασίας ενισχύει συνεργατικά σχήματα, την αλληλεπίδραση των μαθητών με το μέσο διδασκαλίας και μάθησης και την αυτενέργεια τους, αναδεικνύοντας τα οφέλη της τεχνολογίας στην σχολική τάξη.
Το Google Earth μας δίνει την δυνατότητα στο παιδί  να επικεντρωθεί στην ερευνώμενη περιοχή, την οποία μπορεί  να δει σε μεγέθυνση και να εμβαθύνει σε συγκεκριμένα γεωγραφικά  και μη γεωγραφικά στοιχεία.
Το φύλλο εργασίας δίνεται σε κάθε μαθητή ξεχωριστά, δουλεύεται όμως από όλη την ομάδα.
Ο εκπαιδευτικός μέσα από αυτή την εμπειρία βγαίνει  κερδισμένος αφού ξεφεύγει από τα παραδοσιακά πλαίσια διδασκαλίας, προσφέροντας ευκαιρίες αυτενεργού συμμετοχής στους μαθητές του μέσα σε ένα προγραμματισμένο πλαίσιο ομαδικών δράσεων.
Ο ρόλος του δασκάλου όσο οι μαθητές δουλεύουν σε ομάδες είναι υποστηρικτικός, (καθοδηγητικός) δίνει σαφείς οδηγίες όπου κι αν χρειαστούν και ενημερώνει για το χρόνο που έχουν στην διάθεση τους οι μαθητές για να ολοκληρώσουν την εργασία τους. Σε ερωτήσεις των μαθητών μπορεί να απαντά επίσης με ερωτήσεις που να οδηγούν σε παραπέρα διερεύνηση. Ο ρόλος του έρχεται κοντά στο ρόλο των μαθητών, γίνεται εμψυχωτής και συνοδοιπόρος τους κερδίζοντας την αγάπη, το σεβασμό και την αποδοχή τους.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα ταξίδι στην ιστορία του τόπου τους, στην παράδοση και τις ρίζες της φυλής τους. Θα νιώσουν περήφανοι για την καταγωγή τους κι ακόμη πιο περήφανοι  για το αποτέλεσμα της δουλειάς τους που έρχεται ως αποτέλεσμα της περιπλάνησής τους.

 
Οργάνωση του μαθήματος

Ο εκπαιδευτικός προτρέπει τους μαθητές να συγκροτήσουν 4 ομάδες. Η 4η ομάδα θα αποτελείται από διπλάσιο αριθμό παιδιών απ’ ότι οι υπόλοιπες και θα χωριστούν σε δύο υποομάδες. Κάθε υποομάδα θα εργάζεται στο δικό της υπολογιστή και μόλις ολοκληρώσουν την εργασία τους θα ενωθούν για να συνεργαστούν στην ολοκλήρωση της εργασίας τους.
Με τη διακριτική του επέμβαση ο εκπαιδευτικός προσπαθεί να εξισορροπήσει τη σύνθεση των ομάδων με βάση το φύλλο, την ικανότητα των μαθητών και την εμπειρία τους στη χρήση του Η/Υ.

Η ολοκλήρωση του μαθήματος απαιτεί τέσσερις διδακτικές ώρες και συνολικά πέντε υπολογιστές έναν για κάθε ομάδα στο χώρο του σχολικού εργαστηρίου.

1η διδακτική ώρα

Στην πρώτη διδακτική ώρα ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει τους στόχους της δραστηριότητας και την αναγκαιότητα υλοποίησής τους. Εξηγεί στα παιδιά αρχικά τι είναι το Webquest κι ότι από το σημείο αυτό και κατά τη διάρκεια όλης της δραστηριότητας θα συμβουλεύονται αυτό σε κάθε φάση της εργασίας τους. Στη συνέχεια τα παιδιά περιηγούνται στις αρχικές σελίδες του Webquest όπου βλέπουν τους στόχους, τη διαδικασία τις πηγές που θα χρησιμοποιήσουν και τις βασικές οδηγίες για το πώς θα δουλέψουν.
Στη συνέχεια η διδασκαλία ακολουθεί τη δομή και το περιεχόμενο των φύλλων εργασίας.
Κάθε εργασία εκτυπώνεται ώστε κάθε μαθητής να έχει το φύλλο εργασίας μπροστά του. Σε κάθε φύλλο εργασίας πριν από τις ερωτήσεις υπάρχουν οδηγίες για τη χρήση των λογισμικών, των μηχανών αναζήτησης και τον τρόπο χρήσης των πηγών τους.
Στην πρώτη δραστηριότητα που είναι κοινή για όλες τις ομάδες θα ασχοληθούν με το λογισμικό Google Earth. Δίνονται σαφείς εντολές χρησιμοποιώντας τα εργαλεία του λογισμικού που οδηγούν βήμα προς βήμα στην εξοικείωσή του και στην εύρεση της τοποθεσίας της Βεργίνας. Έτσι θα γνωρίσουν την γεωγραφική θέση της περιοχής της Βεργίνας. θα ανακαλύψουν τη θέση της Βεργίνας (Αιγές της αρχαίας Μακεδονίας) σε σχέση με την πόλη μας τη Θεσσαλονίκη και σε σχέση με την επόμενη πρωτεύουσα των Μακεδόνων, την Πέλλα.
Στη συνέχεια απαντούν στις ερωτήσεις της 1ης δραστηριότητας.

2η  και 3η διδακτική ώρα

Δίνεται σε κάθε ομάδα το Φύλλο Εργασίας 2 (κάθε ομάδα έχει διαφορετική δραστηριότητα) και τα παιδιά εργάζονται πάνω σ’ αυτό.
Δίνεται στην 1η ομάδα διαδικτυακό υλικό, βίντεο από το youtube και από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ και σύμφωνα με τις πηγές που θα διερευνήσουν θα προσπαθήσουν να συνθέσουν ένα κείμενο με ρεπορτάζ από την ημέρα της ανακάλυψης των βασιλικών τάφων από τον Μανόλη Ανδρόνικο. Τους υπενθυμίζουμε ότι το κείμενο πρέπει να είναι περιεκτικό με βασικές πληροφορίες σχετικά με το ποιος είναι ο Μ. Ανδρόνικος και να αναφέρουν πώς, πού και τι ανακάλυψε.
Στη 2η ομάδα δίνεται το ίδιο διαδικτυακό υλικό και με βάση αυτό και κυρίως από την περιγραφή της ανακάλυψης του ίδιου του Μ. Ανδρόνικου φτιάχνουν μια συνέντευξη του μεγάλου αρχαιολόγου, προσπαθώντας να συνθέσουν τις ερωτήσεις.
Στην 3η ομάδα δίνεται σχετικό διαδικτυακό υλικό και δύο βίντεο από το youtube και το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ σχετικά με τους βασιλικούς τάφους το πρώτο και με τα βασιλικά ανάκτορα το δεύτερο και απαντούν στις ερωτήσεις του φύλλου εργασίας (ποια είναι τα κυριότερα μνημεία της Βεργίνας, ποιο τους έκανε μεγαλύτερη εντύπωση και γιατί).
Το φύλλο εργασίας της 1ης υποομάδας της 4ης ομάδας ζητεί από τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν την μηχανή αναζήτησης http://images.google.com και με τη φράση «Βασιλικοί τάφοι Βεργίνας» να βρουν και να αποθηκεύσουν εικόνες που θα τους αρέσουν και κάνοντας κλικ πάνω σ’ αυτές και με επιλογή πλήρους μεγέθους και με την εμφάνισή τους να τις αποθηκεύσουν στον φάκελο οι εικόνες μου.
Στην 2η υποομάδα της 4ης ομάδας δίνεται η μηχανή αναζήτησης http://www.google.gr και επιλέγοντας σύνθετη αναζήτηση και βάζοντας την ακριβή φράση «Βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας», Εύρεση σελίδων σε: Ελληνικά, μορφή αρχείου: Microsoft Point (ppt), και πατώντας αναζήτηση θα οδηγηθούν σε ένα αρχείο powerpoint το οποίο θα κατεβάσουν πατώντας δεξί κλικ στο δεσμό και επιλέγοντας «αποθήκευση δεσμού ως». Αφού δουν το αρχείο στην προβολή παρουσίασης, θα αποθηκεύσουν το αρχείο ως Ιστοσελίδα (htm, html). Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθεί ένας φάκελος με όλες τις εικόνες που υπάρχουν στο αρχείο παρουσίασης.
Στη συνέχεια οι δύο τελευταίες ομάδες χρησιμοποιώντας τις εικόνες που αποθήκευσαν θα κατασκευάσουν ένα νέο αρχείο παρουσίασης εισάγοντας τις εικόνες που θα επιλέξουν από κοινού και βάζοντας τίτλους (λεζάντες κάτω από κάθε εικόνα).
Τα μέλη των ομάδων συζητούν τα στοιχεία που έχουν συλλέξει, τα επεξεργάζονται, τα αναλύουν και συνθέτουν την τελική ομαδική εργασία, με τη διακριτική υποστήριξη του δασκάλου, όπου και αν αυτή είναι αναγκαία.

 

4η διδακτική ώρα

Οι τρεις πρώτες ομάδες παρουσιάζουν σε μορφή κειμένου του Word και με τη βοήθεια του βιντεοπροβολέα το τελικό αποτέλεσμα της δουλειάς τους ενώ η τέταρτη ομάδα παρουσιάζει την παρουσίαση που έχουν ετοιμάσει.
Οι ομάδες συζητούν τις δυσκολίες που συνάντησαν και προσπαθούν στα πλαίσια ενός συνεργατικού κλίματος να διορθώσουν τυχόν λάθη και παραλείψεις.

 

 
Αξιολόγηση
 
Σίγουρα είναι  σημαντικό για κάθε εκπαιδευτικό να ελέγξει αν το μάθημά του  έχει πετύχει τους στόχους που είχε θέσει στην αρχή.
Στο συγκεκριμένο μάθημα ο εκπαιδευτικός θα κρίνει αν η διδασκαλία μέσω του Webquest  είναι αποτελεσματική με την ολοκλήρωσή της. Αν τα παιδιά έχουν καταφέρει να διεκπεραιώσουν με επιτυχία όλες τις δραστηριότητες του μαθήματος.  Αυτό βέβαια δεν είναι αυτοσκοπός, γιατί σημαντικό δεν είναι  το αποτέλεσμα αλλά η διαδικασία μέσα από την οποία φτάνουν σε αυτό.
Έτσι η επιτυχία του μαθήματος φαίνεται και από την πρόοδο των πιο αδύνατων μαθητών και από το  αν ο κάθε μαθητής- μέλος της ομάδας - είναι σε θέση να εκπροσωπήσει την ομάδα του. Επίσης, η επιτυχία του μαθήματος κρίνεται από την ικανότητα του κάθε μαθητή να ασκήσει τις δεξιότητες εκείνες που είναι απαραίτητες για την οικοδόμηση της καινούργιας γνώσης (π.χ. κριτική σκέψη, ταξινόμηση κτλ).
Τέλος, βασικό δείκτη για την επιτυχία του μαθήματος αποτελεί το κλίμα και ο βαθμός συνεργασίας των παιδιών στις ομάδες.

Προτρέπουμε τις ομάδες να αξιολογήσουν τις υπόλοιπες. Ο βαθμός αξιολόγησης θα κυμαίνεται από το 1 μέχρι το 3 με μόνη εξαίρεση το τελευταίο κριτήριο, που θα κυμαίνεται από το 1 έως το 2.

Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι τομείς που θα αξιολογηθούν. Στο τέλος υπάρχει το σύνολο της βαθμολογίας-αξιολόγησης, ενδεικτικά.

 

Κριτήρια Αξιολόγησης Βαθμός
1ης
Ομάδας
Βαθμός
2ης
Ομάδας
Βαθμός
3ης
Ομάδας
Βαθμός
4ης
Ομάδας
Μέγιστος
Βαθμός
Βαθμο-
λογία
ομάδας
Επιλογή κατάλληλων πληροφοριών         12  
Σωστή ερμηνεία των πληροφοριών         12  
Οργάνωση και σύνθεση των πληροφοριών         12  
Πληρότητα έκφρασης         12  
Βαθμός δημιουργικότητας         12  
Βαθμός συνεργασίας         12  
Συμμετοχή στην τάξη         8  
Σύνολο Βαθμολογίας         80  

Συμπέρασμα

 

Συνοψίζοντας όλα τα προηγούμενα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι με το πέρας του μαθήματος αυτού οι μαθητές θα έχουν εμπλουτίσει τις γνώσεις τους και θα έχουν ζήσει εμπειρίες μάθησης πρωτόγνωρες γι΄ αυτούς μέσα σε ένα φιλικό περιβάλλον, όπως αυτό του Webquest. Κατά αυτό τον τρόπο θα έχουν την ευκαιρία  να μάθουν ότι  μπορούν να προσεγγίσουν τις γνώσεις ερευνητικά καθώς επίσης πως δεν πρέπει  να αρκούνται  στη στείρα αποστήθισή τους.
Γι΄ αυτό και η αξία αυτού του μαθήματος δεν έγκειται μόνο στην προσφορά γνώσεων αλλά και στην ανάπτυξη γνωστικών λειτουργιών, όπως:

  • ο προβληματισμός,
  • η κατηγοριοποίηση και η ανάλυση πληροφοριών,
  •  η διεξαγωγή συμπερασμάτων και
  •  η καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων.
 

 
     
     
  © Copyright 2010: Παπαλεξίου Κωνσταντίνος