I.
Α. Κείμενο (ΟΙ ΝΟΜΟΙ)
In ea civitate* , quam leges* continent,
boni viri libenter leges servant. Lex* enim est fundamentum libertatis*, fons*
aequitatis*. Mens* et animus et consilium et sententia civitatis* posita est in
legibus*. Ut corpora* nostra sine mente*, sic civitas* sine lege* non stat.
Legum * ministri sunt magistratus * , legum interpretes* iudices*, legum denique
omnes* servi sumus: sic enim liberi esse possumus.
II.
Μετάφραση
Σ’ εκείνη την πολιτεία, που τη
στεριώνουν οι νόμοι, οι καλοί άντρες τηρούν
πρόθυμα τους νόμους. Γιατί ο νόμος είναι
θεμέλιο της ελευθερίας, πηγή δικαιοσύνης.
Το πνεύμα και η ψυχή και η σκέψη και η κρίση
της πολιτείας βρίσκονται στους νόμους. Όπως
τα σώματά μας χωρίς μυαλό, έτσι και η
πολιτεία χωρίς νόμους δεν υπάρχει (δε
στέκεται). Υπηρέτες των νόμων είναι οι αρχές,
ερμηνευτές των νόμων οι δικαστές, τέλος
όλοι είμαστε δούλοι των νόμων: γιατί έτσι
μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.
III.
Γραμματική Ανάλυση
|
in
|
πρόθεση
|
|
ea
|
αφαιρ. ενικ.θηλ. της οριστ. αντων. is, ea,
id.
|
|
civitate
|
αφαιρ. ενικ.θηλ. του
γ΄κλιτου ουσ.
civitas –tatis γεν. πληθ.
civitatum (-ιum) = πολιτεία
|
|
quam
|
αιτιατ. ενικ. θηλ. της αναφ. αντων. qui, quae,
quod.
|
|
leges
|
ονομ. πληθ. θηλ. του γ΄κλιτου ουσ. lex, legis
= νόμος
|
|
continent
|
γ΄ πληθ.
οριστ. ενεργ.
ενεστ. του
ρ. contineo2, (continui,
contentum, continēre)
|
|
boni
|
|
|
viri
|
ονομ. πληθ. αρσ. του β΄κλιτου ουσ. vir, viri
|
|
libenter
|
|
|
servant.
|
γ΄ πληθ.
οριστ. ενεργ.
ενεστ. του
ρ. servo1, (-avi, -atum,
-āre) = τηρώ
|
|
enim
|
αιτιολογ. σύνδεσμος = γιατί (παρατακτική
σύνδεση. βλ. γάρ.)
|
|
fundamentum
|
ονομ. ενικ. του β΄κλιτου ουδ. ουσ. fundamentum –i
= θεμέλιο
|
|
libertatis
|
γεν. ενικ.
του γ΄κλιτου
θηλ. ουσ.
libertas, libertatis
|
|
fons
|
ονομ. ενικ. του γ΄κλιτου αρσ. ουσ. fons, fontis
= πηγή
|
|
aequitatis
|
γεν. ενικ.
του γ΄κλιτου
θηλ. ουσ.
aequitas, aequitatis = δικαιοσύνη
|
|
mens
|
ονομ. ενικ. του γ΄κλιτου θηλ. ουσ. mens mentis
= νους, πνεύμα (mentium
στη γεν. πληθ.)
|
|
animus
|
ονομ. ενικ. του β΄κλιτου αρσ. ουσ. animus–i
= ψυχή
|
|
consilium
|
ονομ. ενικ.
του β΄κλιτου
ουδ. ουσ.
consilium–i = σκέψη
|
|
sententia
|
ονομ. ενικ. του α΄κλιτου θηλ. ουσ. sententia–ae = κρίση, γνώμη
|
|
posita est
|
γ΄ ενικ.
οριστ. παθ.
πρκ. του
ρ. pono3 (posui,
positum, ponĕre-ponor, positus sum, poni)
|
|
Ut
|
|
|
corpora
|
ονομ. πληθ.
του γ΄κλιτου
ουσ. corpus –oris
= σώμα
|
|
nostra
|
ονομ. πληθ.. α΄ προσ. ουδ.
της κτητ. αντων noster,
nostra, nostrum=
δικός μας
|
|
sine
|
προθ. + αφαιρ.
= χωρίς
|
|
sic
|
τροπ. επίρρ.
= έτσι
|
|
non
|
αρνηυικό μόριο = όχι, δεν
|
|
stat
|
γ΄ ενικ.
οριστ. ενεστ.
του ρ. sto1
(steti, statum, stāre) = στέκομαι, υπάρχω
|
|
ministri
|
ονομ. πληθ
του β΄κλιτου
αρσ. ουσ.
minister, ministri = υπηρέτης
|
|
magistratus
|
ονομ. πληθ. του δ΄κλιτου ουσ. magistratus -us = οι αρχές
|
|
interpretes
|
ονομ. πληθ. του γ΄κλιτου ουσ. αρσ. & θ.
interpres –pretis = ερμηνευτής
|
|
iudices
|
ονομ. πληθ. του γ΄κλιτου ουσ. αρσ. iudex –icis
= δικαστής
|
|
denique
|
επιρρ. = τέλος
|
|
omnes
|
ονομ. πληθ. αρσ. του γ΄κλιτου επιθ. omnis –is
–e = όλος, ο καθένας
|
|
servi
|
ονομ. πληθ του β΄κλιτου αρσ. ουσ. servus –i
= υπηρέτης
|
|
liberi
|
ονομ. πληθ. αρσ. του β΄κλιτου επιθ. liber –a
-um = ελεύθερος
|
|
esse
|
απαρ. ενεστ.
|
|
possumus
|
α΄ πληθ.
οριστ. ενεργ.
ενεστ. του
ιδιότυπου ρ. possum (potui, -, posse) = μπορώ
|
IV.
Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού
βιβλίου
i.
civitas libera corpus nostrum: Να κλιθούν
μαζί.
|
Πτώσεις
|
Ενικός |
Πληθυντικός |
|
Nom.
|
civitas
|
|
liber-
|
a
|
civitat-
|
es
|
liber-
|
ae
|
|
Gen.
|
civitat-
|
is
|
liber-
|
ae
|
civitat-
|
(i)um
|
liber-
|
arum
|
|
Dat.
|
civitat-
|
i
|
liber-
|
ae
|
civitat-
|
ibus
|
|
is
|
|
Acc.
|
civitat-
|
em
|
liber-
|
am
|
civitat-
|
es
|
liber-
|
as
|
|
Voc.
|
civitas
|
|
liber-
|
a
|
civitat-
|
es
|
liber-
|
ae
|
|
Abl.
|
civitat-
|
e
|
liber-
|
ā
|
civitat-
|
ibus
|
liber-
|
is
|
|
Πτώσεις
|
Ενικός
|
Πληθυντικός |
|
Nom.
|
corpus
|
|
nostr-
|
um
|
corpor-
|
a
|
nostr-
|
a
|
|
Gen.
|
corpor-
|
is
|
nostr-
|
i
|
corpor-
|
um
|
nostr-
|
orum
|
|
Dat.
|
corpor-
|
i
|
nostr-
|
o
|
corpor-
|
ibus
|
nostr-
|
is
|
|
Acc.
|
corpus
|
|
nostr-
|
um
|
corpor-
|
a
|
nostr-
|
a
|
|
Voc.
|
(corpus
|
|
nostr-
|
um
|
corpor-
|
a
|
nostr-
|
a
|
|
Abl.
|
corpor-
|
e
|
nostr-
|
o
|
corpor-
|
ibus
|
nostr-
|
is
|
ii.
Να συμπληρωθούν τα κενά των καταλήξεων.
bonas leges -
libertate – iudicum
libera - aequitatem
– libertatem – legis
interpres
iii.
Ποιος ρηματικός τύπος
παραλείπεται μετά το sine
mente;
Το non stant.
iv.
Να μετατρέψετε τα επίθετα στις παρακάτω φράσεις σε αναφορικές προτάσεις.
π.χ. civitas libera: civitas, quae libera est.
lex, quae valida est. – consilium, quod bonum est. – mens, quae infirma
est. – iudex, qui liber est.
Να
μεταφραστούν στα λατινικά οι παρακάτω
προτάσεις.
Graeci
legum servi errant. – Leges fons libertatis sunt.
|
