resume

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ (Θέμα: Είδηση και σχόλιο) - Περίληψη

Δ. Δ. : Το ερώτημα είναι, στις τηλεοπτικές ειδήσεις βλέπουμε ενημέρωση ή σώου;

Μ. Π.: Κατά τη γνώμη μου, η ενημέρωση μπορεί να είναι και θέαμα. Για να κάνουμε τηλεοπτική ενημέρωση, φυσικά χρησιμοποιούμε την εικόνα. Το θέμα είναι ποια εικόνα; Την εικόνα της πραγματικότητας -αυτής τέλος πάντων που μπορούμε να έχουμε, δεδομένου ότι και η πραγματικότητα κάθε φορά εξαρτάται από την ευαισθησία του δημοσιογράφου- ή εικόνα κατασκευασμένη; Ή ένα τίποτε που το κάνουμε μεγάλο θέμα;

Σ. Τ.: Το ζήτημα είναι ποιο και πόσο τμήμα της πραγματικότητας μαθαίνουμε. Μπορεί να παρουσιάσει κανείς στην τηλεόραση αληθινές ειδήσεις από τον πόλεμο, όταν το CNN δίνει αυτές που έχει προαποφασίσει το Πεντάγωνο;

Π. Τ.: Το ερώτημα «ενημέρωση ή σώου είναι εκατό χρόνια παλιό. Από τη στιγμή που οι εφημερίδες αρχίζουν να πουλάνε στα περίπτερα και συνεπώς οι πωλήσεις τους εξαρτώνται από την είδηση που προβάλλουν ως πρώτο θέμα, από τότε έχει τεθεί το ερώτημα: «Μπορώ να φτιάξω ψεύτικες ειδήσεις, για να πουλήσω εφημερίδες:» Αυτό είναι το ερώτημα που έχει τεθεί στις Η.Π.Α. από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα. Ο πρώτος ψεύτικος πόλεμος ήταν ο αμερικανοϊσπανικός πόλεμος που έγινε στην Κούβα και που ο πρόεδρος Ρούσβελτ τον κέρδισε στήνοντας φωτογραφίες από ανύπαρκτες μάχες στις οποίες εμφανιζόταν νικητής, ενώ ο ίδιος βρισκόταν μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο. Στεκόταν και τον φωτογράφιζαν σε δήθεν πόζα μάχης. Βέβαια, αυτό που ήταν τότε παρεκτροπή της λειτουργίας της βιομηχανίας της ενημέρωσης, τώρα γίνεται πια βασικός τρόπος ζωής. Εάν το ερώτημα τότε ήταν πώς θ’ αμυνθούμε απέναντι στην τάση της βιομηχανίας να πει ψέματα, το ερώτημα τώρα είναι πώς μπορούμε να βρούμε ένα ίχνος αλήθειας μέσα σε μια βιομηχανία που έχει μάθει να λειτουργεί με εικονικές ειδήσεις και υπερβολές. Το πρόβλημά μας είναι πώς θα προστατευτούμε από μια βιομηχανία που έχει απεριόριστες ικανότητες να πει πειστικά ένα ψέμα.

Θ. Ρ. : Εγώ θα θυμίσω ότι ένας αμερικανός διευθυντής εφημερίδας, τότε με τον πόλεμο στην Κούβα, είχε στείλει πρώτος έναν δημοσιογράφο, ο οποίος του έστειλε ένα τηλεγράφημα μιας γραμμής: «Ο καιρός είναι καλός. Μόνο πόλεμο δεν βρίσκω». Και εκείνος του απάντησε: «Φτιάξε εσύ το ρεπορτάζ και θα φτιάξω εγώ τον πόλεμο».

Α. Π. : Είναι πιο εύκολο αν παιχτεί αυτό το παιχνίδι στο αμερικανικό κοινό. Δεν ξέρουν καν πού πέφτει το Αφγανιστάν.

Σ. Κ. : Να σας πω για την Αφγανιστάν. Το 90% από τις σφαίρες που έπεσαν, έπεσαν για τα δελτία ειδήσεων των οκτώμισι. Τώρα σ’ αυτό το παιχνίδι υπήρξαν ορισμένοι δημοσιογράφοι που δεν έπαιξαν, κράτησαν την αξιοπρέπειά τους. Για παράδειγμα, ο Τ.Τ. δεν έδειχνε ριπές.

Θ. Ρ. : Το κατήγγειλε μάλιστα.

Σ. Κ. : Είχε πιέσεις, διότι του έλεγαν: στ’ άλλα δελτία πέφτουν πυροβολισμοί, εσένα πού είναι οι δικές σου σφαίρες; Και έλεγε «δεν έχω». Θέλω να πω είναι και θέμα προσωπικό, δικό μας. Γιατί αν ήθελε μπορούσε να έβαζε και σφαίρες. Με την εξέλιξη της νέας τεχνολογίας, έχει υπάρξει ένας καταιγισμός ψεύτικων εικόνων. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ακίνητη εικόνα που να μην είναι επεξεργασμένη. Άρα βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα νέο πρόβλημα, όπου οι εικόνες που βλέπουμε είναι τελείως πλαστές.

Σ. Τ. : Ποτέ στην ιστορία δεν μπορούσε να γίνει αυτό τόσο πειστικά, όσο σήμερα. Η εφημερίδα και η φωτογραφία δεν μπορούσαν να το κάνουν αυτό πριν 30 χρόνια. Σήμερα το Μέσο καθοδηγεί τον δημοσιογράφο -δηλαδή η τηλεόραση. Ξαφνικά ο δημοσιογράφος μετατρέπεται σε σκηνοθέτη, σε παραγωγό, σε εικονολήπτη και δίνει το δίλεπτο ρεπορτάζ, ανάλογα με τη δική του κουλτούρα και μόρφωση, ή σαν μια ελληνική ταινία, για να χαρεί ή να κλάψει ο θεατής. Οι συζητήσεις που γίνονται τον τελευταίο καιρό είναι πώς θα κάνουμε τα ρεπορτάζ με βάση την εικόνα. Το ερώτημα που θέτω εγώ είναι αν το ρεπορτάζ με την εικόνα θα είναι καλύτερο για την ενημέρωση ή χειρότερο; Κι έπειτα, τι ωθεί τον συνάδελφο να κατασκευάσει ένα ψέμα αντί να ετοιμάσει ένα ρεπορτάζ;

Α. Π. : Η ανάγκη να μείνει στο κανάλι και να διατηρήσει τη δουλειά του, κατά κύριο λόγο. Τι να κάνουμε;

Σ. Τ. Αυτή είναι η ανάγκη, λοιπόν.

Π.Τ. : Να προχωρήσουμε ένα βήμα; Η ανάγκη που κάνει τον φιλόδοξο ρεπόρτερ να στήνει πίσω του Αφγανούς να πυροβολούν είναι η ίδια που κάνει το κανάλι να παίζει το βίντεο στον Πόλεμο στον Κόλπο, ακόμη κι αν υποψιάζεται ότι είναι πλαστό. Διότι έχω ένα δελτίο ειδήσεων, που πρέπει να γεμίσω με πράγματα που πουλάνε. Η ανάγκη να πουλήσουμε ένα προϊόν είναι που μας κάνει όλους ευάλωτους. Τον ρεπόρτερ, τον αρχισυντάκτη, το σύστημα ολόκληρο.

Θ. Ρ. : Παίζουμε ένα παιχνίδι. Πρέπει να το καταλάβουμε.

Σ. Κ. : Εντάξει, ασφαλώς όλοι παίζουμε σ’ ένα σύστημα, όμως δεν μπορούμε να τους βάλουμε όλους στο ίδιο τσουβάλι. Όπως και στους πολέμους, για τους οποίους συζητάμε, υπήρξαν και ρεπόρτερ που σκοτωθήκανε. Υπάρχουν λύσεις που πρέπει να τις προωθήσουμε κι εμείς. Για παράδειγμα, οι πιο σοβαροί Γερμανοί φωτογράφοι έκαναν μια ένωση και απαγορεύουν την αλλοίωση των φωτογραφιών τους και διώκουν αυτούς που τις αλλοιώνουν. Οι δε φωτογραφίες κυκλοφορούν με ένδειξη γνησιότητας. Ακόμη, αυτή η δίκη που έγινε τώρα για τα πλαστά ρεπορτάζ στη Γερμανία ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Το ξέρετε ότι δεν μπορούσε ο δικαστής να τιμωρήσει το κανάλι που παρουσίασε κατασκευασμένες εικόνες στους τηλεθεατές; Δεν υπάρχει νόμος. Μπορούσε να τιμωρηθεί μόνο αυτός που πουλούσε στο κανάλι πλαστά.

Σ.Τ. : Γιατί όμως δεν μαθαίνονται αυτά, γιατί αυτή η σιωπή γύρω από το επάγγελμά μας; Μπορεί να γίνει μια κριτική, ένας διάλογος επιτέλους;

Θ. Ρ. : Βεβαίως να γίνει. Αλλά δεν μπορούμε να βρούμε λύσεις για όλους. Γι’ αυτό επιμένω στην ατομική ευθύνη των δημοσιογράφων. Γιατί η σωστή δημοσιογραφία γίνεται από ανθρώπους που προχωράνε μόνοι τους, που θεωρούν ότι κάνουν αυτό που λέει η συνείδησή τους, η κουλτούρα τους, η παιδεία τους, η ανατροφή τους.

Σ.Τ. : Πιστεύετε δηλαδή ότι ο δρόμος είναι: ο καθένας μόνος του;

Π.Τ.: Όχι ακριβώς. Αν καθένας από εμάς σώζει την ψυχή του, κάτι θα γίνει και στο σύνολο.

Σ. Τ. : Ας ελπίσουμε λοιπόν.

Η παραπάνω συζήτηση προέρχεται από τον περιοδικό τύπο και είναι διασκευασμένη.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Να συνθέσετε μία περίληψη της παραπάνω συζήτησης και να διατυπώσετε το θέμα της.

Να μετατρέψετε τη σύνταξη από παθητική σε ενεργητική και αντίστροφα:
να τιμωρηθεί μόνο αυτός, ______________________________________
να τις προωθήσουμε κι εμείς, __________________________________
που βλέπουμε, ________________________________________________
οι πωλήσεις τους εξαρτώνται από την είδηση που προβάλλουν ως πρώτο θέμα
______________________________________________________________
οι πιο σοβαροί Γερμανοί φωτογράφοι έκαναν μια ένωση και απαγορεύουν την αλλοίωση των φωτογραφιών τους και διώκουν αυτούς που τις αλλοιώνουν.______
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Να γράψετε τα αντώνυμα ή / και τα συνώνυμα των παρακάτω λέξεων:
πλαστά ð_____________________________________________________
ευάλωτους ð__________________________________________________
αξιοπρέπεια ð_________________________________________________
υποψιάζεται ð________________________________________________
εικονικές ð___________________________________________________
απεριόριστες ð________________________________________________

Να συνθέσετε τη ζητούμενη παραλλαγή της ακόλουθης ειδησης.

Η είδηση δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα χωρίς οικολογική ευαισθησία. Πώς θα ήταν διατυπωμένη σε εφημερίδα με ευαισθησία στα οικολογικά θέματα;

Οι καφέ αρκούδες

Στα δόκανα των οικολογικών οργανώσεων και του Συμβουλίου της Επικρατείας βρέθηκε και το έργο της Εγνατίας οδού. Αιτία; Ένα τμήμα της Εγνατίας οδού στα Γρεβενά περνούσε μέσα από τον βιότοπο της καφέ αρκούδας! Το γεγονός αυτό κινητοποίησε την οικολογική οργάνωση WWF-ΕΛΛΑΣ, που έχει την ευθύνη παρακολούθησης του προγράμματος «Αρκτούρος». Μολονότι ορισμένες από τις εισηγήσεις της εγκρίθηκαν από τους μελετητές, τον Αύγουστο του 1995 η WWF-ΕΛΛΑΣ κατέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας καταθέτοντας αίτηση ακύρωσης του έργου. Η υπόθεση εκκρεμεί ακόμη και σήμερα.

Να συνθέσετε μια είδηση -κατά προτίμηση των τελευταίων ημερών- σύμφωνα με την ανεστραμμένη πυραμίδα, δηλαδή με τίτλο, περίληψη και ανάπτυξη.
ΘΕΜΑ:

Τη στιγμή που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διαδραματίζουν όλο και σημαντικότερο ρόλο στη ζωή μας, αυξάνονται και οι κριτικές και επικριτικές φωνές εναντίον τους.

Θεωρείτε αυτές τις διαμαρτυρίες δικαιολογημένες ή πιστεύετε ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρουσιάζουν περισσότερες θετικές πλευρές;

Να αναπτυχθεί σε 500 περίπου λέξεις

Απαντήσεις

1. Περίληψη

Η ενημέρωση συνοδεύεται σήμερα και από εικόνες. Εικόνες που μπορεί να είναι είτε αυθεντικές είτε – στην περίπτωση που δεν υπάρχουν - κατασκευασμένες. Οι αναγνώστες λοιπόν και οι τηλεθεατές -ακόμα και οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι- μαθαίνουν ένα μόνο τμήμα της πραγματικότητας.

Οι πωλήσεις των εφημερίδων εξαρτώνται από την είδηση που προβάλλουν ως πρώτο θέμα. Κατασκευάζονται λοιπόν εικόνες και το πρόβλημα είναι πώς είμαστε απροστάτευτοι απέναντι σε μια βιομηχανία που έχει απεριόριστες ικανότητες να πει πειστικά ένα ψέμα. Στις συγκρούσεις που γίνονται στο Αφγανιστάν οι περισσότερες εικόνες κατασκευάζονται από τους δημοσιογράφους με αποτέλεσμα, όποιος ακολουθεί τους κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, να θεωρείται ανεπαρκής δημοσιογράφος για την τηλεόραση. Η ανάγκη αυτή μετατρέπει το δημοσιογράφο σε σεναριογράφο και σκηνοθέτη μαζί. Το ίδιο γίνεται και με τα κανάλια, τα οποία στο βωμό του ανταγωνισμού προβάλλουν ψεύτικες εικόνες.

Γίνονται προσπάθειες να βρεθούν λύσεις. Γερμανοί φωτογράφοι απαγορεύουν την αλλοίωση των φωτογραφιών τους. Πλαστουργοί ρεπορτάζ οδηγούνται στα δικαστήρια. Μόνο όμως η συναίσθηση της ατομικής ευθύνης από τον κάθε δημοσιογράφο θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερη ενημέρωση.

2. Μετατροπή της σύνταξης από παθητική σε ενεργητική και αντίστροφα:

να τιμωρηθεί μόνο αυτός να τιμωρήσουν μόνον αυτόν
να τις προωθήσουμε κι εμείς να προωθηθούν κι από εμάς που προβάλλονται
οι πωλήσεις τους εξαρτώνται από την είδηση που προβάλλουν ως πρώτο θέμα η είδηση που προβάλλεται ως πρώτο θέμα καθορίζει τις πωλήσεις τους
οι πιο σοβαροί Γερμανοί φωτογράφοι έκαναν μια ένωση και απαγορεύουν την αλλοίωση των φωτογραφιών τους και διώκουν αυτούς που τις αλλοιώνουν. Μια ένωση σχηματίστηκε από τους πιο σοβαρούς Γερμανούς φωτογράφους και απαγορεύεται η αλλοίωση των φωτογραφιών τους και διώκονται αυτοί που τις αλλοιώνουν

3. Αντώνυμα ή / και συνώνυμα των λέξεων:

πλαστά ð γνήσια, ψεύτικα, εικονικά
ευάλωτους ð άτρωτους, τρωτούς
αξιοπρέπεια ð αναξιοπρέπεια, κοσμιότητα, ευγένεια ήθους
υποψιάζεται ð είναι σίγουρος, φαντάζεται, υποθέτει
εικονικές ð πραγματικές, πλασματικές
απεριόριστες ð περιορισμένες, απέραντες

4. Παραλλαγή μιας είδησης:

Οι καφέ αρκούδες (πρωτότυπο)

Παντού άσφαλτος

H Εγνατία οδός απειλεί με ασφαλτοποίηση τα πιο όμορφα τοπία της ελληνικής φύσης. Οι κατασκευαστικές εταιρίες στο όνομα του κέρδους δε διστάζουν να καταστρέψουν ακόμα και τον βιότοπο της καφέ αρκούδας παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις τους ότι δήθεν θα τον σεβαστούν παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα.

Η οικολογική οργάνωση WWF-ΕΛΛΑΣ, που έχει την ευθύνη παρακολούθησης του προγράμματος «Αρκτούρος», προσπαθώντας να περισώσει ότι έχει απομείνει όρθιο σ’ αυτόν τον τόπο τον Αύγουστο του 1995 προσέφυγε στο συμβούλιο της Επικρατείας καταθέτοντας αίτηση ακύρωσης του έργου. Η υπόθεση εκκρεμεί και τώρα απαιτείται επαγρύπνυση από όλους τους φίλους της άγριας ελληνικής πανίδας όπως και κάθε Έλληνα που θέλει βέβαια να εκσυγχρονιστεί η χώρα, όχι όμως εις βάρος του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

Η πρώτη παράγραφος του θέματος πρέπει να θεωρηθεί δεδομένη. Δε χρειάζεται να αποδειχτεί με επιχειρήματα, το μόνο που μπορούμε να επιχειρήσουμε είναι μια ανάλυση. π.χ.: Ενώ είναι πάντα σημαντικός ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας στην κοινωνικοποίηση των νέων, ενώ πάντα το θέατρο, η μουσική, η τέχνη συνεχίζει να συγκινεί τους ανθρώπους τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διαδραματίζουν σήμερα τον πιο σημαντικό, τον πρωταγωνιστικό μπορούμε να πούμε ρόλο. Χαρακτηριστικό είναι ότι καλύπτουν ολοένα και μεγαλύτερο χώρο και χρόνο στη ζωή μας και έχουν γίνει η αποκλειστική για πολλούς απασχόληση τις ελεύθερες ώρες τους

Η δεύτερη παράγραφος ζητάει να πάρετε θέση στο ζήτημα: Αν σας είναι δύσκολο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το μοντέλο: Οι υπέρμαχοι των μέσων μαζικής ενημέρωσης υποστηρίζουν…, οι εχθροί τους τα κατηγορούν. Τους αποδίδεται η ευθύνη για την έξαρση βίας και εγκληματικότητας που παρατηρείται στην εποχή μας, ειδικά από νεαρά άτομα. Δεύτερη σημαντική κατηγορία η δημιουργία μιας κοινωνίας στην οποία η απόκτηση καταναλωτικών προϊόντων απασχολεί προνομιακά τη σκέψη και την ψυχή των ανθρώπων, μιας κοινωνίας καταναλωτικής. Δεν είναι όμως λιγότερο σημαντικός ο ρόλος τους στην άσκηση της εξουσίας την οποία διαθέτουν (4η εξουσία) και την οποία προσπαθούν να εκμεταλλευτούν έτσι ώστε να ελέγχουν τις άλλες τρεις εξουσίες.

Ημερήσιος και περιοδικός τύπος

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Ραδιόφωνο και τηλεόραση,

(Διαδίκτυο)

· Βία και εγκληματικότητα

· Αποπροσανατολισμός

· Χειραγώγηση

· Αλλοτρίωση

· Τεχνητές ανάγκες

· Υπακοή και προσαρμογή σε απολιτική συμπεριφορά

· Έλεγχος της εξουσίας

· Ικανοποίηση αναγκών ψυχαγωγίας και διάθεσης του ελεύθερου χρόνου

· Ανάπτυξη και απασχόληση - Μείωση της ανεργίας. Οικονομικά οφέλη

· Κοινωνικοποίηση των νέων ανθρώπων

· Αφομοίωση πολιτιστικών στοιχείων και αξιών

Επίλογος: Άμυνα εκ μέρους των ατόμων ξεχωριστά όσο και του κράτους και της κοινωνίας στο σύνολό της. Αξίες. Κριτική σκέψη. Διαφορετικές μορφές ψυχαγωγίας.