Ο Παρμενίδης γεννήθηκε στην Ελέα και υπήρξε κατά πάσα πιθανότητα μαθητής του Ξενοφάνη. Προερχόταν από πλούσια και ισχυρή πολιτικά οικογένεια και λέγεται ότι και στον ίδιο ανέθεσαν οι συμπολίτες του νομοθετικό έργο.
Η θεωρία του Παρμενίδη είναι ο αντίποδας της θεωρίας του Ηρακλείτου για το γεμάτη κινητικότητα και δυναμισμό κόσμο.
Σύμφωνα με τον Παρμενίδη ο κόσμος:

ούτε γεννήθηκε ποτέ ούτε μεταβάλλεται ούτε κινείται ούτε είναι δυνατόν να χαθεί.

Αποδέχεται λοιπόν τη μοναδικότητα, την ενότητα και την αιωνιότητα του κόσμου, όπως την ορίζει ο Ηρακλείτος, αρνείται όμως ότι στον κόσμο αυτό επικρατεί αλλαγή και κίνηση. Ο κόσμος του Παρμενίδη ούτε γεννήθηκε ποτέ, ούτε μεταβάλλεται, ούτε κινείται, ούτε είναι δυνατό να χαθεί.
Οι απόψεις βέβαια αυτές έρχονται σε ριζική αντίθεση με αυτά που καθημερινά βλέπουμε και ζούμε· ο Παρμενίδης δίνει και σε αυτό μία λύση: Οι αισθήσεις, ισχυρίζεται, μας απατούν, μας δίνουν ψεύτικες πληροφορίες για την πραγματικότητα, αφού μας παρουσιάζουν την εικόνα ενός διαρκώς μεταβαλλόμενου κόσμου· ο φυσικός κόσμος είναι ο κόσμος των φαινομένων, του ψεύδους, ενώ η αλήθεια αποκαλύπτεται μόνο με τη σκέψη και ταυτίζεται με αυτήν.
Για τον Παρμενίδη ο κόσμος όλος (το όν) αποτελείται από φως και σκότος, στοιχεία ισοδύναμα, που την ισορροπία τους εγγυάται η Δίκη (που εμφανίζεται και με τις ονομασίες Ανάγκη ή Μοίρα). Η Δίκη αγρυπνεί για την κοσμική τάξη (π.χ. εναλλαγή νύκτας –μέρας). Η ισότητα των στοιχείων έχει και στον Παρμενίδη ως πρότυπο την κοινωνία και αυτό φαίνεται από τον τρόπο με τον οποίο προσπαθεί ο φιλόσοφος να εξηγήσει την ύπαρξη της ισορροπίας ανάμεσά τους: και τα δύο σέβονται τα δικαιώματά τους και δεν υπεισέρχονται το ένα στο άλλο .


Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΜΕΝΙΔΗ
Με τη θεωρία του ο Παρμενίδης άνοιξε νέους ορίζοντες στη φιλοσοφική σκέψη: για πρώτη φορά τίθεται τόσο έντονα το πρόβλημα της εγκυρότητας της γνώσης που μας παρέχουν οι αισθήσεις και γίνεται διάκριση ανάμεσα στο «φαίνεσθαι» και «είναι». Η σκέψη του Παρμενίδη θα επηρεάσει γόνιμα τους ατομικούς φιλοσόφους και τον Πλάτωνα.