Ιδιαίτερα μετά το τέλος επανάστασης του 1821 διαμορφώθηκαν τρεις κυρίως κατευθύνσεις (ενν. αναφορικά με τους εθνικούς στόχους των Ελλήνων). Κοινή και στις τρεις ήταν η επιδίωξη της κυριαρχίας του ελληνισμού στα ιστορικά όριά του που έγινε γνωστή, μετά τα 1844, ως Μεγάλη Ιδέα. Σύμφωνα με την πρώτη κατεύθυνση, οι εθνικοί στόχοι θα έπρεπε να πραγματοποιηθούν δυναμικά με εξεγέρσεις για την απελευθέρωση των υπόδουλων περιοχών και πολεμική ρήξη με την Τουρκία. […] Η δεύτερη κατεύθυνση προέκυψε από τις αποτυχίες και την αδυναμία πραγματοποίησης της πρώτης. Οι Έλληνες θα έπρεπε να περιμένουν τη στιγμή που οι ευρωπαϊκές δυνάμεις θα διαμέλιζαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία. […] Τέλος, σύμφωνα με την τρίτη κατεύθυνση, ο ελληνισμός θα κυριαρχούσε ειρηνικά στην αυτοκρατορία χωρίς μία διακοπή στην κρατική της συνέχεια. [Πηγή: Αντώνης Λιάκος, Η ιταλική ενοποίηση και η Μεγάλη Ιδέα, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1985, σελ. 93-94.] |