Προσωπική ιστοσελίδα Μάρκου Μάρκου
Αρχική σελίδα

ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΛΑΜΠΗΣ, ΣΥΒΡΙΤΟΥ ΚΑΙ ΣΦΑΚΙΩΝ

    Διεύθυνση:

    Σπήλι:

    Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων μητρόπολη: Η Επισκοπή Λάμπης είναι μία από τις αρχαιότερες Επισκοπές στην περιοχή της Ρεθύμνης. Αναφέρεται ήδη στα Πρακτικά της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου (431 μ.Χ.). Έδρα της Επισκοπής ήταν η πόλη Λάππα (σημερινή Αργυρούπολη Ρεθύμνου). Η πόλη αυτή καταστράφηκε κατά πάσα πιθανότητα τον Θ΄ αιώνα κατά τις επιδρομές των Αράβων και την κατάληψη της Κρήτης από αυτούς. Στα τέλη του 10ου αιώνα μετά την απελευθέρωση της Κρήτης ανασυστάθηκε η Επισκοπή Λάμπης. Ωστόσο την έδρα της Επισκοπής πρέπει να αναζητήσουμε τώρα σε άλλη πόλη καθώς η Λάππα έχει καταστραφεί ολοσχερώς. Η πόλη αυτή κατά πάσα πιθανότητα είναι η σημερινή Μεγάλη Επισκοπή (Πισκοπή) του Νομού Ρεθύμνης. Το πιο πιθανό είναι ότι πρόκειται για νέα Επισκοπή με παλιό όνομα. Ουσιαστικά πρόκειται για την Επισκοπή Καλαμώνος, η οποία μαρτυρείται για πρώτη φορά στα τέλη του 11ου αιώνα. Για ένα διάστημα εμφανίζεται με το όνομα μιας παλιάς Επισκοπής, σύντομα όμως εγκαταλείπεται αυτό και συνεχίζει το βίο της με το νέο της όνομα ως Επισκοπή Καλαμώνος πλέον.
    Κατά την Ενετοκρατία δεν γίνεται μνεία Επισκοπής Λάμπης παρά μόνο της κατά τα ανωτέρω Καλαμώνος, η οποία θα μεταφέρει την έδρα της στη συνέχεια στο Ρέθυμνο και αργότερα θα ονομαστεί "Ρεθύμνης".  Η Επισκοπής Λάμπης εμφανίζεται και πάλι κατά την Οθωμανική περίοδο. Τώρα όμως περιλαμβάνει τις Επαρχίες Αγίου Βασιλείου και Αμαρίου στα Νότια της Ρεθύμνης. Το 1831 προσαρτάται στην Επισκοπή Λάμπης και η Επαρχία Σφακίων (η οποία ανήκε μέχρι τότε στην Επισκοπή Αυλοποτάμου).
    Το 1845 η Επισκοπή Λάμπης συνενώνεται με τη Μητρόπολη Κρήτης, επανιδρύεται όμως το 1863 κατ' απαίτηση των κατοίκων των Επαρχιών Αμαρίου και Αγίου Βασιλείου. Κατά την Οθωμανική περίοδο έδρα της Επισκοπής Λάμπης ήταν το χωριό Λαμπινή της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου. Πιθανόν να υπήρξε σύγχυση του ονόματος της αρχαίας Λάμπης (σημερινή Αργυρούπολη Ρεθύμνης) με τη Λαμπινή του Αγίου Βασιλείου και να θεωρήθηκε ότι η αρχαία Επισκοπή Λάμπης βρισκόταν στην περιοχή του Αγίου Βασιλείου. Έτσι κατά την επανασύστασή της η Επισκοπή απέκτησε διαφορετική έδρα και περιφέρεια από αυτήν της αρχαίας Επισκοπής Λάμπης, η οποία βρέθηκε εντός των ορίων της Επισκοπής Ρεθύμνης. Εν κατακλείδι κατά την Οθωμανική περίοδο αναβιώνει η Επισκοπή Λάμπης με διαφορετική έδρα και διαφορετικά όρια από εκείνα της αρχαίας Επισκοπής Λάμπης. Η αρχαία Επισκοπή Λάμπης είχε έδρα την Αργυρούπολη Ρεθύμνης στο βόρειο τμήμα του Νομού ενώ η νεότερη Επισκοπή Λάμπης έχει έδρα το χωριό Λαμπινή στην Επαρχία Αγίου Βασιλείου στα νότια μέρη του Νομού.
    Η έδρα της Επισκοπής Λάμπης παρέμεινε στο χωριό Λαμπινή κατά τον 17ο και τον 18ο αιώνα. Το 1831 η έδρα μεταφέρθηκε στη Μονή Πρέβελη, το 1886 στην Ιερά Μονή Αγίου Πνεύματος στο χωριό Κισσοί της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου, το 1920 στη Μονή Ασωμάτων Αμαρίου και τέλος το 1936 στο Σπήλι της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου.
    Με τον Νόμο 5621/1932 ορίστηκε να υπάρχει μία Επισκοπή σε κάθε νομό της Κρήτης. Κατόπιν τούτου συγχωνεύθηκε με την Επισκοπή Ρεθύμνης και η Επισκοπή Λάμπης. Ωστόσο ο Νόμος αυτός καταργήθηκε τον Οκτώβριο του 1935 και έτσι η Επισκοπή Λάμπης αποσπάστηκε και πάλι από την Επισκοπή Ρεθύμνης και αποτέλεσε ξεχωριστή Επαρχία. Το 1936 ο Επίσκοπος Λάμπης Ευμένιος μετέφερε την έδρα της Επισκοπής από τη Μονή Ασωμάτων Αμαρίου στην κωμόπολη Σπήλι, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.
    Το Οικουμενικό Πατριαρχείο με την υπ' αριθμόν 812/25-9-1962 πράξη της Ιεράς Συνόδου προήγαγε τιμής ένεκεν σε Μητροπόλεις όλες τις Επισκοπές της Κρήτης. Έτσι και η Επισκοπή Λάμπης και Σφακίων προήχθη σε Μητρόπολη ψιλώ τω ονόματι. Περαιτέρω στις 8 Μαρτίου 1993 οι ψιλώ τω ονόματι Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Κρήτης ανυψώθηκαν σε εν ενεργεία Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου ο δε Μητροπολίτης Λάμπης και Σφακίων ονομάστηκε "υπέρτιμος και έξαρχος Νοτίου Κρήτης".
    Τέλος στις 4 Δεκεμβρίου 2000 με Πράξη της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου η Μητρόπολη Λάμπης και Σφακίων ονομάστηκε "Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων", διότι εντός των ορίων της βρίσκεται η αρχαία Επισκοπή Συβρίτου, της οποίας ο Επίσκοπος υπογράφεται στα Πρακτικά των Αγίων και Οικουμενικών Συνόδων.

Επισκοπικός κατάλογος (υπό σύνταξη).

Αναθεώρηση: Δευτέρα, 18 Σεπτεμβρίου 2023.