Μητρόπολη Περγάμου

Προσωπική ιστοσελίδα Μάρκου Μάρκου
Αρχική σελίδα

ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΠΕΡΓΑΜΟΥ ΚΑΙ ΑΔΡΑΜΥΤΤΙΟΥ

Πέργαμος: (τουρκ. Bergama). Πόλη της Μικράς Ασίας στην Αιολίδα. Το όνομά της κατά τη μυθολογία το πήρε από τον Πέργαμο, γιο του Νεοπτόλεμου και της Ανδρομάχης. Μικρή πόλη κατά τους αρχαϊκούς χρόνους. Το 282 π.Χ. έγινε πρωτεύουσα του ανεξάρτητου κράτους της Περγάμου, το οποίο ίδρυσε ο Φιλέταιρος. Στη συνέχεια (241 π.Χ.) ανακηρύχθηκε σε Βασίλειο με πρώτο Βασιλιά τον Άτταλο τον Α΄. Η οικογένεια των Ατταλιδών κυβέρνησε το Βασίλειο μέχρι το 133 π.Χ. οπότε και πέρασε στην εξουσία των Ρωμαίων. Η ακμή της πόλης συνεχίστηκε και κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, ωστόσο το 117 μ.Χ. μετά την αποτυχημένη επανάσταση του Μακρίνου η πόλη απογυμνώθηκε από τους θησαυρούς της πολλοί από τους οποίους μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. Κατά τη μέση Βυζαντινή περίοδο η Πέργαμος άρχισε να παρακμάζει. Στον "Συνέκδημο του Ιεροκλέους" (6ος αιώνας μ.Χ.) η πόλη αναφέρεται 34η μεταξύ των 43 πόλεων της Επαρχίας Ασίας. Το 716 λεηλατήθηκε από τους Άραβες. Μετά την Δ΄ Σταυροφορία (1204) εντάχθηκε στην αυτοκρατορία της Νικαίας. Το 1310 καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς. Πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών ζούσαν στην πόλη περίπου 8.000 Έλληνες κάτοικοι και άλλοι τόσοι Τούρκοι.

Αδραμύττι: (τουρκ. Edremit). Πόλη της Μικράς Ασίας στην Αιολίδα. Είναι χτισμένη κοντά στο μυχό του Αδραμυττηνού κόλπου σε απόσταση 6 χιλιομέτρων από τη θάλασσα. Η πόλη αναφέρεται κατά την αρχαιότητα ως αποικία των Αθηναίων. Στον "Συνέκδημο του Ιεροκλέους" (6ος αιώνας μ.Χ.) η πόλη αναφέρεται 39η (Αδραμύττιον η ποτε Λύμνησος) μεταξύ 43 πόλεων της Επαρχίας Ασίας. Πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών η πόλη είχε περίπου 15.000 κατοίκους εκ των οποίων οι 5.000 Έλληνες.

Περγάμου και Αδραμυττίου μητρόπολη: Η Πέργαμος έγινε Επισκοπή ήδη κατά την Αποστολική εποχή, όπως μαρτυρεί και το βιβλίο της Αποκαλύψεως του Ιωάννου. Η Πέργαμος ως Επισκοπή υπήγετο στη Μητρόπολη Εφέσου και κατείχε αρχικά την 21η θέση μεταξύ των 36 Επισκοπών της Μητροπόλεως αυτής ενώ αργότερα ανήλθε στη 19η θέση. Τον 12ο αιώνα η Πέργαμος ανυψώθηκε σε Αρχιεπισκοπή και πολύ σύντομα σε Μητρόπολη. Μάλιστα προήχθη και στην 22η θέση μεταξύ των Μητροπόλεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ωστόσο μετά την Οθωμανική κατάκτηση η Μητρόπολη Περγάμου εξέλιπε και συγχωνεύθηκε με τη Μητρόπολη Εφέσου. Κατά την Οθωμανική περίοδο η περιοχή της Περγάμου διοικείτο από τιτουλάριο Βοηθό Επίσκοπο της Μητροπόλεως Εφέσου, ο οποίος έδρευε στις Κυδωνίες. Τον Φεβρουάριο του 1922 οι περιοχές της Περγάμου και του Αδραμυττίου αποσπάστηκαν από τη Μητρόπολη Εφέσου και αποτέλεσαν ξεχωριστή Μητρόπολη.

Η νεοσύστατη αυτή Μητρόπολη περιέλαβε τους κατωτέρω οικισμούς:
α) Πέργαμος (Bergama)
β) Χριστιανοχώρι ή Γκιαούρκιοϊ (Kadıköy)
γ) Σογαντζήδες ή Σααντζήδες (Sağancı)
δ) Καλάργα (Süleymanlı)
ε) Κλησέκιοϊ (Zeytindağ) από τη σημερινή Επαρχία Bergama (Περγάμου) του Νομού İzmir (Σμύρνης)
στ) Κινίκιον (Kınık) από τη σημερινή Επαρχία Kınık (Κινίκ) του Νομού İzmir (Σμύρνης)
ζ) Δεκελή (Dikili)
η) Τσανταρλί (Çandarlı)
θ) Καβακούμ (Kabakum)
ι) Μακαρονία (Makaron)
ια) Ατζανός (Bademli)
ιβ) Ισμαηλάρ ή Ισμακλάρ από τη σημερινή Επαρχία Dikili (Δεκελί) του Νομού İzmir (Σμύρνης)
ιγ) Αδραμύττι (Edremit)
ιδ) Ζεϊτινλί (Zeytinli)
ιε) Αβτσιλάρ (Avcılar)
ιστ) Γκιουρή (Güre)
ιζ) Ταχτάκιοϊ (Tahtakuşlar) από τη σημερινή Επαρχία Edremit (Αδραμυττίου) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
ιη) Φρενελί (Havran)
ιθ) Ντερέκιοϊ (Büyükdere) από τη σημερινή Επαρχία Havran (Φρενελί) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
κ) Κεμέρ ή Πουρχανιέ (Burhaniye)
κα) Τσουρούκι (Çoruk) από τη σημερινή Επαρχία Burhaniye (Πουρχανιέ) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
κβ) Καραγάτς ή Καραγιάτ (Karaağaç) από τη σημερινή Επαρχία Gömeç (Γκιουμέτς) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών).

Επισκοπικός κατάλογος (υπό σύνταξη).

ΥΠΟ ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ
Αλέξανδρος Δηλανάς	19 Φεβρουαρίου 1922-9 Οκτωβρίου 1924	Από Ανέων	Εις Ζιχνών	1878-1958
Αδαμάντιος Κασαπίδης	9 Οκτωβρίου 1943-25 Νοεμβρίου 1958	Από Πρεσβύτερος	Κοίμηση	1909-1958
Ιωάννης Ζηζιούλας	22 Ιουνίου 1986-2 Φεβρουαρίου 2023	Από Πρεσβύτερος	Κοίμηση	1931-2023

Χάρτης της Μητροπόλεως Περγάμου.

Αρχείο Kmz με τους οικισμούς της Μητροπόλεως Περγάμου.

Από την Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, πληροφορίες για Κοινότητες της Μητροπόλεως Περγάμου:

1) Αδραμύττι
2) Φρενελί
3) Κεμέρ
4) Γκιαούρκιοϊ
5) Ζεϊτινλί
6) Τσανταρλί

Αναγραφές στα Τακτικά. (Jean Darrouzès, A.A. Notitiae Episcopatuum Ecclesiae Constantinopolitanae, Texte Critique, Introduction et Notes, Institut Français d' Études Byzantines, Paris 1981).

ΤΑΚΤΙΚΟ	ΘΕΣΗ
Τακτικό 1 Επιφανίου αρχιεπισκόπου Κύπρου έκθεσις πρωτοκκλησιών πατριαρχών τε και μητροπολιτών Ζ΄ αιών	β΄ Επαρχία Ασίας μητρόπολις Εφέσου έχει υπ' αυτήν πόλεις ήτοι επισκοπάς λστ΄, οίον 1 τον Υπαίπων 2 τον Τράλλεων 3 τον Μαγνησίας Μαιάνδρου 4 τον Ελαίας 5 τον Αδραμυττίου 6 τον Άσσου 7 τον Γαργάρων 8 τον Μασταύρων 9 τον Βριούλων 10 τον Πιτάνης 11 τον Μυρίνης 12 τον Φωκίας 13 τον Αυρηλιουπόλεως 14 τον Νύσης 15 τον Μασχακώμης 16 τον Μητροπόλεως 17 τον Βαρέτων 18 τον Μαγνησίας της Ανηλίου 19 τον Ανινάτων 20 τον Περγάμου 21 τον Πριήνης 22 τον Αρκαδιουπόλεως 23 τον Διός Ιερού 24 τον Αν<εων 25 τον Νέ>ας Αυλής 26 τον Αυγάζων 27 τον Σίων 28 τον Κολοφώνης 29 τον Λεβέδου 30 τον Τέου 31 τον Ερυθρών 32 τον Κλαζομενών 33 τον Αντάνδρου 34 τον Θεοδοσιουπόλεως <ήτοι> Περπερίνης 35 τον Κύμης 36 τον Παλαιουπόλεως
Τακτικό 2 Τάξις προκαθεδρίας Μητροπολιτών Η΄-Θ΄ αιώνες	Β΄ Επαρχία Ασίας μητρόπολις Εφέσου 1 ο Υπαίπων 2 ο Τράλλεων 3 ο Μαγνησίας Μαιάνδρου 4 ο Ελαίας 5 ο Αδραμυττίου 6 ο Άσσου 7 ο Γαργάρων 8 ο Μασταύρων 9 ο Καλόης 10 ο Βριούλων 11 ο Πιτάνης 12 ο Μυρίνης 13 ο Φωκίας (Φωκαίας) 14 ο Αυρηλιουπόλεως 15 ο Νύσης 16 ο Μασχακώμης 17 ο Μητροπόλεως 18 ο Βαρέτων 19 ο Μαγνησίας Ανηλίου 20 ο Ανινάτων 21 ο Περγάμου 22 ο Αναίων 23 ο Πριήνης 24 ο Αρκαδιουπόλεως 25 ο Νέας Αυλής 26 ο Διός Ιερού 27 ο Αυγάζων 28 ο Σίων 29 ο Κολοφώνος 30 ο Λεβέδου 31 ο Τέου 32 ο Ερυθρών 33 ο Κλαζομενών 34 ο Αντάνδρου 35 ο Θεοδοσιουπόλεως 36 ο της Περπερίνης 37 ο Κύμης 38 ο Παλαιουπόλεως
Τακτικό 3 Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών, μητροπολιτών και αυτοκεφάλων Τέλη Η΄ - Αρχές Θ΄ αιώνος	Β΄ Επαρχία Ασίας Έφεσος μητρόπολις έχει πόλεις μ΄ [α΄ ο Μένδρων] β΄ ο Τράλλεων γ΄ ο Μαγνησίας δ΄ ο Υπαίπων ε΄ ο Ελαίας στ΄ ο Αδραμυττίου ζ΄ ο Άσσου η΄ ο Γαργάρων θ΄ ο Μασταύρων ι΄ ο Καλόης ια΄ ο Βριούλων ιβ΄ ο Πιτάνης ιγ΄ ο Μυρίνης ιδ΄ ο Φωκίας ιε΄ ο Αυρηλιουπόλεως ιστ΄ ο Νύσης ιζ΄ ο Μασχακώμης ιη΄ ο Μητροπόλεως ιθ΄ ο Βαρέτων κ΄ ο Μαγνησίας της Ανηλίου κα΄ ο Ανινάτων κβ΄ ο Περγάμου κγ΄ ο Ανέων κδ΄ ο Πριήνης κε΄ ο Αρκαδιουπόλεως κστ΄ ο Διός Ιερού κζ΄ ο Νέας Αυλής κη΄ ο Αυγάζων κθ΄ ο Σίων λ΄ ο Κολοφώνης λα΄ ο Λεβέδου λβ΄ ο Τέου λγ΄ ο Ερυθρών λδ΄ ο Κλαζομενών λε΄ ο Α<ν>τάνδρου λστ΄ ο Θεοδοσιουπόλεως λζ΄ ο Κύμης λη΄ ο Παλαιουπόλεως [λθ΄ ο Θυατείρων] [μ΄ ο Λικαρνασού]
Τακτικό 4 Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών. Τάξις προκαθεδρίας μητροπολιτών και αυτοκεφάλων και επισκόπων τελούντων υπό τον αποστολικόν θρόνον ταύτης της θεοφυλάκτου και βασιλίδος πόλεως Θ΄ αιών	Β΄ Επαρχία Ασίας ο Εφέσου 1 ο Υπαίπων 2 ο Τράλλεων 3 ο Μαγνησίας προς Μαίανδρον 4 ο Ελαίας 5 ο Αδραμυττίου 6 ο Άσσου 7 ο Γαργάρων 8 ο Μασταύρων 9 ο Καλόης 10 ο Βριούλων 11 ο Πιτάνης 12 ο Μυρίνης 13 ο Φωκίας 14 ο Αυρηλιουπόλεως 15 ο Νύσης 16 ο Μασχακώμης 17 ο Μητροπόλεως 18 ο Βαρέτων 19 ο Μαγνησίας της Ανηλίου 20 ο Ανινάτων 21 ο Περγάμου 22 ο Ανέων 23 ο Πριήνης 24 ο Αρκαδιουπόλεως 25 ο Νέας Αυλής 26 ο Διός Ιερού 27 ο Αυγάζων 28 ο Σίων 29 ο Κολοφώνης 30 ο Λεβέδου 31 ο Τέου 32 ο Ερυθρών 33 ο Κλαζομενών 34 ο Α<ν>τάνδρων 35 ο Θεοδοσιουπόλεως ήτοι Περπερίνης 36 ο Κύμης 37 ο Παλαιουπόλεως
Τακτικό 7 Νικολάου πατριάρχου του παλαιού (Μυστικού) Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως Ι΄ αιών	Β΄ τη Εφέσω της Ασίας α΄ ο Υπαίπων β΄ ο Τράλλεων γ΄ ο Μαγνησίας της προς τω Μαιάνδρω δ΄ ο Ελαίας ε΄ ο Αδραμυττίου στ΄ ο Άσσου ζ΄ ο Γαργάρων η΄ ο Μασταύρων θ΄ ο Καλόης ι΄ ο Βριούλων ια΄ ο Πιτάνης ιβ΄ ο Μυρίνης ιγ΄ο Αυρηλιουπόλεως ιδ΄ ο Νύσης ιε΄ ο Μασχακώμης ιστ΄ ο Μητροπόλεως ιζ΄ ο Βαρέτων ιη΄ ο Ανινάτων ιθ΄ ο Περγάμου κ΄ ο Αναίων κα΄ ο Πριήνης κβ΄ ο Αρκαδιουπόλεως κγ΄ ο Νέας Αυλής κδ΄ ο Διός Ιερού κε΄ ο Αυγάζων κστ΄ ο Σίων κζ΄ ο Κολοφώνος κη΄ ο Λεβέδου κθ΄ ο Τέου λ΄ ο Ερυθράς λα΄ ο Αντάνδρου λβ΄ ο Θεοδοσιουπόλεως ήτοι Περπερίνης λγ΄ ο Κύμης λδ΄ ο Παλαιουπόλεως
Τακτικό 9 Εισί δε και όσοι εκάστη μητροπόλει υπόκεινται θρόνοι ΙΒ΄ αιών	Β΄ τη Εφέσω της Ασίας α΄ ο Υπέπων β΄ ο Τράλλεων γ΄ ο Μαγνησίας προς Μαίανδρον δ΄ ο Ελαίας ε΄ ο Ατραμυτίου στ΄ ο Ασσού ζ΄ ο Γαργάρων η΄ ο Μασταύρων θ΄ ο Καλόης ι΄ ο Βριούλων ια΄ ο Πιτάμνης ιβ΄ ο Μυρρίνης (ο Φωκείας) ιγ΄ο Αυρηλιουπόλεως ιδ΄ ο Νύσης ιε΄ ο Μασχακώμης ιστ΄ ο Μητροπόλεως ιζ΄ ο Βαρέτων (ο Μαγνησίας του Ανηλίου) ιη΄ ο Ανινάτων ιθ΄ ο Περγάμου κ΄ ο Αναίων κα΄ ο Πριήνης κβ΄ ο Αρκαδιουπόλεως κγ΄ ο Νέας Αυλής κδ΄ ο Διός Ιερού κε΄ ο Αυγάζων κστ΄ ο Σιών κζ΄ ο Κολοφώνος κη΄ ο Λεβέδου κθ΄ ο Τέου λ΄ ο Ερυθράς (ο Κλαζομενών) λα΄ ο Α<ν>τάνδρου λβ΄ ο Θεοδοσιουπόλεως ήτοι Περπερίνης λγ΄ ο Κύμης λδ΄ ο Παλαιουπόλεως
Τακτικό 10 Όσοι εκάστη μητροπόλει υπόκεινται θρόνοι. Τάξις προκαθεδρίας των υπό τον αποστολικόν θρόνον Κωνσταντινουπόλεως τελούντων μητροπολιτών και των υπ αυτούς επισκόπων ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	Β΄ τη Εφέσω της Ασίας α΄ ο Υπαίπων β΄ ο Τράλλεων γ΄ ο Μαγνησίας προς τω Μαιάνδρω δ΄ ο Ελαίας ε΄ ο Ατραμυτίου στ΄ ο Ασσού ζ΄ ο Γαργάρων η΄ ο Μασταύρων θ΄ ο Καλόης ι΄ ο Βριούλων ια΄ ο Πιτ(τ)άμνης ιβ΄ ο Μυρίνης ιγ΄ο Αυρηλιουπόλεως ιδ΄ ο Νύσσης ιε΄ ο Μασχακώμης ιστ΄ ο Μητροπόλεως ιζ΄ ο Βαρέτων ιη΄ ο Ανινάτων ιθ΄ ο Περγάμου κ΄ ο Ανέων κα΄ ο (Πριήνης) κβ΄ ο Αρκαδιουπόλεως κγ΄ ο Νέας Αυλής κδ΄ ο Διός Ιερού κε΄ ο Αυγάζων κστ΄ ο Σιών κζ΄ ο Κολοφώνος κη΄ ο Λεβέδου (Λευέδου) κθ΄ ο Τέου λ΄ ο Ερυθράς λα΄ ο Ατ(τ)άνδρου λβ΄ ο Θεοδοσιουπόλεως ήτοι Περπερίνης λγ΄ ο Κύμης λδ΄ ο Παλαιουπόλεως (λε΄ ο Θυραίων λστ΄ ο Χλιαρών)
Τακτικό 13 Εισίν οι θρόνοι του Κωνσταντινουπόλεως κατά την τάξιν των μητροπολιτών καθώς εν τω χαρτοφυλακείω αναγέγραπται και αι επισκοπαί εκάστης μητροπόλεως ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	<Β΄ τη Εφέσω της Ασίας> Β΄ η Έφεσος της Ασίας α΄ ο Υπαίπων β΄ ο Τράλλεων γ΄ ο Μαγνησίας δ΄ ο Ελαίας ε΄ ο Ατραμυτίου στ΄ ο Άσσου ζ΄ ο Γαργάρων η΄ ο Μασταύρων θ΄ ο Καλόης ι΄ ο Βριούλων ια΄ ο Πιτάνης ιβ΄ ο Μυρίνης ιγ΄ο Αυρηλιουπόλεως ήτοι Περιβόλου ιδ΄ ο Νύσης ιε΄ ο Μασχακώμης ήτοι Αετωνίας ιστ΄ ο Μητροπόλεως ιζ΄ ο Βαρέτων ιη΄ ο Ανινάτων ιθ΄ ο Περγάμου κ΄ ο Ανέων κα΄ ο Πριήνης κβ΄ ο Αρκαδιουπόλεως κγ΄ ο Νέας Αυλής κδ΄ ο Διός Ιερού κε΄ ο Αυγάζων κστ΄ ο Σιών κζ΄ ο Κολοφώνος κη΄ ο Λεβέδου κθ΄ ο Τέου λ΄ ο Ερυθράς λα΄ ο Αντάνδρου λβ΄ ο Θεοδοσιουπόλεως ήτοι Περπερίνης λγ΄ ο Κύμης λδ΄ ο Παλαιουπόλεως ο Αλγίζων ο Σολυμνίζων
Τακτικό 15 Τάξις των Μητροπόλεων ΙΒ΄ αιών	Codices DW 99 η Πέργαμος Σε άλλον Κώδικα αναφέρεται το εξής: "Αρχιεπισκοπαί δε νεοτίμητοι αύται το Λοπάδιον ηνωμένον τη Μελιτοπόλει, η Πέργαμος, ο Μελένικος, η Βέρροια της Θετταλίας
Τακτικό 17 Η έκθεσις αύτη των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου Κωνσταντινουπόλεως εξετέθη επί της βασιλείας του αοιδίμου βασιλέως κυρού Ανδρονίκου Παλαιολόγου του γέροντος ΙΔ΄ αιών	κβ΄ ο Περγάμου, και αυτή, θρόνος <99> ούσα, εις κβ΄ προεβιβάσθη
Τακτικό 18 Έκθεσις των υποκειμένων τω πατριαρχικώ θρόνω της βασιλίδος των πόλεων εκτεθείσα επί της βασιλείας του αοιδίμου βασιλέως κυρού Ανδρονίκου Παλαιολόγου του γέροντος ΙΔ΄ αιών	κβ΄ ο Περγάμου
Τακτικό 19 Έκθεσις του ευσεβούς βασιλέως κυρού Ανδρονίκου τρίτου των Παλαιολόγων. Τάξις προκαθεδρίας μητροπόλεων τελούντων υπό τον αποστολικόν θρόνον της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως ΙΔ΄ αιών	ιζ΄ ο Κλαυδιουπόλεως, εν αυτώ και ο Πονοτηρακλείας ο Προύσης ο Πηγών και ο Περγάμου
Τακτικό 20 Περί της τάξεως των θρόνων των Μητροπολιτών και τίνες αυτών λέγονται έξαρχοι και υπέρτιμοι, τίνες δε υπέρτιμοι μόνον ΙΕ΄ αιών	Από δε των επισκόπων του Εφέσου εγένετο μητροπολίτης ο Περγάμου

Αναθεώρηση: Δευτέρα, 18 Σεπτεμβρίου 2023.