Έρευνα – Μελέτη για την απασχόληση δασκάλων και νηπιαγωγών

4000 δάσκαλοι εμφανίζονται με ψυχολογικά προβλήματα, οι αποσπασμένοι δάσκαλοι υπερβαίνουν τις 10.000 (!) και αρκετοί νηπιαγωγοί διδάσκουν στις πρώτες τάξεις του δημοτικού στην ιδιωτική εκπαίδευση.

Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν ευρήματα της επιστημονικής ομάδας της ORIENTUM – Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας υπό την επίβλεψη των συμβούλων επαγγελματικού προσανατολισμού Νίκου Παυλάκου και Σπύρου Μιχαλούλη και της δημοσιογράφου Ντίνας Ιωακειμίδου, ύστερα από τη διεξαγωγή έρευνας στους επαγγελματικούς χώρους που σχετίζονται με τις σπουδές στα Παιδαγωγικά Τμήματα και τα τμήματα Νηπιαγωγών.

ΕΡΕΥΝΑ ΔΑΣΚΑΛΩΝ

Τα τελευταία χρόνια αποφοιτούν περίπου 4.000 δάσκαλοι το χρόνο, από τα 9 τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης που υπάρχουν στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2008 υπηρετούσαν συνολικά 55.089 δάσκαλοι (Π.Ε. 70 Δασκάλων), από τους οποίους οι 51.903 ήταν μόνιμοι και οι 3.186 αναπληρωτές.

Όσον αφορά στους αναπληρωτές, αυτοί καλούνται να καλύψουν τα κενά στις οργανικές θέσεις που δημιουργούνται από άδειες, γονικές άδειες, λοχίας, αναρρωτικές ,εκπαιδευτικές κτλ. Εργάζονται κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους και διακόπτουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Δεν είναι ασφαλισμένοι του δημοσίου αλλά ασφαλίζονται στο ΙΚΑ. Η μεγάλη διαφορά από τους μονίμους εκπαιδευτικούς έγκειται στο γεγονός ότι ενώ εξελίσσονται μισθολογικά δεν συμβαίνει το ίδιο και με την βαθμολογική τους εξέλιξη. Το Υπουργείο Παιδείας, μελετά ρύθμιση που θα διευθετεί το συγκεκριμένο ζήτημα, επιτρέποντας έως κάποιο βαθμό την ιεραρχική τους εξέλιξη.

Στον παρακάτω πίνακα που προέρχεται από τη Δ.Ο.Ε. παρουσιάζεται ο αριθμός των δημοτικών σχολείων ανά θέσεις (μονοθέσια, διθέσια, εξαθέσια κτλ) που υπήρχαν το 2008 στην Ελλάδα.

Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας (Δ.Ο.Ε.) (www.doe.gr)

Συνολικά λοιπόν υπάρχουν περίπου 5.500 δημοτικά σχολεία στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, υπάρχουν επίσης 4.271 ολοήμερα δημοτικά σχολεία, στα οποία λειτουργούν 7.036 τμήματα και υπηρετούν 4.227 μόνιμοι δάσκαλοι και 6.137 ωρομίσθιοι (άλλων ειδικοτήτων). Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, (βάση πιο επικαιροποιημένων στοιχείων) ο αριθμός των ολοήμερων δημοτικών ανέρχεται στα 4.800 ενώ έχουν ιδρυθεί 5.500. Στα νηπιαγωγεία ο αντίστοιχος αριθμός των ολοήμερων είναι 2.900. Οι υπηρετούντες μόνιμοι δάσκαλοι σε κάθε ολοήμερο σχολείο είναι ένας με δυο, ενώ οι ανάγκες κατά βάση καλύπτονται από τους ωρομίσθιους, που σε κάθε περίπτωση υπερβαίνουν τις 6.000 αγγίζοντας τις 7500. οι ωρομίσθιοι αυτοί καλύπτουν τις ανάγκες των κλάδων Π.Ε.19 Πληροφορικής, Π.Ε. 11 Φυσικής Αγωγής, Π.Ε. 8 Καλλιτεχνικών μαθημάτων και Π.Ε. 32 Θεάτρου.

Ένα θέμα που απασχολεί συχνά το χώρο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι αυτό των κενών θέσεων που υπάρχουν πολλές φορές στα δημοτικά σχολεία, ειδικά στην αρχή κάθε σχολικού έτους. Τα παρακάτω στοιχεία ερμηνεύουν, έως ένα σημείο, το φαινόμενο αυτό. Εμφανίζεται, λοιπόν, να υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αποσπασμένων δασκάλων και ένας σημαντικός αριθμός δασκάλων που κάνουν χρήση αναρρωτικών αδειών, αδειών κύησης κτλ. Πιο συγκεκριμένα:

• ο αριθμός των δασκάλων που έχει εκπαιδευτική άδεια στις αρχές του σχολικού έτους 2009 – 2010 υπολογίζεται περίπου στους 1.600-1.700.
• Επίσης, ένας αριθμός περίπου 4.000 δασκάλων εμφανίζεται με… ψυχολογικά προβλήματα και επομένως εκτός σχολικών αιθουσών!
• Οι αποσπασμένοι, τέλος, υπερβαίνουν τις 10.000,(!)εκ των οποίων περίπου 1.500 σε ΑΕΙ-ΤΕΙ, 3.500 σε διευθύνσεις γραφείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, 3.500 στον Ο.Ε.Ε.Κ., 1.000 στην Κεντρική Υπηρεσία και ένας αριθμός (δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια) σε βουλευτικά γραφεία.

Όσον αφορά στους κατόχους πτυχίων παιδαγωγικών ακαδημιών διετούς φοίτησης (πριν τα παιδαγωγικά τμήματα γίνουν τετραετούς φοίτησης ονομάζονταν παιδαγωγικές ακαδημίες και ήταν διετούς φοίτησης) η συντριπτική πλειοψηφία έχει παρακολουθήσει ένα ειδικό πρόγραμμα εξομοίωσης σπουδών, το οποίο υλοποιήθηκε στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας. Για όσους δεν έχουν παρακολουθήσει το πρόγραμμα εξομοίωσης δεν προβλέπεται η κατάληψη θέσεων ευθύνης.

Αντίθετα με άλλες σχολές, δεν υπάρχουν πολλοί φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό παιδαγωγικά. Ο μεγαλύτερος αριθμός σπουδάζει σε χώρες όπως Αγγλία, Ιταλία, Ρουμανία κ.ά. Μοναδική, ίσως, εξαίρεση αποτελεί το πανεπιστήμιο της Φιλιππούπολης στη Βουλγαρία, όπου μέχρι τώρα σπουδάζουν περίπου 200 φοιτητές στο τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Τα προηγούμενα χρόνια πάντως ο αριθμός ήταν πολύ περιορισμένος.

Οι μισθοί των εκπαιδευτικών στην α/βάθμια εκπαίδευση (δάσκαλοι, νηπιαγωγοί) κυμαίνονται από 1.100 ? / μήνα για τον πρωτοδιόριστο μέχρι περίπου 1.500 ? / μήνα, μετά την πάροδο 32 – 35 ετών. Στον μισθό αυτό προστίθενται και διάφορα επιδόματα (οικογενειακά κ.ά) που προβλέπονται για κάθε κλάδο του δημοσίου, με ποιο πρόσφατο το εξωδιδακτικό επίδομα, ύψους 105 ?, που κέρδισαν οι εκπαιδευτικοί ύστερα από απεργία, επί υπουργίας κας. Γιαννάκου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μισθός των ελλήνων εκπαιδευτικών είναι από τους χαμηλότερους σε σύγκριση με τα άλλα κράτη – μέλη της Ε.Ε.

Περίπου 2.000 άτομα αποχωρούν κάθε χρόνο από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, κυρίως λόγω συνταξιοδότησης. Ο αριθμός αυτός μειώνεται τα τελευταία χρόνια, καθώς έχουν μπει πολλοί νέοι, ύστερα από την αύξηση των θέσεων τα τελευταία 7 χρόνια περίπου.

Κλείνοντας θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι, αν και δεν είναι δυνατόν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις, τα στοιχεία δείχνουν ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα το σύστημα απορρόφησης των δασκάλων θα αρχίσει να εξισορροπεί. Δεδομένου του γεγονότος ότι όλο και λιγότεροι δάσκαλοι συνταξιοδοτούνται και μειώνονται οι κενές θέσεις που υπάρχουν, φαίνεται ότι η μεγάλη ζήτηση των δασκάλων που παρατηρείται μέχρι σήμερα θα σταματήσει να υπάρχει.

• Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2004 προκηρύχθηκαν 1.320 θέσεις, έκαναν αίτηση 3.334 άτομα, συμμετείχαν στο διαγωνισμό 3.059 και από αυτούς 887 ήταν επιτυχόντες.
• Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2006 προκηρύχθηκαν 2.580 θέσεις, έκαναν αίτηση 3.741 υποψήφιοι και από αυτούς 1.546 ήταν επιτυχόντες.
• Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2008 προκηρύχθηκαν 2.120 θέσεις, έκαναν αίτηση 2.755 υποψήφιοι και από αυτούς 961 ήταν επιτυχόντες.
• Σύμφωνα με το νόμο 3699/08 (Φ.Ε.Κ. 199, 2/10/2008) για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι απόφοιτοι των Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης που έχουν κάποια μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) εντάσσονται στο Π.Ε. 71 (Δασκάλων ΕΑΕ) και μπορούν να διοριστούν στα νεοσυσταθέντα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) και στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ).

ΕΡΕΥΝΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

Κάθε χρόνο αποφοιτούν από τα 9 τμήματα νηπιαγωγών περίπου 1.350 άτομα (150 περίπου από το καθένα). Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, το τελευταίο τρίμηνο του 2008 υπηρετούσαν συνολικά 15.586 νηπιαγωγοί (Π.Ε. 60, Νηπιαγωγών). Από αυτούς οι 13.884 ήταν μόνιμοι και οι 1.702 αναπληρωτές.

Όσον αφορά στους αναπληρωτές, αυτοί καλούνται να καλύψουν τα κενά στις οργανικές θέσεις που δημιουργούνται από άδειες, γονικές άδειες, λοχίας, αναρρωτικές ,εκπαιδευτικές κτλ. Εργάζονται κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους και διακόπτουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Δεν είναι ασφαλισμένοι του δημοσίου αλλά ασφαλίζονται στο ΙΚΑ. Η μεγάλη διαφορά από τους μονίμους εκπαιδευτικούς έγκειται στο γεγονός ότι ενώ εξελίσσονται μισθολογικά δεν συμβαίνει το ίδιο και με την βαθμολογική τους εξέλιξη. Το Υπουργείο Παιδείας, μελετά ρύθμιση που θα διευθετεί το συγκεκριμένο ζήτημα, επιτρέποντας έως κάποιο βαθμό την ιεραρχική τους εξέλιξη.

Σύμφωνα με στοιχεία της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας (Δ.Ο.Ε.) και του Υπουργείου Παιδείας, ο αριθμός των ολοήμερων νηπιαγωγείων είναι περίπου 2.900 και οι νηπιαγωγοί που υπηρετούν σε αυτά υπολογίζονται περίπου στους 3.800.

Επίσης, με την έκρηξη της απορρόφησης των δασκάλων στα δημοτικά σχολεία κατά την τελευταία 5ετία, αρκετοί νηπιαγωγοί διδάσκουν στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, κυρίως στην ιδιωτική εκπαίδευση. Παρόλ’ αυτά, σε τέτοιες περιπτώσεις δεν αναγνωρίζεται στους νηπιαγωγούς τυχόν προϋπηρεσία, με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για άνιση μεταχείριση.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων του χώρου, περίπου 15.000 άτομα έχουν σπουδάσει νηπιαγωγοί αλλά έχουν επιλέξει να ασκήσουν άλλα επαγγέλματα. Αυτοί δεν είναι εγγεγραμμένοι αποκλειστικά στους καταλόγους του Υπουργείου Παιδείας για διορισμό στην α/βαθμια εκπαίδευση.

• Σύμφωνα με το νόμο 3699/08 (Φ.Ε.Κ. 199, 2/10/2008) για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι απόφοιτοι των Τμημάτων Νηπιαγωγών που έχουν κάποια μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) εντάσσονται στο Π.Ε. 61 (Νηπιαγωγών ΕΑΕ) και μπορούν να διοριστούν στα νεοσυσταθέντα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) και στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ).
• Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2004 προκηρύχθηκαν 960 θέσεις, έκαναν αίτηση 7.771 άτομα, συμμετείχαν στο διαγωνισμό 6.848 και από αυτούς 4.926 ήταν επιτυχόντες.
• Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2006 προκηρύχθηκαν 960 θέσεις, έκαναν αίτηση 7.670 υποψήφιοι και από αυτούς 6.036 ήταν επιτυχόντες.
• Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π το 2008 προκηρύχθηκαν 600 θέσεις, έκαναν αίτηση 8.208 υποψήφιοι και από αυτούς 5.826 ήταν επιτυχόντες.

Πηγή: esos