Mεγάλο έλλειμμα γνώσης και πληροφόρησης των μαθητών για τη σχέση ναυτικής εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας
Η πρώτη Πανελλήνια έρευνα για τους παράγοντες που επιδρούν στην προσέλκυση μαθητών στη ναυτική εκπαίδευση παρουσιάσθηκε στη διάρκεια ειδικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα Ευγενίδου.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών μετά από πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ευγενίδου.
Νωρίτερα στη διάρκεια συνέντευξης τύπου, ο Πρόεδρος του Τμήματος Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Επαμεινώνδας Πανάς, συνόψισε τα συμπεράσματα της έρευνας την οποία και προλόγισε ο κ. Λεωνίδας Δημητριάδης Ευγενίδης, ο οποίος αφού έκανε εκτενή αναφορά στους στόχους της έρευνας, σημείωσε μεταξύ άλλων ότι το Ίδρυμα Ευγενίδου δεν ξέχασε τις ρίζες του, που είναι η ναυτιλία.
Ο κ. Ευγενίδης υπενθύμισε ότι το Ίδρυμα σε συνέπεια των στόχων του έχει κάνει σειρά κινήσεων που υποστηρίζουν τη ναυτική εκπαίδευση καθώς έχει προσφέρει προσομοιωτές στα ΚΕΣΕΝ, έχει υποστηρίξει τη μετεκπαίδευση στελεχών του Λιμενικού Σώματος, ενώ εκδίδει και τα εγχειρίδια και τα επιστημονικά συγγράμματα των ναυτικών σχολών.
Το Ίδρυμα Ευγενίδου συνδεδεμένο στενά για περισσότερο από μισό αιώνα με την Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία και τη Ναυτική Εκπαίδευση αναγνωρίζει το κυρίαρχο ρόλο που διαδραματίζει σήμερα η προσπάθεια για την προσέλκυση των νέων στη θάλασσα.
«Μοναδικό κριτήριο της πρωτοβουλίας αυτής», είπε ο κ. Ευγενίδης, «υπήρξε η ακριβής, όσο το δυνατόν, αποτύπωση των τάσεων που κυριαρχούν στην Ελληνική νεολαία ως προς τις επιλογές της για τον επαγγελματικό προσανατολισμό, ιδιαίτερα δε στα ναυτικά επαγγέλματα.
Η ιδέα για την πραγματοποίηση της έρευνας στηρίχθηκε στο αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η χώρα μας διαχρονικά παρουσιάζει συγκριτικά πλεονεκτήματα στο χώρο της παγκόσμιας ναυτιλίας, όπου κατέχει δεσπόζουσα θέση.
Το Ίδρυμα Ευγενίδου πιστεύει ότι πρέπει να γίνει γνωστό στους νέους η μεγάλη προσφορά του κλάδου της ναυτιλίας στη χώρα μας και οι προοπτικές των ναυτικών επαγγελμάτων.
Στόχος του Ιδρύματος Ευγενίδου ήταν και είναι να συνεισφέρει στη δημιουργία επιστημονικών εργαλείων που θα βοηθήσουν όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στη χάραξη πολιτικής, στο βαθμό που επιθυμούν να αξιοποιήσουν τα εργαλεία αυτά.
Για το λόγο αυτό άλλωστε απευθύνθηκε στο Τμήμα Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών αναγνωρίζοντας την εξειδίκευση του στην υλοποίηση ερευνών και αναλύσεων υψηλών προδιαγραφών», κατέληξε.
Η ταυτότητα της έρευνας
Η έρευνα είναι η πρώτη Πανελλήνια έρευνα που διεξάχθηκε ποτέ στη χώρα σε τόσο μεγάλο δείγμα για αυτό το λόγο.
Συμμετείχαν σε αυτήν 7.000 μαθητές της Τρίτης Λυκείου όλης της χώρας, δηλαδή σχεδόν το 10% του μαθητικού πληθυσμού της συγκεκριμένης τάξης, ενώ η έρευνα διήρκησε ένα έτος, διεξάχθηκε δε σε 13 Περιφέρειες της χώρας.
Ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2009 και ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2010, αφορά δε τους μαθητές που φοιτούν τώρα στη Τρίτη Λυκείου. (Σχολικό έτος 2010-2011).
Είχε προηγηθεί πιλοτική έρευνα σε 576 μαθητές της Τρίτης Λυκείου που είχαν αποφοιτήσει το σχολικό έτος 2009-2010, από την οποία και προέκυψε το τελικό ερωτηματολόγιο.
Οι μαθητές που μετείχαν στην έρευνα κλήθηκαν να απαντήσουν σε 39 συνολικά ερωτήσεις, ελεύθερα και ανώνυμα.
Το ερωτηματολόγιο εκτός των καθαρά δημογραφικών χαρακτηριστικών αναπτύχθηκε σε έξι διαφορετικές ενότητες, που αφορούσαν στους λόγους επιλογής γνωστικού πεδίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από τους μαθητές.
Συγκεκριμένα οι ενότητες αυτές αναφέρονται :
- Στο βαθμό επιρροής διαφόρων παραγόντων στην επιλογή των μαθητών.
- Στο ρόλο που διαδραματίζει το επάγγελμα των γονέων στην επιλογή των μαθητών.
- Στα κριτήρια επιλογής γνωστικού πεδίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
- Στις κυριότερες πηγές ενημέρωσης και πληροφόρησης των μαθητών για το χώρο της ανώτατης και ανώτερης παιδείας και του αντικειμένου σπουδών που προσφέρουν.
- Στη ναυτική Εκπαίδευση και τη Ναυτιλία.
- Στην ανάλυση της συμπεριφοράς των μαθητών κατά την αντιμετώπιση μεταλυκειακών σπουδών μέσο κατάλληλου υποδείγματος.
Συμπεράσματα ? Τι μάθαμε από τους μαθητές.
1. Οι Έλληνες μαθητές ακολουθούν μεταλυκειακές σπουδές και επιλέγουν επαγγέλματα, στηριζόμενοι στην άγνοια και στην έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας το 57,6% των μαθητριών και των μαθητών απάντησε ότι δεν υπάρχει Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού στο σχολείο τους.
2. Σύμφωνα με τις απόψεις των μαθητών οι καθηγητές, περισσότερο και από τους γονείς των μαθητών, ασκούν επιρροή για την μελλοντική τους επιλογή. Σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα κινείται η επιρροή που δέχονται από το φιλικό τους περιβάλλον.
Μόλις το 22,5% των μαθητών δηλώνει ότι επηρεάζεται από τους γονείς. Μόλις το 5,6% δηλώνει ότι επηρεάζεται από τους φίλους και μόλις το 24,8% επηρεάζεται από τους καθηγητές.
3. Αναφορικά με τις πηγές πληροφόρησης που επιλέγει ο μαθητής για να πάρει τη τελική απόφαση για την επιλογή της μετέπειτα επαγγελματικής του εξέλιξης, στη πρώτη θέση βρίσκεται το διαδίκτυο.
Αναλυτικά, το διαδίκτυο επιλέγει για να ενημερωθεί το 44,8% των μαθητών. Φίλοι και γνωστοί το 39,4%. Αγορά εργασίας 27,3%. Φυλλάδια Πανεπιστημίων το 14,3%. Εφημερίδες το 7,8%. Ραδιόφωνο – τηλεόραση το 5,5%. Και καμία από τις παραπάνω πηγές το 14,3% των μαθητών.
4. Οι μαθητές δεν έχουν την εικόνα που θα έπρεπε να έχουν για την Ελληνική ναυτιλία. Η εικόνα που έχουν εμφανίζεται ως πολύ φτωχή.
Συγκεκριμένα, το 53,7% των μαθητών δε γνωρίζει ότι η Ελλην?κτητος ναυτιλία είναι από τις μεγαλύτερες στο κόσμο. Περίπου ο ένας στους δύο δε γνωρίζει ότι το έργο της ναυτιλίας είναι σημαντικό και επίσης πάλι ο ένας στους δύο μαθητές εμφανίζεται να έχει θετική άποψη για τη ναυτιλία.
5. Σημαντικό ποσοστό μαθητών δηλώνει ότι θα ακολουθούσε ως δεύτερη επιλογή το ναυτικό επάγγελμα. Το 31,1% των μαθητών θα σκέφτονταν ως μια δεύτερη επιλογή τη ναυτική εκπαίδευση.
6. Η φτωχή εικόνα που έχουν διαμορφώσει οι μαθητές για τη ναυτιλία και τη ναυτική εκπαίδευση διογκώνει το πρόβλημα της προσέλκυσης νέων στην Εμπορική ναυτιλία. Μόνο το 44,5% γνωρίζει ότι η ναυτική εκπαίδευση οδηγεί μαζί με το πτυχίο Α΄Τάξης Πλοιάρχου και Μηχανικού Εμπορικού Ναυτικού, στην Ανώτερη Εκπαίδευση.
Μόνο το 27% γνωρίζει ότι ακόμη και αν αποτύχει κάποιος στις εισαγωγικές εξετάσεις της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μπορεί να εισαχθεί στις σχολές ναυτικής εκπαίδευσης εκ των υστέρων. Μόνο το 22,6% των μαθητών γνωρίζει ότι το Δίπλωμα του Εμπορικού Ναυτικού Πρώτης Τάξης, καθίσταται ισότιμο με το πτυχίο των ΑΤΕΙ και παράλληλα παρέχει τη δυνατότητα μεταπτυχιακών σπουδών.
Διαστρωματική Ανάλυση
Στο σύνολο της χώρας, το ποσοστό ανεργίας των νέων ηλικίας 15 ? 19 ετών, για το Β΄ τρίμηνο του 2010, ήταν 37,76%. Οι ερωτώμενοι μαθητές στο σύνολο χώρας, σε ποσοστό 42,9% δηλώνουν ότι δε γνωρίζουν ότι οι μισθοί των ναυτικών στην αγορά εργασίας είναι μεγαλύτεροι σε σύγκριση με τους μισθούς άλλων εργαζομένων με τα ίδια χρόνια προϋπηρεσίας.
Αναλύοντας σε επίπεδο περιφερειών την ερώτηση αναφορικά με τις αμοιβές των ναυτικών σε σύγκριση με εργαζομένους άλλων κλάδων, παρατηρήθηκαν τα εξής:
1. Στη Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, στην οποία το ποσοστό ανεργίας των νέων ηλικίας 15 ? 19 ετών, για το Β΄τρίμηνο του 2010, ήταν 65,45%, οι ερωτώμενοι μαθητές, δηλώνουν, σε ποσοστό 52% ότι δε γνωρίζουν το ποια είναι η μισθολογική κατάσταση των Ελλήνων ναυτικών.
2. Στη Περιφέρεια Ηπείρου, στην οποία το ποσοστό ανεργίας των νέων ηλικίας 15-19 ετών, για το Β΄ τρίμηνο του 2010 ήταν 36,16%, οι ερωτώμενοι μαθητές, δηλώνουν σε ποσοστό 49,8% ότι δε γνωρίζουν το ποια είναι η μισθολογική κατάσταση των Ελλήνων ναυτικών.
3. Στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, στην οποία το ποσοστό ανεργίας των νέων ηλικίας 15-19 ετών, για το Β΄ τρίμηνο του 2010 ήταν 38,75%, οι ερωτώμενοι μαθητές, δηλώνουν σε ποσοστό 46,3% ότι δε γνωρίζουν το ποια είναι η μισθολογική κατάσταση των Ελλήνων
4. Στη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στην οποία το ποσοστό ανεργίας των νέων ηλικίας 15-19 ετών, για το Β΄ τρίμηνο του 2010 ήταν 21,9%, οι ερωτώμενοι μαθητές, δηλώνουν σε ποσοστό 46,2% ότι δε γνωρίζουν το ποια είναι η μισθολογική κατάσταση των Ελλήνων ναυτικών.
5. Στη Περιφέρεια Θεσσαλίας, στην οποία το ποσοστό ανεργίας των νέων ηλικίας 15-19 ετών, για το Β΄ τρίμηνο του 2010 ήταν 31,86%, οι ερωτώμενοι μαθητές, δηλώνουν σε ποσοστό 46,1% ότι δε γνωρίζουν το ποια είναι η μισθολογική κατάσταση των Ελλήνων ναυτικών.
Οι μαθητές που δείχνουν μια σαφή τάση να αναθεωρήσουν την επιλογή τους προς όφελος της ναυτικής εκπαίδευσης προέρχονται από τις Περιφέρειες:
- Θεσσαλίας, με ποσοστό 36,1%.
- Δυτικής Μακεδονίας, με ποσοστό 34,8%.
- Δυτικής Ελλάδος, με ποσοστό 33,3%.
- Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με ποσοστό 31,6%, και.
- Νοτίου Αιγαίου, με ποσοστό 30,7%.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, όπως προαναφέρθηκε, στις εν λόγω Περιφέρειες τα ποσοστά ανεργίας των νέων ηλικίας μεταξύ 15 και 19 ετών, εμφανίζουν υψηλά ποσοστά.
Επιμύθιο
Το ανθρώπινο κεφάλαιο που θα προκύψει από εκείνους που θα ακολουθήσουν τη ναυτική εκπαίδευση θα είναι παραγωγικό και ωφέλιμο για την οικονομική ζωή της χώρας.
Δηλαδή, στο τομέα της ναυτιλίας, η ναυτική εκπαίδευση που προσφέρεται στους εν δυνάμει σπουδαστές της συνδέεται άρρηκτα με την αγορά εργασίας και την επαγγελματική αποκατάσταση τους, κάτι που δε συμβαίνει με ένα ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
- Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν μεγάλο έλλειμμα γνώσης και πληροφόρησης των μαθητών για τη σχέση ναυτικής εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας.
- Η μη προσέλκυση μαθητών στη ναυτική εκπαίδευση, είναι ένα γεγονός.
- Οι περισσότεροι μαθητές δε γνωρίζουν βασικά στοιχεία για την εισαγωγή τους στη ναυτική εκπαίδευση.
- Πολύ λιγότερα γνωρίζουν από τους συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού οι οποίοι με τη σειρά τους είναι ελάχιστα πληροφορημένοι σχετικά με τις προοπτικές μιας καριέρας στην Ελληνική εμπορική ναυτιλία.
- Διαπιστώνεται εξάλλου, ότι υπάρχει ένα σαφές περιθώριο, ειδικά στις περιοχές της χώρας όπου οι δείκτες ανεργίας κινούνται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, για περαιτέρω ενίσχυση της εικόνας της ναυτιλίας,
