Η κυρά Καλή, η κυρά Κακή και οι δώδεκα μήνες.
Ας καλωσορίσουμε τη νέα χρονιά με ένα λαϊκό παραμύθι για τους μήνες. Μπορεί να αξιοποιηθεί για την κατανόηση της έννοιας του χρόνου και της χρονικής διαδοχής. Προσφέρεται για δραματοποίηση.
Ο Ιανουάριος και ο Θεός Ιανός
Ο πρώτος μήνας του χρόνου πήρε το όνομά του από τον Ιανό, έναν από τους παλαιότερους θεούς της ρωμαϊκής μυθολογίας. Εκπροσωπούσε κάθε είδους έναρξη ή μετάβαση, γι αυτό και σηματοδοτεί την έναρξη της νέας χρονιάς.
Ο Ιανός απεικονίζονταν με δύο πρόσωπα, όπου, συχνά, το ένα πρόσωπο είχε γένια ενώ το άλλο ήταν ξυρισμένο. Το γεγονός αυτό οδήγησε στο συσχετισμό του με ζεύγη αντιθέτων, όπως μέρα – νύχτα, νιότη – γήρας κ.α. Κρατούσε στα χέρια του κλειδιά. Συχνά απεικονίζονταν με 300 ψήφους στο ένα χέρι και 65 στο άλλο, όσες και οι μέρες του χρόνου.
Ας δούμε πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε το μύθο γύρω από το θεό Ιανό στο νηπιαγωγείο μας:
- Δουλεύουμε χρονικές έννοιες όπως: πριν – μετά, χθες – αύριο, 2018 – 2019. Γράφουμε σε καρτέλες, τις έννοιες που θα χρησιμοποιήσουμε, π.χ. πριν / μετά, και τις τοποθετούμε σε δύο αντίθετα σημεία στην τάξη. Κάθε νήπιο κάθεται στο μέσον της ευθείας που ορίζεται από τις δύο καρτέλες. Κοιτάζει την καρτέλα “πριν” και προσπαθεί να κάνει μία σχετική δήλωση, όπως: “-Πριν από λίγο διαβάσαμε ένα παραμύθι”. Έπειτα γυρνάει στην αντίθετη κατεύθυνση και δηλώνει κάτι για το μέλλον, βλέποντας την καρτέλα “μετά”. Τα υπόλοιπα νήπια λειτουργούν ως ομάδα ελέγχου.
- Ομαδοποιούμε γεγονότα: Καταγράφουμε και ζωγραφίζουμε όλα τα γεγονότα που συνέβησαν μέσα στο προηγούμενο έτος. Έπειτα, καταγράφουμε και ζωγραφίζουμε όλα όσα θα θέλαμε να συμβούν στη νέα χρονιά. Σ’ ένα μεγάλο χαρτόνι κολλάμε τις ζωγραφιές με τα γεγονότα του παρελθόντος, σ’ ένα άλλο χαρτόνι κολλάμε τις ζωγραφιές με τα γεγονότα που θα θέλαμε να συμβούν στο μέλλον και ανάμεσα στα δύο χαρτόνια ζωγραφίζουμε το θεό Ιανό με τα δύο του πρόσωπα.
- Τοποθετούμε σε ένα σημείο της τάξης μια καρτέλα με τη λέξη “παρελθόν” και σε ένα άλλο σημείο μια καρτέλα με τη λέξη “μέλλον”. Ένα νήπιο στέκεται ανάμεσα στις δύο καρτέλες. Ένα άλλο νήπιο κάνει μία δήλωση, όπως “Χθες, είδα σινεμά”. Το νήπιο που στέκεται ανάμεσα στις δύο καρτέλες θα πρέπει να στραφεί και να δείξει την καρτέλα στην οποία αναφέρεται η φράση, δηλαδή την καρτέλα “παρελθόν”.
- Φύλλο εργασίας
