|
|
|
|
|
|
Απάνθισμα: Σωτήρης Ζυγούρης (1954-2003), Τα ποιήματα (1975-2003), εκδ. Πέτρα, 2005
Μίσος
Μισώ τη φτώχεια
γιατί πείνασα·
το χρήμα
γιατί γίνεται ασχήμια.
Μισώ το χέρι που αρπάζει
το γάλα του παιδιού.
Μισώ το φιλί του Ιούδα,
την αδικία.
Μισώ τον «πολιτισμό» μας,
το άγαλμα της «ελευθερίας».
Μισώ τις αλυσίδες και το σκοτάδι.
Μισώ τον πόλεμο
που αδειάζει την αγκαλιά
της μάνας.
Μισώ την καταπίεση
που πνίγει τη φωνή μου.
Η ψυχή και το πνεύμα μου
στο εκτελεστικό απόσπασμα
της ντροπής.
Η αλήθεια περιουσία μου.
Το μίσος μου
δίνει σκοπό
στη ζωή μου.
(Κόκκινος κύκλος, Αθήνα, 1979)
Πέτρινες μέρες
Οι μέρες που πέρασαν
σκληρές σαν την πέτρα
η ζωή σκληρή σα μέταλλο
κι απότομη σαν τον γκρεμό·
ο χρόνος οδοντωτό πριόνι
πάνω στην ανάσα μας
τα χέρια μας
κόμπο τον κόμπο όλο καρφιά
τα μάτια μας
δεν έκλεισαν από τότε
που το πήραμε απόφαση
να ξεριζώσουμε τις πέτρες
απ’ τη ζωή μας.
Χτες - Σήμερα - Αύριο
Το χτες δεν ήταν άριστο
μα ήταν καλό.
Γι’ αυτό μπορούμε σήμερα
να λέμε καλημέρα.
Αύριο
δε θα θυμόμαστε το κακό.
θα το σβήσουμε
σαν κάρβουνο στο νερό.
Αλλά για δες!
Το σήμερα θυμώνει για το παρελθόν
και κοιτάζει στα μάτια το μέλλον.
Μαθαίνοντας
Σαν ξέρουν οι λύκοι
το θύμα μονάχο
χαίρονται.
Σαν μάθουν οι άνθρωποι
να σμίγουν
σκιάζονται οι λύκοι
κι οι πόλεμοι σταματάνε.
Σαν μάθουν να γράφουν
το νόμο
με τα πέντε δάχτυλα
σφιγμένα στον άνεμο
της οργής
το δίκιο τους γίνεται
πράξη.
Σαν μάθουν να παίρνουν
τις υποθέσεις
στα χέρια τους
δε σβήνει ποτέ
η υπογραφή τους.
Η επίθεση
Δέχθηκαν την επίθεση
στην κούνια τους.
Η ανέχεια και το αύριο
πύρινη φλόγα μέσα τους.
Έσφιξαν την καρδιά τους
σαν το δάκρυ στα μάτια τους
μπροστά στο μικρότερο αδερφό μας.
Όλη η ζωή τους
ένα μακρύ υφαντό φουστάνι
στο μεγάλο δωμάτιο
των επισκεπτών
να περιμένει τον κάτοχό του.
Ένα ζευγάρι
καλοδουλεμένα παπούτσια
έτοιμα να ταξιδέψουν τον κόσμο.
Όλη κι όλη η σοφία τους
τα γράμματα της υπογραφής
που ποτέ δεν τη βάλαν
κάτω απ’ τ’ άδικο.
Την αδικία δεν την έκαμαν.
Μα τη γεύτηκαν.
Αντιθέσεις
Τόσο χαρτί ξοδεύτηκε
για το ψέμα
και αυτό ακόμα δε στέρεψε.
Τόσα χρώματα ζωγράφισαν
την ασκήμια
κι αυτή πάντα αχάριστη.
Τόσες καρδιές πάλεψαν
για το δίκιο και αυτές αφαιρέθηκαν
απ’ τον ήλιο.
Όσοι μίλησαν την αλήθεια
μοίρασαν τη ζωή τους
με τον κόσμο.
Μεγάλωσαν
Μεγάλωσαν χωρίς γάλα
μα ορκίστηκαν σ’ αυτό
να μη λείψει απ’ τον κόσμο.
Μεγάλωσαν στην αντιφεγγιά
του ουρανού
μα ορκίστηκαν στον ήλιο
να φωτίσουν τις γειτονιές
με χαμόγελα.
Μεγάλωσαν στα χαμόκλαδα
σα σπουργίτια
ωστόσο φτάσαν ψηλά
για να ταΐσουν
το χελιδόνι της άνοιξης.
(Ξύλινα τρακτέρ, Αθήνα, 1979)
Η δοκιμασία
Η πίκρα μας διαρκεί
όσο η νύχτα.
Ύστερα δυο στάχυα φως
καρφιτσώνονται στο πέτο
του σακακιού μας.
Οι σκιές μας
ίσως κι εμείς οι ίδιοι
ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια
του ήλιου
(Ποίηση 1983-1987, Άρτα, 1987)
Λόγια που χτίζονται
Τα λόγια σας
τη σκέψη σας μην ξεπερνούν.
Κι όσοι λογίζεστε μεγάλοι
απ’ τους μικρούς αντλήσατε
την πείρα.
Δεν έχει ο άνθρωπος
άλλη φυγή, να ’ναι μικρός
μπροστά στη μοίρα.
Όταν χτίζονται τα λόγια
και λόγια μένουν.
Μαρτυρία
Πέρασα τη ζωή μου
μέσα στην απειλή της σιωπής
γράφοντας μικρά σημειώματα
προς το άγνωστο.
Κάθε στιγμή ήμουν έτοιμος.
Με τις παλάμες μου σκούπιζα
τις πυκνές σταλαγματιές
του ιδρώτα
πάνω στο μέτωπο.
Μέσ’ στο καρβουνιασμένο βλέμμα μου
ταξίδευε
ένα αγρόπλοο καράβι
βαριά φορτωμένο
κόντρα στα κύματα.
Το σπίτι
Έρημο και παλιό σπίτι
οι πόρτες κλειστές.
Όλα απόμακρα
οι μνήμες καυτές.
Το σπίτι, ο δρόμος.
Κάπου - κάπου ξεχνάς.
Δε σ’ αφήνει όμως ο πόνος.
Αναζήτηση
Μη μ’ αναζητήσετε
στις φωτεινές επιγραφές
στις ιλουστρασιόν διαφημίσεις
στα στάνταρ και τις προδιαγραφές
στις εισόδους των ασανσέρ.
Μη μ’ αναζητήσετε
στις φεγγαρόλουστες νυχτιές
στις εξόδους της πόλης
στα καλοριφέρ.
Τούτη την ώρα της αναζήτησης
μ’ ένα εισιτήριο και τις αποσκευές μου
θα ’χω περάσει τα σύνορα.
Χρονολογίες
Μια πηγή έρχεται
από πολύ μακριά
γεμίζοντας φως
τη ζωή μας
εξαγνίζοντας
τη μορφή μας
ημερεύοντας
την οργή μας.
Σκύβεις πάνω της
γεμίζεις τις παλάμες σου
και πίνεις
ραντίζεις τα δέντρα
και ευλογείς
την άνοιξη
και τον κόσμο ολάκερο
κι ονειρεύεσαι
την ευτυχία ατόφια
μπροστά σου και περιμένεις.
Αγναντεύεις τα χελιδόνια
που τραβάνε στον ορίζοντα
χωρίς κανένα προορισμό
και ξέρεις.
Ο άνθρωπος είναι
το ακριβότερο νόμισμα
που αντέχει στο χρόνο
κι έχει δυνάμεις
να φκιάξει
τα όπλα του!...
Επίλογος
Τώρα ξέρω
πως όλα τα πράγματα
έχουν διάρκεια
και κάθε ιστορία
το τέλος της.
Πέρασα τη ζωή μου
πολεμώντας σε μάχες
- με μικρές ανακωχές -
που έδιναν οι δυνάμεις μου.
Τώρα ξέρω
ότι το φως υψώνεται
σαν πέτρινο άγαλμα
πάνω απ’ το χρόνο
μες στην αιωνιότητα.
(Το σώμα της Άνοιξης, Άρτα, 1996)
Διάρκεια
Οι χοροί κρατούν
ακόμα.
Οι καιροί αλλάζουν
πουκάμισα.
Οι μνήμες καθαρές
σαν το ασβεστωμένο
προαύλιο
του φτωχόσπιτου.
Η ομορφιά του κόσμου
ελευθερία και έρωτας.
Δοξαστικό
Ευλογημένος
μπροστά στο παράθυρο
ο ερχομός
της πρώτης μέρας
της άνοιξης
ο ήλιος ο πρώτος που φωτίζει
τα ωραία κορίτσια.
Ευλογημένη
η βάτος που ωχριά
στους πρόποδες του ελαιώνα
η γραμμή του ορίζοντα
στο βάθος που αργοσβήνει
της ηλιαχτίδας το πέρασμα
μέσα στο σύννεφο
το δειλινό του Αυγούστου.
Ευλογημένο
το παιδί που γελάει στην πόρτα
την ενάτη την ώρα
το γάλα στο μπρίκι που σιγοβράζει
των φύλλων το θρόισμα-
το πρωτοβρόχι στα ματόκλαδα
του φθινοπώρου
το ντιντίνισμα της καμπάνας
και η πρώτη ώρα
του όρθρου.
Ευλογημένο
το ρυάκι που λαξεύει το βράχο
και τον τρυπάει
το φορτίο της μέλισσας που γυρίζει
από άνθος σε άνθος
το άγγιγμα της παπαρούνας
απ’ το χέρι του Μάη.
Ευλογημένος
ο δεκαπεντασύλλαβος του ποιητή
και το φως της Ανάστασης.
Ευλογημένος ο κόσμος ο μέγας!
(Η ηλικία των δέντρων, Άρτα, 1998)
Φωταγωγία
Ανοίξτε
τα παραθυρόφυλλα
να μπει ο Ήλιος.
Τις σκάλες καθαρές
κρατήστε
να κυλήσει το φως.
Αφήστε
το φως ν’ ανταμώσει
τους μεταλλωρύχους,
τους μαρμαράδες,
τις φτωχές παλάμες
της μάνας
που άδεις είναι
σαν δυο σπασμένες
πήλινες στάμνες
πεταμένες στο χώμα.
Κόκκινο μήλο
Όταν τα παιδιά
χαμογελάνε στον ήλιο
όταν η μάνα
λύνει τα χέρια της
στην ποδιά
ένα αλλιώτικο
πέφτει απ’ τη μηλιά
κόκκινο μήλο.
Όταν συζητάμε απλά
στον καφέ μας μπροστά
σημαίνει φιλία.
Όταν οι γυναίκες
σηκώνονται όρθιες
δυο σελίδες κόκκινες
υψώνονται σκόρπιες
από χιλιάδες βιβλία!
Ψυχοστασία
Αν για ταξίδι μακρινό
προοριστώ
με τη βαλίτσα μου γεμάτη
με χειρόγραφα
θα φύγω.
Και αν ακατάστατος
παραβρεθώ σε ποιητών
συμπόσιο μελλοντικό
θα ’ναι γιατί γι’ αυτό
δε θα ’χω σχεδιάσει.
Ο χρόνος ο λεγόμενος
ελεύθερος
για ένα ποίημα με θέμα
το «ΚΕΦΑΛΑΙΟ» του Μαρξ
θα ’χει περάσει.
(Ημερολόγιο αναμνήσεων, Άρτα, 1999)
Ο άνθρωπος
Ο άνθρωπος!
Με το σοφό
σαν λεξικό
και στρογγυλό
σαν την υδρόγειο
κεφάλι.
Η δύναμή του πιο πολύ
κι από τον άνεμο μεγάλη.
Ο άνθρωπος!
Με θαύμα μοιάζει.
Η δύναμή του
με τρομάζει.
Αναπόδραστο
Υπάρχουν χειρότερα
κι απ’ το θάνατο.
Το ανικανοποίητο
έχουν οι άνθρωποι - είπε.
Κι εγώ επιμένω
να γράφω στο ίδιο μοτίβο
συγκαταβατικός με τους εξόριστους -
ένας εξόριστος είναι
για πάντα εξόριστος,
αλληλέγγυος με τους Αγίους,
ένας άγιος δεν έχει
χρονολογία γεννήσεως
και φίλος με όλους,
- ένας φίλος δεν έχει
ανάγκη από συστάσεις
ανέκφραστα πράγματα
βιαστικά, αναπόδραστα
γιατί ο χρόνος δεν περιμένει.
(Μεταίχμιο, Άρτα, 2001)
Οι πληγές
Με πληγώνει η δυστυχία
και η ματαιοδοξία του κόσμου.
Με πληγώνουν οι στίχοι μου
και το φως μου.
Με πληγώνει
ο ίδιος μου ο εαυτός.
Περιπλάνηση
Τ’ απόβραδα η σκέψη μου
ξεμακραίνει
σαν ένα μεγάλο πέτρινο καράβι
που ξεμακραίνει στον ορίζοντα
και διασχίζει το μέλλον.
Μ’ αυτό το καράβι
φτάνω στην παραλία του Ιουλίου.
Εκεί στις αμμουδιές του ονείρου
συγκεντρώνω τα κοράλλια
της θύμησης
μέσα στο πυρωμένο τσουκάλι
του Ήλιου.
Κάτι απ’ τη λάμψη τους
έχουν τα μάτια μου
και κάτι απ’ το φλοίσβο τους
η φωνή μου.
Η διαθήκη
Διαφύλαξα της πατρίδας μου
τους θεσμούς και τους νόμους.
Διαφύλαξα τη διαθήκη
που μου παρέδωσε ο Θεός μου.
Τίμησα με τους στίχους μου
τους ασήμαντους και τους ταπεινούς.
Τιμώμενος είναι ο εαυτός μου.
(Τα Υστερόγραφα, Άρτα, 2002)
Η χειραψία
Όταν ένα χαμόγελο σιγουριάς
ζεσταίνει τις καρδιές των ανθρώπων
δυο καλοψημένα καρβέλια ετοιμάζονται
μέσα στην καμινάδα του Ήλιου.
Όταν ο Γαλαξίας στρώνει το δείπνο του
πάνω απ’ τις γειτονιές του απόβραδου
είναι το ταξίδι των παιδιών που ζωντανεύει
και τ’ όνειρο.
Όταν ένας οδοιπόρος ανταμώνει
την αφοσίωση του φίλου και τη χειραψία
δυο χείμαρροι ευτυχίας διασταυρώνονται
στην άκρη του κόσμου.
Υπάρχω
Υπάρχω παντού.
Στις γωνιές των δρόμων
στις φιλοφρονήσεις
στις ξαφνικές συναντήσεις
στις έντονες συγκινήσεις.
Στο αγιασθήτω
στο απελθέτω
στο γεννηθήτω
του πόνου.
Στην ανατολή των ματιών σου
στους τύπους των ήλων σου
στο βάδισμα της σκιάς.
Κι η σκιά τραβάει τ’ αψήλου
και γέρνει στο πλάι
σαν ένα κυπαρίσσι το λιόγερμα.
Λόγια αγάπης
Λόγια αγάπης
αγάπης λόγια μητρικά
που μαγνητίζουν
με φέρνουν πίσω στο φτωχόσπιτο
και με γεμίζουν θαυμασμό.
Λόγια γλυκά
που στάζουν βάλσαμο και ευλογία
και με γεμίζουν νοσταλγία.
Λόγια γλυκά
που μου θυμίζουν το τραγούδι εκείνο
το απλό
σαν ρούχο καθημερινό
που το ’λεγε η μάνα μου
και πάλιωσε απ’ τον καιρό.
Λόγια ζεστά
σαν ηλιαχτίδα δειλινού
μου έρχονται στο νου
και με γεμίζουν δύναμη κι ελπίδα.
Μνήμες
Τα χρόνια μου ήταν
ευάλωτες κι εύθραυστες
μνήμες.
Ο Ήλιος μου ήταν εξόριστος.
Η Γη ήταν δική μου
κι ο ουρανός κλειστός.
Πορεία
Διάβασα σήμερα
την ιστορία της ζωής μου
και σταμάτησα στο κεφάλαιο
πορεία.
Η πορεία μου έμοιαζε
με την πτώση ενός άστρου
στον ουρανό
και με χαμόγελο φωτεινό
για ένα αριστούργημα
ακριβό
που πήρε έπαινο.
(Ηλιοστάσιο, Άρτα, 2003)
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
http://radiofonix.blogspot.com/2011/10/blog-post_10.html
http://www.patrides.com/june06/zigouris.htm
http://ipirotikovima.gr/2012/03/12/sotiris-zigouris-rodavgi-1954-arta-2003-i-simvoli-tou-stin-piisi/