Βιβλιοπαρουσίαση της Παναγιώτας Π. Λάμπρη: Φώτη Ι. Δημητρόπουλου, "Η Παναγιά μας στην ποίηση του Κωστή Παλαμά", (9-5-2023)   Δημοσιεύτηκε: Προσωπική σελίδα μου στο fb, 9-5-2023. Προσωπική σελίδα του Φώτη Ι. Δημητρόπουλου στο fb, 9-5-2023.       Ένα ιερό πρόσωπο, το οποίο έχει εξυμνηθεί από υμνωδούς, ποιητές, συγγραφείς, λαϊκούς δημιουργούς,… είναι της Παναγίας. Στη χορεία τους ανήκει δικαιωματικά και ο ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός της λογοτεχνίας, Κωστής Παλαμάς, ο οποίος, χρησιμοποιώντας την πλούσια παλέτα των χρωμάτων της Ελληνίδας Γλώσσας, ζωγραφίζει με ξεχωριστό τρόπο αυτά που για κείνον εκπροσωπεί η Παναγία και τα πραγματεύεται ο Φώτης Ι. Δημητρόπουλος στο βιβλίο του με τον τίτλο, «Η Παναγιά μας στην ποίηση του Κωστή Παλαμά» (έκδ. (2η) Στέγη Γραμμάτων "Κωστής Παλαμάς", 2021, σ. 96).    Άλλωστε, ο ποιητής «Αισθάνεται του «Πανσέληνου ασύγκριτου μαθητής άξιος» προκειμένου να ψάλλει: Των ουρανών ιστόρησα την Πλατυτέρα απάνω από το βήμα το ιερό, στις εκκλησιάς τον τρούλο τον Παντοκράτορα έστησα με τα μάτια που βλέπουν πάντα στα πάντα στυλωτά και πιο βαθιά απ’ τα πάντα…»    και νιώθει ότι: στο γαζέλλινο χαρτί καθάριο ανιστορίζει τη ζήση και την κοίμηση της υπεράγιας Κόρης, πράος, υπομονετικός, και γαληνός και υπάκουος, αμίλητος, λυπητερός…» (σ. 18)     Ο συγγραφέας, με πλούσια πνευματική αρματωσιά και με αντάξια των ιστορουμένων ύφος και λόγο, διαδράμει τον βίο και την πολιτεία του Κωστή Παλαμά και μας κάνει κοινωνούς με κείνη την πλευρά του έργου του που αφορά στην Παναγία· αναζητώντας, μάλιστα, τους λόγους, οι οποίοι τον οδήγησαν στο να έχει πλείστες αναφορές στο πρόσωπο της, καταλήγει πως οι παράγοντες έχουν αντικειμενικό και υποκειμενικό χαρακτήρα και καθορίστηκαν, οι μεν πρώτοι από την οικογενειακή αγωγή, την παιδεία του και την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της πατρίδας στην εποχή του, ενώ οι δεύτεροι από τις προσωπικές πεποιθήσεις και τη χριστιανική του συνείδηση. (σ. 27)    Είναι γνωστό πως ο ποιητής τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα έζησε στην Πάτρα και πως σε ηλικία έξι ετών έχασε και τους δύο γονείς του σε διάστημα μόλις σαράντα ημερών! Έκτοτε, τη φροντίδα του ίδιου και των αδερφών του ανέλαβαν συγγενείς των γονιών του στο Μεσολόγγι, απ’ όπου εκείνοι κατάγονταν. Η διαμόρφωση της θρησκευτικής συνείδησής του καθορίστηκε από το βαθιά θρησκευόμενο περιβάλλον, τόσο της δικής του οικογένειας όσο και των συγγενών του. Και θυμάται ακόμα και από τα πρώτα παιδικά χρόνια τις εμπειρίες του από τις επισκέψεις στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγιάς του Γεροκομειού ελάχιστα μόλις χιλιόμετρα από το κέντρο της Πάτρας και γράφει: «Το εξοχικό το μοναστήρι που μονάζουν εκεί πολύ περισσότερο από καλογέρους οι χαροκόποι της χώρας και τα κοσμικά πανηγύρια» (σ. 35), αλλά και «…Μηδέ το καλοπρόσδεκτο το κοσμικό σου μοναστήρι / τραγούδι ήταν ο όρθρος του κι εσπερινός του πανηγύρι…» (σ. 35). Φυσικά, η σχέση του με την Πλατυτέρα είναι δια βίου, είναι η μητέρα που έχασε, τη νιώθει δίπλα του, τον εμπνέει και ζητά τη βοήθειά της· ακόμα, και για να έχει ειρηνικά, ανώδυνα τέλη την παρακαλεί.     Ο Φώτης Δημητρόπουλος αναδεικνύει μέσα στη μελέτη του τον πνευματικό κόσμο του Κωστή Παλαμά, ο οποίος γαλουχήθηκε και διαμορφώθηκε από τη χριστιανική του εμπειρία, αλλά και από τη μελέτη της Ιστορίας του γένους μας, έχοντας άμεση επαφή με τα πρωτότυπα κείμενα, τα οποία, όχι σπάνια, αποτέλεσαν γι’ αυτόν πηγή έμπνευσης, καθώς μετουσιώνει το πρωτογενές υλικό σε ποίηση και εν γένει σε δημιουργία. Ένα τέτοιας έμπνευσης ποίημα είναι «Ο ζωγράφος Λάζαρος», το οποίο γεννήθηκε από τη συγκινητική, τραγική ιστορία κάποιου μοναχού και σπουδαίου ζωγράφου με το όνομα Λάζαρος που έζησε στα χρόνια της εικονομαχίας και γράφει γι’ αυτόν ο ιστοριογράφος, Γεώργιος Κεδρηνός, πως εικονομάχος αυτοκράτορας «"εκέλευσε πέταλα σιδηρά απανθρακωθέντα ταις παλάμαις αυτού επιτεθήναι" για να μην μπορεί να ξαναζωγραφίσει εικόνα με καμένα τα χέρια!» (σ. 63), πράξη που, πέραν άλλων, αναδεικνύει -πάντα επίκαιρο αυτό- σε τι αποτρόπαιες πράξεις μπορεί να οδηγήσει ο φανατισμός και η άποψη πως κάποιος κατέχει την ορθή αντίληψη των πραγμάτων, την οποία, μάλιστα, προσπαθεί να επιβάλει βιαίως. Για χάρη αυτού του ανθρώπου, ο ποιητής γράφει: Μα εσύ, ζωγράφε Λάζαρε, με ασκητικό φως άλλο με της ψυχής το ανάβλεμμα, με του λαού τη σκέψη με της γυναίκας την καρδιά, με την ταπεινοσύνη την Υπεράγια την Κυρά σιγά και πάντα πλάθεις γερμένος προς το έργο σου και με τη χάρη σου όλη την Υπεράγια την Κυρά με τον Μονογενή της δείχνεις του κόσμου ασκέπαστα, κι αμίλητος και ξένος, και ο κόσμος γύρω σου ερημιά, σε φτάνει να σκορπίση τη μυστική σου μοναξιά, κ’ οι ανθρώποι αγνάντια σου ίσκιοι. Του εικονομάχου βασιλιά σ’ αλυσοδένει η βάρδια, μα δουλευτής πάντα, παντού, πλάθεις εσύ, όλο πλάθεις την Υπεράγια την Κυρά με το μονογενή της, και μέσ’ από τη φυλακή χαράζεις και μοιράζεις αντίδωρα κονίσματα και φυλαχτά αντιστύλια, και το κοντύλι σου ιερό θαματουργά σου τα έργα. Συντρίβουν το κοντύλι σου και σου τα καίνε τα έργα, κ’ συ ζωγράφε, αστέρευτε χρυσοπηγή και τρέχεις, και κάτου από τα χέρια σου τα πλαστουργά φουντώνει πάντα Υπεράγια και η Κυρά με το Μονογενή της. (σ. 63-64)     Όταν μιλούν οι Ποιητές οφείλουμε, ίσως, να σιωπούμε και να νιώθουμε, αλλά εν προκειμένω δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε πως σ’ αυτό το ποίημα ο Παλαμάς, όπως και σ’ άλλα, τα οποία εμπνεύστηκε από την Ιστορία, πιστοποιεί πως η τέχνη έχει τον δικό της τρόπο να την προσεγγίζει και να την φέρνει κοντά στον κόσμο. Πόσο μάλλον, που κάποια τέτοια ποιήματά του, πέραν της αισθητικής απόλαυσης που προκαλούν, αποδείχθηκαν και προφητικά. Εξάλλου, ο ίδιος έχει πλήρη συνείδηση της εποχής του και γνωρίζει από τι στηρίγματα έχουν ανάγκη οι συμπολίτες του και μ’ έναν τρόπο γίνεται ένας από τους πνευματικούς φάρους τους. Διότι, όπως εύστοχα σημειώνει ο Φώτης Δημητρόπουλος, ο Παλαμάς «Πιστεύει ότι η φυλή παρότι προδομένη δεν έχει μαραζώσει δεν έχει χάσει τις ελπίδες αντίστασης και αναγέννησης.» (σ. 68) και «Ανταποκρινόμενος ο ποιητής στο αίτημα ανάδειξης της ιστορικής συνέχειας του ελληνικού κόσμου που ήταν ιερή υποχρέωση των ανθρώπων του πνεύματος, δημιουργεί, ποιεί, το μεγαλύτερο έπος, τη «Φλογέρα του Βασιλιά» σε 4.500 στίχους περίπου και συμπληρώνει την τριάδα των κορυφαίων πνευματικών ανθρώπων, Κων/νο Παπαρρηγόπουλο και Νικόλαο Πολίτη που στην Ιστορία ο πρώτος στη Λαογραφία ο δεύτερος είχαν στρατευτεί στην ιδέα της ενότητας του Ελληνισμού. Η τέχνη, η ποίηση του Παλαμά έγινε και είναι η σφραγίδα της Ιστορίας.» (σ. 68)    Έχοντας μακρηγορήσει ήδη, ολοκληρώνω αυτό το κείμενο σημειώνοντας πως κλείνω το γόνυ της καρδιάς μου μπροστά στο έργο του σπουδαίου, του μέγιστου ποιητή μας, Κωστή Παλαμά, και ευχαριστώ, ειλικρινά ευχαριστώ, τον συνάδελφο συγγραφέα, Φώτη Ι. Δημητρόπουλο, για την πνευματική του δωρεά, η οποία με ταξίδεψε ξεχωριστά μέσω του δικού του μόχθου σε υπέροχα σημεία του έργου του! Μάλιστα, όταν ολοκλήρωσα τη μελέτη του βιβλίου του, «Η Παναγιά μας στην ποίηση του Κωστή Παλαμά», αν και ένιωσα πως ό,τι και να έγραφα θα το αδικούσα, μπήκα στον πειρασμό να γράψω λίγα λόγια ως ταπεινό δικό μου αντίδωρο και εύχομαι αυτό να διαβαστεί και ν’ αγαπηθεί, όπως του αξίζει, και όπως αξίζει στον ΠΟΙΗΤΗ μας!