Παρουσίαση βιβλίου: Παναγιώτας Π. Λάμπρη "Το χάσικο ψωμί"   1 Φεβρουαρίου 2010 Αθήνα, Αίθουσα Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος   Συνδιοργάνωση Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος Ομοσπονδία Τζουμερκιωτών Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων Αδελφότητα Ροδαυγής Άρτας   Εκδήλωση Χαιρετισμοί προέδρων συλλογικοτήτων Ομιλητές: Κώστας Μαργώνης, φιλόλογος - κριτικός λογοτεχνίας Μάνθος Σκαργιώτης, φιλόλογος - λογοτέχνης Ελένη Παπαβασιλείου, φιλόλογος Ανάγνωση αποσπασμάτων του βιβλίου: Θεοδώρα Σιάρκου, ηθοποιός Αποφώνηση: Παναγιώτα Π. Λάμπρη Δεξίωση εκ μέρους της συγγραφέως ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Στην Πανηπειρωτική η Παναγιώτα Π. Λάμπρη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2010, στις 6.00 το απόγευμα       Στο Πνευματικό Κέντρο της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος (Πλατεία Κοτζιά, Κλεισθένους 15, 7ος όροφος) θα γίνει τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2010 και ώρα 6.00 το απόγευμα η παρουσίαση του καινούργιου βιβλίου της Παναγιώτας Π. Λάμπρη, της συλλογής διηγημάτων με τον τίτλο «Το χάσικο ψωμί» (εκδόσεις Μαλλιάρης-Παιδεία).       Η εκδήλωση διοργανώνεται από την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος, την Ομοσπονδία Τζουμερκιωτών, την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων (ΙΛΕΤ) και την Αδελφότητα Ροδαυγής Άρτας.       Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο Μάνθος Σκαργιώτης, φιλόλογος-λογοτέχνης, από το Μονολίθι Ιωαννίνων και η Ελένη Παπαβασιλείου, φιλόλογος, από τη Ροδαυγή Άρτας. Αποσπάσματα από το βιβλίο θα διαβάσει η Ηπειρώτικης καταγωγής ηθοποιός Θεοδώρα Σιάρκου. Την παρουσίαση θα συντονίζει ο Πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων Κώστας Μαργώνης.       Το βιβλίο περιέχει είκοσι διηγήματα με τα οποία η συγγραφέας «σκύβει» σεβαστικά σ’ όλα εκείνα που σηματοδοτούν το γενέθλιο τόπο και κάνει μια κατάθεση αγάπης σ’ αυτόν. Μιας αγάπης ανυπόκριτης, αληθινής και αναλλοίωτης στο πέρασμα του χρόνου, η οποία τόσο για τη συγγραφέα, όσο και για όλους όσους κατάγονται απ’ την ορεινή πατρίδα τους καλεί ξανά και ξανά στα τόπια που είδαν το πρώτο φως, για να τα ακουμπήσουν, να τα αφουγκραστούν και να πάρουν δύναμη σαν τον μυθικό Ανταίο!... Στο σημείωμα του εξωφύλλου να πώς συστήνεται το περιεχόμενο του βιβλίου: «Μνήμες καλά φυλαγμένες, μνήμες ακριβές, μνήμες φορτωμένες απ’ τη χαρμολύπη των ημερών που τις γέννησαν, έρχονται στο παρόν και φέρνουν μαζί τους λίγη απ’ τη «ζεστασιά» του ζείδωρου άρτου που τρέφει το σώμα και ευφραίνει την ψυχή των ανθρώπων. Η συγγραφέας, ξεκινώντας απ’ το προσωπικό βίωμα, με την πηγαία γλώσσα και τη λιτή και ειλικρινή πρωτοπρόσωπη διήγηση, ξαναζωντανεύει το παρελθόν της γενιάς της, το οποίο αναπλάθει με τρυφερότητα και ειλικρινή αγάπη, χωρίς να μεμψιμοιρεί για τον «απολεσθέντα παράδεισο»! Ο αναγνώστης, καθώς η αφηγηματική  μνήμη μετατρέπει πολύ εύκολα το εγώ στο εμείς, είναι βέβαιο πως θα περάσει κάτω απ’ την επιφάνεια των πραγμάτων και θα αναγνωρίσει λίγο ως πολύ δικές του αγαπημένες μνήμες, οι οποίες έμειναν αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου και συνιστούν μέρος της ύπαρξής του».     ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ         Αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για τη Ροδαυγή και τους ανθρώπους της η αποψινή εκδήλωση, η οποία είναι αφιερωμένη στην παρουσίαση του βιβλίου της συγχωριανής μας, της φιλολόγου Παναγιώτας Λάμπρη, με τον τίτλο: «Το χάσικο ψωμί».       Η Παναγιώτα Λάμπρη το 2006 μας είχε εκπλήξει ευχάριστα με τη λαογραφική της μελέτη «Ροδαυγή, το ρόδο της αυγής», με το οποίο παρουσίασε σε ευρύτερο κοινό τον πολιτισμό του χωριού μας. Και με το καινούργιο της βιβλίο κοιτάζει πάλι προς τη γενέτειρα, αλλά από άλλη σκοπιά, την οποία θα μας παρουσιάσουν σήμερα εκλεκτοί άνθρωποι των γραμμάτων και της τέχνης.       Η Αδελφότητα Ροδαυγής συγχαίρει την Παναγιώτα Λάμπρη για το  καινούργιο της βιβλίο, της εύχεται να είναι καλοτάξιδο και ευχαριστεί όλους τους συντελεστές της εκδήλωσης καθώς και όλους όσους μας τιμούν με την παρουσία τους.       Ευχαριστώ.   ΑΠΟΦΩΝΗΣΗ       Αγαπητοί συμπατριώτες και φίλοι. Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας. Σας ευχαριστώ που με την παρουσία σας ενισχύετε τη δύναμή μου να συνεχίσω την προσπάθεια που έχω ξεκινήσει στο χώρο της συγγραφής. Αν και η πνευματική δημιουργία είναι μια κατεξοχήν μοναχική διαδικασία, η επικοινωνία σαν κι αυτή την αποψινή, μέσω του πνευματικού έργου, είναι αυτή που δικαιώνει ως έναν βαθμό, όποιον έχει αχθεί σε τέτοιες προσπάθειες.       Ευχαριστώ επίσης όλους όσους βοήθησαν να οργανωθεί αυτή η εκδήλωση· την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος, την Ομοσπονδία Τζουμερκιωτών, την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων και την Αδελφότητα Ροδαυγής Άρτας. Κυρίως όμως ευχαριστώ την «ψυχή» αυτής της εκδήλωσης, τον Πρόεδρο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων, το φίλο και συνεργάτη για την πρόοδο του έργου της ΙΛΕΤ κ. Κώστα Μαργώνη.       Ιδιαίτερα & πολλά ευχαριστώ οφείλω στους καταξιωμένους συντοπίτες κ. Μάνθο Σκαργιώτη, φιλόλογο - λογοτέχνη από το Μονολίθι Ιωαννίνων, την κ. Ελένη Παπαβασιλείου, φιλόλογο από το χωριό μου, τη Ροδαυγή Άρτας, οι οποίοι μπήκαν στον κόπο να μελετήσουν και να παρουσιάσουν το πόνημά μου «Το χάσικο ψωμί» και βέβαια στην επίσης Ηπειρώτικης καταγωγής καταξιωμένη ηθοποιό κ. Θεοδώρα Σιάρκου, η οποία διάβασε, τόσο αισθαντικά, αποσπάσματα του βιβλίου μου.       Σας ευχαριστώ και πάλι όλους. Η καινούργια χρονιά να χαρίζει υγεία και ευημερία σε σας και τους αγαπημένους σας κι εύχομαι τα διηγήματα του βιβλίου μου να είναι αφορμή για ταξίδι και σε δικές σας αγαπημένες μνήμες και σε όσα ακριβά φυλάει η ψυχή σας από τα χρόνια της αθωότητας.       Με αφορμή αυτό το αντάμωμα και με όχημα το περιεχόμενο του βιβλίου μου, πιο ταιριαστό φίλεμα θα ’ταν εκείνο που θα περιλάμβανε τα ταπεινά καλούδια των γιαγιάδων μας, πασμά, τσαπέλες, κοκόσιες, κρεμαστάπιδα και άλλα όμοια· επειδή όμως ο σύγχρονος πολιτισμός δεν μου δίνει αυτή τη δυνατότητα, κατά το συνήθειο της ορεινής πατρίδας κεραστείτε Ροδαυγιώτικο τσίπουρο ή ό,τι άλλο στην υγειά όλων!... Ευχαριστώ.   ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ Μια βραδιά «μνήμης» και νοσταλγίας!…       Στην Αθήνα και στο Πνευματικό Κέντρο της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος έγινε τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2010 η παρουσίαση του καινούργιου βιβλίου της Παναγιώτας Π. Λάμπρη, της συλλογής διηγημάτων με τον τίτλο «Το χάσικο ψωμί» (εκδόσεις Μαλλιάρης-Παιδεία). Η εκδήλωση διοργανώθηκε από την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος, την Ομοσπονδία Τζουμερκιωτών, την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων και την Αδελφότητα Ροδαυγής Άρτας.       Για τη συγγραφέα και το βιβλίο μίλησαν ο Μάνθος Σκαργιώτης, φιλόλογος-λογοτέχνης, από το Μονολίθι Ιωαννίνων και η Ελένη Παπαβασιλείου, φιλόλογος, από τη Ροδαυγή Άρτας. Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασε η Ηπειρώτικης καταγωγής ηθοποιός Θεοδώρα Σιάρκου. Χαιρετισμούς απηύθυναν ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος Κώστας Αλεξίου, ο πρόεδρος Τζουμερκιωτών Χρήστος Λαναράς και ο πρόεδρος της Αδελφότητας Ροδαυγής Παύλος Τσάγκας. Την παρουσίαση συντόνισε ο Πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων Κώστας Μαργώνης.       Η Παναγιώτα Π. Λάμπρη γεννήθηκε στη Ροδαυγή Άρτας, όπου έζησε τα παιδικά της χρόνια. Σπούδασε φιλολογία και εργάζεται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες σε εφημερίδες και περιοδικά. Πρώτο της συγγραφικό πόνημα αποτελεί η λαογραφική  μελέτη «ΡΟΔΑΥΓΗ, Το ρόδο της αυγής», η οποία αποτελεί μια καταγραφή του λαϊκού πολιτισμού της γενέτειράς της. «Το χάσικο ψωμί» περιλαμβάνει είκοσι διηγήματα, με τα οποία η συγγραφέας «επιστρέφει» στο γενέθλιο τόπο από άλλο «δρόμο», αλλά από την ίδια αφετηρία που δεν είναι άλλη από την αγάπη και τη νοσταλγία γι’ αυτόν.          Ο συντονιστής της εκδήλωσης, Κώστας Μαργώνης, αναφερόμενος στη συγγραφέα και το βιβλίο της, είπε μεταξύ άλλων πως «τα διηγήματά της αρδεύονται από τη συλλογική μνήμη, που αποτελεί ένα ταξίδι στο παρελθόν, στη μαγεία του κόσμου των Τζουμέρκων απ’ όπου πηγάζουν τα βιώματα και η γραφή της δημιουργού τους και πως μέσα στα διηγήματά της χωράει η μυθολογία, η ιστορία, το δημοτικό τραγούδι, το χθες και το σήμερα».         Ο Μάνθος Σκαργιώτης, προσέγγισε τα διηγήματα όχι μόνο με τη ματιά του φιλολόγου και λογοτέχνη, αλλά και με τη ματιά του ανθρώπου που τα παιδικά του βιώματα δεν διαφέρουν και πολύ από αυτά της συγγραφέως και σημείωσε ανάμεσα σε άλλα πως τα «μικρά ταξίδια στη μνήμη», όπως αποκαλεί η συγγραφέας τους τα διηγήματα της συλλογής «Το χάσικο ψωμί», «είναι γραμμένα σε ρέουσα προσεγμένη γλώσσα, με λόγο πηγαίο. Μ’ ένα λόγο που γίνεται οικείος, κουβεντιαστός. Μακροπερίοδος κατά κανόνα και ορμητικός, κάποτε αυτοσαρκαστικός. Συχνά παρεμβάλλονται διάλογοι μέσω των οποίων αποδίδεται γλαφυρά η ντοπιολαλιά. Τα θέματά της καλύπτουν τις ουσιαστικότερες πτυχές του τοπικού κοινωνικού βίου. Όπως η περιπέτεια του ψωμιού, τα ξεφλουδίσματα, οι ερωτικές μαντείες, οι χριστουγεννιάτικες αγωνίες, τα αποφόρια, οι μυρωδιές του φαγητού, οι επιστολές των ξενιτεμένων, τα τραγούδια, η μπουγάδα, ο γλυκός πατέρας, η καλοσυνάτη μάνα, η πολύξερη γιαγιά, κ. ά..       […] Πέρα από τις γνώσεις αυτές που αποκομίζει ο αναγνώστης θα πρέπει να σταθούμε σε δυο άλλες αρετές του βιβλίου. Η πρώτη είναι η δύναμή του να συγκινεί τον μυημένο αναγνώστη, αυτόν δηλαδή που έχει ανάλογα βιώματα. Μια γνήσια συγκίνηση που δεν εκβιάζεται, αλλά προκύπτει πηγαία από τις εικόνες και τα επεισόδια, ενώ ενισχύεται με τα αποσπάσματα δημοτικών τραγουδιών ή ποιημάτων που τα βρίσκουμε ή ως μότο ή ως λυρικά οργανικά μέρη στον κορμό του μύθου. Ακόμη και τα δύσκολα τότε (εκείνης της εποχής) συγκινούν ευχάριστα τώρα.       Η δεύτερη αρετή του βιβλίου είναι η δύναμή του να κινητοποιεί, στον μυημένο πάλι αναγνώστη, μια αίσθηση ελευθερίας. Κι αυτό γιατί τα τοπία που περιγράφονται διδάσκουν ελευθερία. Γίνομαι πιο σαφής: το νερό εκεί τρέχει ελεύθερο και όχι από τους σωλήνες των πολυκατοικιών, ο αέρας φυσάει ελεύθερος και όχι από τα συστήματα κλιματισμού, τα πουλιά κελαηδούν ελεύθερα και όχι μέσα από τα κλουβιά των μπαλκονιών, οι δρόμοι είναι ελεύθεροι και όχι παραδομένοι στους τροχούς. Τι άλλο είναι, αλήθεια, αυτά (και άλλα ανάλογα) παρά ζωντανά μαθήματα ελευθερίας; […]».       Η  Ελένη Παπαβασιλείου, αν και νεότερη από τη συγγραφέα, μεγαλωμένη όμως στην ίδια γειτονιά με κείνη και έχοντας πολλές παρόμοιες αναφορές ζωής, σημείωσε μεταξύ άλλων: «[…] Η Παναγιώτα Λάμπρη εστιάζει στο μικρό, το καθημερινό, το ευτελές, με απώτερο σκοπό μέσα από τη συγγραφική επεξεργασία να το μετουσιώσει από αιτία συναισθηματικής σε αιτία λογοτεχνικής συγκίνησης. Βρίσκει έμπνευση σε ταπεινά πράγματα, όπως το ψωμί, τους καρπούς των δέντρων του χωριού, τις καραμέλες, πράγματα που άλλοι θα τα προσπερνούσαν αδιάφοροι, αλλά που για αυτήν λειτουργούν ως συνδετικοί κρίκοι με τον παράδεισο της παιδικής ηλικίας, τον οποίο δε θεωρεί ως απολεσθέντα ακριβώς επειδή ζει μέσα της και συνιστά μέρος της ύπαρξής της.       […] Η συγγραφέας γράφει για την Ήπειρο, αλλά δεν απευθύνεται μόνο σε Ηπειρώτες. Στα κείμενά της συνυπάρχουν δύο γλώσσες, μια ιδιωματική ηπειρώτικη και μια σύγχρονη κοινή νεοελληνική, η μεν στα διαλογικά μέρη, η δε στην αφήγηση. Δεν υπάρχει καμιά διάθεση «στρογγυλέματος» (χάριν αναγνωσιμότητας) της ντοπιολαλιάς των διαλογικών μερών και αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές από την τεράστια απόσταση που παρατηρείται σε σχέση με τα αφηγηματικά μέρη. Γι’ αυτό και η συγγραφέας έκρινε σκόπιμο να παραθέσει γλωσσάρι με τις κυριότερες ιδιωματικές λέξεις που απαντώνται στα διηγήματά της.       Ως Ηπειρώτισσα, λοιπόν, περήφανη για την καταγωγή της, στο έργο της μεταφέρει το άρωμα του τόπου της, αλλά στον πυρήνα του διαφυλάσσει το πολύ προσωπικό ίχνος της δημιουργού του. Στο προσωπικό σύμπαν όμως του κάθε Ηπειρώτη είναι ριζωμένες κάποιες σταθερές αξίες: ο ακατάλυτος δεσμός του με την πατρίδα του και την παράδοση, η εκτίμησή του για τα «γράμματα», η περηφάνια του για την καταγωγή του. Ο Ηπειρώτης δεν έζησε ποτέ άνετα, πλουσιοπάροχα και εύκολα. Αντίθετα σύντροφος της ζωής του ήταν η φτώχεια και η στέρηση, που όμως έκαναν το μυαλό του εφευρετικό και το σώμα του ανθεκτικό. Ίσως και αυτός να είναι ο λόγος που ο Ηπειρώτης δεν διακατέχεται από  τα «κατοχικά σύνδρομα» των μεταπολεμικών Ελλήνων που οδήγησαν στον υπερκαταναλωτισμό και την αλόγιστη εκμετάλλευση του περιβάλλοντος. Ούτε και από τα συμπλέγματα κατωτερότητας, που ο αστικός τρόπος ζωής κληροδότησε στους επαρχιώτες. Η αξιοπρεπής φτώχεια του σε υλικά αγαθά τον οδήγησε στην αναζήτηση του άλλου πλούτου, του πνευματικού, που κατακτάται εξίσου δύσκολα, αλλά είναι παντοτινός σύντροφος ζωής. Και αυτή την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του Ηπειρώτη αναδεικνύει η Παναγιώτα Λάμπρη στα διηγήματά της». […]       Την εκδήλωση έκλεισε η συγγραφέας, η οποία  ευχαρίστησε όλους όσους την τίμησαν με την παρουσία τους. Ευχαρίστησε επίσης τους φορείς που συμμετείχαν στην οργάνωση της παρουσίασης του βιβλίου, τους κύριους ομιλητές που μπήκαν στον κόπο να το μελετήσουν και να το παρουσιάσουν στο κοινό καθώς και την ηθοποιό Θεοδώρα Σιάρκου, η οποία διάβασε με αισθαντικό τρόπο αποσπάσματά του. Απευθυνόμενη σε όλους,  ευχήθηκε «τα διηγήματά της να είναι αφορμή για ταξίδι και σε δικές τους αγαπημένες μνήμες και σε όσα ακριβά φυλάει η ψυχή τους από τα χρόνια της αθωότητας» και είπε: «Με αφορμή αυτό το αντάμωμα και με όχημα το περιεχόμενο του βιβλίου μου, πιο ταιριαστό φίλεμα θα ’ταν εκείνο που θα περιλάμβανε τα ταπεινά καλούδια των γιαγιάδων μας, πασμά, τσαπέλες, κοκόσιες, κρεμαστάπιδα και άλλα όμοια· επειδή όμως ο σύγχρονος πολιτισμός δεν μου δίνει αυτή τη δυνατότητα, κατά το συνήθειο της ορεινής πατρίδας κεραστείτε Ροδαυγιώτικο τσίπουρο ή ό,τι άλλο στην υγειά όλων!...».