|
|
|
|
|
|
Κριτική για «Ἐν ὀδύναις»
Από τον Κώστα Τραχανά, κριτικό λογοτεχνίας, (1-5-2014)
Αναρτήθηκε: «ΑΜΑΡΥΣΙΑ», Ηλεκτρονική Πύλη για τα Βόρεια Προάστια, 10-6-2014:
http://rodavgiartas.blogspot.gr/2014/06/2014.html
Δημοσιεύτηκε: Εφημερίδα «Ηχώ της Άρτας», 30-10-2014, αρ. φύλλο 13460
«Ὅταν ἀμφισβητεῖς/ ἐπαίσχυντες πράξεις σου,/ πού κάποιους /βαθιά ἔχουν πληγώσει,/ λογάριαζε/ πώς μεγαλύτερος ἐχθρός σου/ εἶναι ὁ ἑαυτός σου.»
Ο κόσμος που πλάθει η συμπατριώτισσα Παναγιώτα Λάμπρη με λέξεις και εικόνες είναι ιδιαίτερος, προσωπικός και ταυτόχρονα οικουμενικός. Συναισθηματικός, λυρικός αλλά και ρεαλιστικός. Η Παναγιώτα Λάμπρη μοιάζει να βυθίζεται στο σκοτάδι και στην αμφιβολία, να κυνηγάει το ανεκπλήρωτο.
Η ποιήτρια στήνει τα σκηνικά της και οργανώνει εικόνες, δίνοντας ενίοτε τον τόπο και τον χρόνο, όπως απαιτεί η σύμβαση της ιστορίας.
Συνεκτικό στοιχείο των ποιημάτων της συλλογής είναι η μνήμη, που άλλοτε συντηρεί και λυτρώνει και άλλοτε αποτελεί αφετηρία στοχασμού.
Η ποιήτρια δουλεύει προσεκτικά με τις λέξεις, που είναι η πρώτη ύλη της. Αφαιρεί τα περιττά, τις λεπτομέρειες, που θολώνουν τα σημαντικά.
Με τη δική της ξεχωριστή ματιά, απομονώνει πρόσωπα και γεγονότα που τα ακινητοποιεί για να τα φωτίσει πολυπρισματικά.
Υπάρχουν πλήθος βιογραφικά στοιχεία στην ποίηση της Παναγιώτας Λάμπρη. Οι βιαστικοί θα έλεγαν πως το σύνολο της ποίησής της είναι αυτοβιογραφικό. Πιστεύω, ωστόσο, πως δεν είναι εξομολογητικό και παραμένει υπαινικτικό από την αρχή ως το τέλος.
Η πορεία, η έλλειψη, το κενό της απουσίας, οι αγωνίες, τα όνειρα, οι φόβοι, οι οδύνες, οι πληγές, ο φθόνος, ο πόνος, ο χρόνος, η αισιοδοξία, η αποτυχία, η ματαίωση, η αμφισβήτηση, η απραξία, η προσμονή, η νέμεση, η μεταμέλεια, η μεγαλοσύνη, η μνήμη και η λήθη, η μορφή της μάνας και του πατέρα, πώς το παρελθόν επιδρά στο παρόν και στο μέλλον, οι άνθρωποι και οι τόποι και ασφαλώς ο θάνατος, είναι μερικά από τα θέματά της.
Η ποιητική φωνή της εκτίθεται τολμηρά και απροκάλυπτα.
Ποίηση σωματική, με την έννοια της απόλυτης συμμετοχής των αισθήσεων, αλλά και της σωματοποίησης του πόνου
Η Παναγιώτα Λάμπρη προσβλέπει στη φύση και η φύση κυριαρχεί στο σύνολο της ποιητικής της συλλογής. Στον φυσικό κόσμο προβάλλεται το είδωλο όχι μόνο των ατομικών της παθών αλλά και του κόσμου μέσα στον οποίο ζει, θυμάται και ονειρεύεται ψάχνοντας τις απαντήσεις σε ερωτήματα που δεν τα θέτει η ίδια και υπάρχουν από πάντα, και στα αινίγματα της ζωής που έζησε και εκείνης που θα ήθελε να ζήσει και δεν έζησε.
Ο χαμηλός και ισορροπημένος τόνος του λόγου, η πρωτοτυπία της σύνθεσης, η ενάργεια της γλώσσας, το προσωπικό σχόλιο αποτελούν τα κυριότερα στοιχεία της ποιητικής της συλλογής.
Η Παναγιώτα Λάμπρη ξέρει πώς να προφυλαχτεί από την εκχείλιση της συγκίνησης. Με τον ποιητικό της λόγο επιτρέπει στη φωτιά των αισθημάτων της να καίει μόνο κάτω από την επιφάνεια των λέξεων, αλλά και με τη δύναμη να φτιάχνει χαρακτήρες.
Ένα βιβλίο με αίσθηση και συναίσθημα, με λογική και μ’ όνειρο καμωμένο, βήματα μπροστά ως προς τον τρόπο γραφής και τη σύνθεση.
«Σέ γέρικου δένδρου ρίζα/ σκεπτικός κάθεται/ ὁ γέρων πατέρας·/ τά πόδια του δέν τόν βαστοῦν·/ οἱ παλμοί τῆς καρδιᾶς του/ βραδεῖς/ προοιωνίζουν τό τέλος·/ τό βλέμμα του,/ χαμένο στήν ἀπεραντοσύνη/ τοῦ ὁρίζοντα,/ κάπου κάπου γυρίζει,/ κοιτᾷ τά μισόγυμνα κλωνάρια/ τοῦ μοναχικοῦ πρίνου/ καί μονολογεῖ./
-Πολλά λιοβόρια ἀντέχουμε/ στῆς νιότης μας τά χρόνια!/ Ὅμως σάν ἔρθει ἡ χειμωνιά/ κι ἀσπρίσουν τά μαλλιά μας,/ ἄγριο δρολάπι ὁ θάνατος/ ὅλα τά ξεριζώνει!/
Ἔνιωσε ὁ πρίνος τόν καημό/ τοῦ γέροντα πατέρα,/ πού μόνος του περίμενε/ τόν μαῦρο καβαλάρη/ καί κούνησε τούς κλώνους του/ πού γερασμένοι ἦταν/ κι ἐννόησε πώς στό τέλος του/ μόνος καί ’κεῖνος θά ’ταν».