Άρθρο της Παναγιώτας Π. Λάμπρη Του Μαγιού, (28-4-2021)   Δημοσιεύτηκε: Εφημερίδα "Ηχώ της Άρτας", 30-4-2021. Προσωπική σελίδα μου στο fb, 30-4-2021.      Να, που έφτασε κι ο Μάιος, ο πέμπτος μήνας του χρόνου, υπενθυμίζοντας πως τα πάντα ρέουν και μάλιστα με ταχείς ρυθμούς! Αυτούς τους ρυθμούς αγαπά η εποχή μας κι ο χρόνος, κυβερνήτης του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος, δεν της χαλά τούτη την εύνοια. Πόσο μάλλον, που αυτή τη χρονιά η πρώτη μέρα του θα δει το φως λίγες ώρες πριν τον ερχομό της Λαμπρής!     Ο Μάιος ή Μάης, λοιπόν, είναι από τους πιο όμορφους μήνες και ταυτίζεται με το δεύτερο μισό του μήνα Μουνιχιώνα και το πρώτο μισό του μήνα Θαργηλιώνα των προγόνων, κατά τον οποίο τελούνταν τα Ολυμπίεια, προς τιμήν του Διός, στην περιοχή του Ιλισσού, όπου γίνονταν ιππικά αγωνίσματα και προσφερόντουσαν θυσίες και γεύματα. Γιορτάζονταν, επίσης, τα Θαργήλια προς τιμήν της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος· επρόκειτο για τη γενέθλια γιορτή των θεών, η οποία περιλάμβανε κυρίως τελετές καθαρμών.      Η φύση αυτόν τον μήνα οργιάζει κι ο λαός, πάντοτε θυμόσοφος, τον προειδοποιεί να μην είναι αλαζών: «Μη καμαρώνεις, Μάη μου, με τα πολλά λουλούδια, γιατί θα ’ρθει καλοκαιριά και θα τα χάσεις ούλα». Επειδή μερικές φορές τον Μάιο πέφτουν  καταστροφικές για τις καλλιέργειες βροχές, ο λαός σημειώνει: «Στον καταραμένο τόπο τον Μάη μήνα βρέχει». Χαρακτηριστικό είναι και το δίστιχο: «Το Μάη κρασί μην πίνετε, κι έξω μην κοιμηθείτε. / Σηκώθηκαν ζουρλά παιδιά και περπατούν τις νύχτες».    Επίσης, είναι από τους μήνες που τυγχάνει μεγάλης, γιορταστικής υποδοχής, η οποία, πέραν άλλων, συνδέεται με το πλέξιμο στεφανιών, τα οποία κρεμιούνται στα υπέρθυρα των σπιτιών, μέχρι τ’ Αι - Γιαννιού του Κλήδονα, οπότε και ρίχνονται στις φωτιές που ανάβονται στη γιορτή του. Το πλέξιμο των στεφανιών, συχνά με αγριολούλουδα, είναι πανάρχαια συνήθεια, την οποία ματαίως προσπάθησε η Εκκλησία να εξαλείψει ως παγανιστική, όπως ρητά δηλώνεται και στο Πηδάλιο (Κανών ΞΕ', σ. 229): «[…] πρέπει νά ἐμποδιστοῦν μέ ἐπιτίμια ἀφορισμῶν […], καί οἱ Μάιοι, ἤτοι τά διάφορα ἄνθη καί λουλούδια, ὅπου βάνουσί τινες εἰς τάς θύρας των τήν α' (1η) Μαΐου, ἐπειδή καί αὐτή εἶναι συνήθεια Ἑλληνική καί ἐθνική, καί ἀλλότρια ἀπό τούς Χριστιανούς, […]· οἱ Χριστιανοί γάρ ἀντί τῶν Μαΐδων […] κάμνοντες […] ἁγιασμόν εἰς τόν οἶκόν των, καί ραντιζόμενοι εἰς τάς πρωτομηνίας, κάθε κακόν καί κακήν τύχην διώκουσιν […]».    Φυσικά, ριζωμένη η συνήθεια των πρωτομαγιάτικων στεφανιών στη συνείδηση των Ελλήνων, ακόμα κι αν ξεθώριασε κάποια στιγμή εδώ κι εκεί, πλέον οι περισσότεροι πλέκουν στεφάνια ή τα αγοράζουν από ανθοπωλεία, για να στολίσουν τις προσόψεις των σπιτιών τους, αναδεικνύοντας πως είναι δύσκολο να εξοβελίσεις από τη ζωή των ανθρώπων μακραίωνες συνήθειες! Διότι για τους Έλληνες τα στεφάνια δεν αφορούσαν μόνο στον Μάη, αλλά τα φορούσαν σε κάθε σημαντική στιγμή της ζωής τους, όπως, για παράδειγμα, στις γαμήλιες τελετές, στις οποίες, εκτός από τους νυμφίους, στεφανώνονταν κι όσοι συμμετείχαν σ’ αυτές. Τα φορούσαν, επίσης, σ’ άλλες επίσημες τελετές και ήταν απαραίτητα σ’ όσους συμμετείχαν σε οποιαδήποτε θρησκευτική  πράξη, με την ποιήτρια Σαπφώ να επισημαίνει πως «ἀστεφανώτοισι δ’ ἀπυστρέφονται (Χάριτες μάκαιραι)», δηλαδή, όσους στεφάνι δεν φορούν διόλου δεν αγαπάνε (οι αθάνατες Χάριτες)!      Ο Μάης, πέραν των στεφανιών, έχει και κάτι άλλο που τον συνδέει με τα γαμήλια δρώμενα, καθώς είναι ο μήνας που δεν τον επιλέγουν, για να τα τελέσουν! Και τούτο, γιατί ο λαός πιστεύει πως στη διάρκειά του παντρεύονται τα γαϊδούρια, επομένως δεν πρέπει να παντρεύονται και οι άνθρωποι, αν και πολλοί, αστειευόμενοι ασμένως, λένε την με εμφανείς υπαινιγμούς ακόλουθη λαϊκή παροιμία: «Να ’μουν τον Μάη γάιδαρος, τον Θεριστή κριάρι, όλο τον χρόνο κόκορας και γάτος τον Γενάρη.» Αυτή η δικαιολογία της απαγορεύσεως δεν φαίνεται ικανοποιητική και πιο βέβαιο είναι ότι έχει την αφετηρία της στην αρχαιότητα. Ο Πλούταρχος, μάλιστα, μεταξύ άλλων, αναφέρει λόγους σχετικούς με τη λατρεία γαμήλιων θεαινών, όπως η Αφροδίτη και η Ήρα, του Ερμή που η μητέρα του λεγόταν Μαία και συνέδεαν μ’ έναν τρόπο το όνομά της με κείνο του Μαΐου και το ότι τον ίδιο μήνα τελούνταν ο μεγαλύτερος καθαρμός, κατά τον οποίο έριχναν από γέφυρα σε ποτάμι αντικείμενα λατρείας. (Π. Π. Λάμπρη, Ροδαυγή, 2η έκδ., σ. 70, 75, 148)     Ας σημειωθεί ακόμα πως στις 21 του μηνός τιμώνται με ξεχωριστές λατρευτικές εκδηλώσεις και πανηγύρια οι ισαπόστολοι Κωνσταντίνος και Ελένη, των οποίων τα ονόματα φέρουν πολλοί. Και, φυσικά,  στις 29, οφείλουμε να μην λησμονήσουμε πως αυτή τη μέρα «Ἑάλω ἡ Πόλις»!    Τέλος, με τον Μάη να μπαίνει Μ. Σάββατο, ας ευχηθούμε λουλουδισμένος να ’ναι αυτός και χαρμόσυνη η Λαμπρή, σκεπτόμενοι, όπως έγραψα σ’ ένα χαϊκού μου, πως «Όλα τα Πάθη / κάτι Αναστάσιμο / να ζήσουν ποθούν.» και να το κάνουμε πράξη!