Άρθρο της Παναγιώτας Π. Λάμπρη Παροιμίες του Μαγιού, (28-4-2022)   Δημοσιεύτηκε: Εφημερίδα "Ηχώ της Άρτας", 30-4-2022, σ. 1 Προσωπική σελίδα μου στο fb, 30-4-2022.      Ένα πασίγνωστο παιχνίδι, με το οποίο προσπαθούσαμε ν’ απαντήσουμε στις πρώτες, στις παιδικές ερωτικές αναζητήσεις μας, ήταν «Το μ’ αγαπά, δε μ’ αγαπά;», το οποίο είχε ως πρωταγωνίστρια την υπέροχη, λευκή, με κίτρινη καρδιά, ανοιξιάτικη μαργαρίτα που τα πέταλά της, αφού τα μαδούσαμε τραβώντας τα ένα ένα και λέγοντας την επίμαχη φράση, μας απαντούσαν θετικά ή αρνητικά! Τι έγινε και, ενώ για τις παροιμίες του Μαγιού ξεκίνησα να γράψω, η σκέψη μου ξεστράτισε; Να, είναι που ένα μικρό ποίημα του Διονυσίου Σολωμού με τον τίτλο «Δε μ’ αγαπάς» και τους στίχους «Όσα λουλούδια είν’ το Μάη / μαδημένα ερωτηθήκαν, / κι όλα αυτά μ’ αποκριθήκαν / πως εσύ δε μ’ αγαπάς.» μου ξύπνησε τις θύμησες.    Άλλωστε, και το ποίημα στον έρωτα, αν και πληγωμένο, κάνει σπονδή, αλλά και στα λουλούδια, τα οποία πληθωρικά στη διάρκειά του Μαγιού ανθούν. Και μολονότι ο Έρωτας έχει τις δόξες του την Άνοιξη, σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη δεν πρέπει να ευοδώνεται με γάμο αυτόν τον μήνα, γιατί «Ο γάμος ο μαγιάτικος πολλά κακά αποδίδει».    Με τον Μάη συνδέονται παρετυμολογικά και τα μάγια – «Τώρα μάγια, τώρα δροσιά,  τώρα το καλοκαίρι» λέει η παροιμία –, τα οποία υπάρχουν άνθρωποι που τα αποδέχονται ή και τα ασκούν, προκειμένου να βλάψουν ή να θέσουν υπό τον έλεγχό τους κάποιον. Ασχέτως αν αυτά δεν αντέχουν σε ορθολογική κρίση, η λαϊκή σκέψη τα λαμβάνει υπόψη της, γιατί ο φόβος για δυνάμεις, τις οποίες δεν μπορεί να ελέγξει, είναι πάντα παρών. Τυχεροί βέβαια όσοι Μάη μήνα γεννήθηκαν, μια και σύμφωνα με την παροιμία, «Τον Μάη εγεννήθηκα και μάγια δε φοβούμαι», μένουν ανέγγιχτοι από κάθε πράξη μαγείας!         Με Έρωτες, μ’ αγάπες, με μάγια, ή χωρίς, ο Μάης έρχεται με πολλών χρωμάτων λουλούδια φορτωμένος, με την παροιμία «Ο Απρίλης έχει τ’ όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια» να το βεβαιώνει και με την «Ο Μάης ρίχνει τη δροσιά κι ο Απρίλης τα λουλούδια» ν’ αναιρεί το νόημά της, κάτι που ο λαός το συνηθίζει ως νοηματική πρακτική, αφού, ζώντας στη φύση, γνωρίζει πόσο τα επηρεάζουν όλα οι καιρικές συνθήκες, με τις βροχές, αλλά και το καταστροφικό χαλάζι ενίοτε, να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό  την ανθοφορία και κατ’ επέκταση και την καρποφορία των φυτών τους.    Πάντως, οι βροχές είναι ευπρόσδεκτες τον Μάιο, γιατί «Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, τότε τ’ αμπελοχώραφα χαίρονται τα καημένα», αλλά κι «Αν κάνει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαράς σε κείνον τον ζευγά που ’χει πολλά σπαρμένα»! Εξάλλου, «Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει»!  Επειδή όμως κάποιες φορές πέφτουν πολλές βροχές, πώς να τις εξηγήσουν, παρά θυμοσοφώντας με την παροιμία «Σαν έπρεπε δεν έβρεχε, τον Μάη εχαμοβρόντα» ή «Οντά ’πρεπε δεν έβρεχε κι ο Μάης χαλαζώνει» ή «Όταν πρέπει δε βροντά και τον Μάη δροσολογά» και υπερβατικά ερμηνεύοντας το φαινόμενο με μια άλλη που λέει πως «Στον καταραμένο τόπο τον Μάη μήνα βρέχει»! Βέβαια, κάποιες φορές ο καιρός είναι τόσο ζεστός που επιβεβαιώνει την παροιμία «Τον Μάη με πουκάμισο, τον Αύγουστο με κάπα».    Αλλά πώς να συμβιβαστεί, πράγμα δύσκολο, το ότι οι άνθρωποι ανάλογα με το αντικείμενο της εργασίας τους επιθυμούν τα φυσικά φαινόμενα να είναι φιλικά μαζί τους, ώστε να έχουν τα βέλτιστα οφέλη; Εν προκειμένω, καλές είναι οι βροχές του Μαγιού για πολλούς, αλλά όχι για τους αμπελουργούς, όπως το πιστοποιούν οι παροιμίες «Μάης άβρεχος, μούστος άμετρος», «Μάης άβροχος, τρυγητός χαρούμενος» και την άλλη που αξιωματικά γενικεύει πως «Μάης άβρεχτος, χρόνια ευτυχισμένα».    Όπως και να ’χει, ο μήνας αυτός είναι κατάλληλος για αγροτικές εργασίες κι αν έχεις ανάγκη από εργατικά χέρια, ακόμα κι αν αυτά είναι ακαμάτικα, σε συμφέρει να τα έχεις στη δούλεψή σου, αφού η μέρα είναι μεγάλη – «Μάης πενταδείλινος και πάντα δείλι θέλει» λέει η παροιμία – κι όσο κι αν χαζολογήσουν, θα την φέρουν εις πέρας την εργασία τους! Πάντως ακόμα κι αν διατηρείς αμφιβολίες, η παροιμία το βεβαιώνει: «Τον Μάη βάζε εργάτες κι ας είναι κι ακαμάτες»!       Και προσοχή! «Μην πάρεις τον Μάη άλογο, μήτε γυναίκα τη Λαμπρή»! Και τούτο, διότι τον Μάη το άλογο είναι χορτάτο και θρεμμένο από την εν αφθονία χλόη και η γυναίκα στολισμένη τη Λαμπρή, οπότε φαίνεται πιο όμορφη απ’ ό,τι πιθανόν είναι!     Και φυσικά, πασίγνωστη παροιμία που αφορά στον Μάιο είναι η «Ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι» και λέγεται για κάτι, το οποίο αργεί να πραγματοποιηθεί, ή είναι αμφίβολο αν ποτέ γίνει.    Ό,τι και να φέρει ο Μάιος, ας χαρούμε την ομορφιά των ρόδων που κατά κόρον στη διάρκειά του ανθίζουν, μια κι «Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα», όπως η λαϊκή σοφία αποφαίνεται, κι ας περιμένουμε αισιόδοξα το καλοκαίρι, το οποίο κοντά βρίσκεται, αφού «Απρίλης, Μάης, κοντά είν’ το θέρος», αλλά πριν, ας πλέξουμε μαγιάτικα στεφάνια κι ας χαρούμε τον τελευταίο ανοιξιάτικο μήνα, όπως και το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού, «Πρωτομαγιά»,  υπαγορεύει: Του Μαϊού ροδοφαίνεται η μέρα που ωραιότερη φύση ξυπνάει και την κάνουν λαμπρά και γελάει πρασινάδες, αχτίδες, νερά. Άνθη κι άνθη βαστούνε στο χέρι παιδιά κι άντρες, γυναίκες και γέροι ασπροεντύματα, γέλια και κρότοι, όλοι οι δρόμοι γιομάτοι χαρά. Ναι, χαρείτε του χρόνου τη νιότη, άνδρες, γέροι, γυναίκες παιδιά.   Σχόλια Παναγιώτα Σμυρλή: Παναγιωτίτσα μου, σοφή! Σ ευχαριστούμε πολύ. Διαμάντω Κίτσου: Εξαιρετικό το αφιέρωμα σου στο μήνα Μάιο!!! Με το καλό να έρθει!  Ιωάννης Δαλάπας: Υπέροχος αναμνήσεις, Παναγιώτα. Καλό Μήνα! Γιάννης Καραμπούλας: "Πολύχρωμο" και "ευωδιαστό" το αφιέρωμά σου στον Μάη, Παναγιώτα! Καλοπόρευτος με ανθισμένη διάθεση ας είναι! Άννα Μιχαλοπούλου - Καραμάνου: Εχετε κάνει πολύ καλή δουλειά! Μπράβο! Εύχομαι να περάσετε καλό, ηλιόλουστο, ειρηνικό μήνα! Αναστασία Ζήκου: Υπέροχα τα λόγια σου με άρωμα Μαγιού!!! Καλό, δημιουργικό μήνα!!! Φιλιά!!!