Άρθρο της Παναγιώτας Π. Λάμπρη Οι σχολικοί κήποι, (6-8-2022)   Δημοσιεύτηκε: Εφημερίδα "Ηχώ της Άρτας, 6-8-2022, σ. 1. Προσωπική σελίδα μου στο fb, 6-8-2022.        Όταν φοιτούσα στο Δημοτικό σχολείο της γενέτειράς μου, της Ροδαυγής, είχα την αγαθή τύχη να διαθέτει δύο κήπους, οι οποίοι αποτελούσαν μέρος της σχολικής ζωής. Στον έναν, σε τακτά χρονικά διαστήματα και ανάλογα με τις εποχές του χρόνου, μεταβαίναμε με τους δασκάλους μας, για να καλλιεργήσουμε κηπευτικά και μετείχαμε σ’ αυτή τη διαδικασία σύμφωνα με την ηλικία μας. Ο έτερος βρισκόταν στο μέσα μέρος της περίφραξης της αυλής του σχολείου, όπου φροντίζαμε λουλούδια διαφόρων ειδών, τα οποία προσέφεραν ξεχωριστή ομορφιά και υπέροχα αρώματα στον περιβάλλοντα χώρο.     Αργότερα, όταν έμαθα για τους Κήπους αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, ένιωσα πως, εκτός από το πάγιο ενδιαφέρον μου για τη σοφία τους, με έδενε και κάτι ιδιαίτερο μαζί τους, αφού οι κήποι του σχολείου, αλλά και της οικογένειάς μου, με είχαν διδάξει πολλά και χρήσιμα για τη ζωή πράγματα, ενώ μου χάραξαν για πάντα έναν ιδιαίτερο, ατομικό δρόμο για να θεώμαι τη φύση και να τη γνοιάζομαι.     Πέραν αυτού του προσωπικού θετικού στίγματος, οι σχολικοί κήποι επιτέλεσαν επί δεκαετίες τον σκοπό για τον οποίο είχαν δημιουργηθεί, προετοιμάζοντας τους μαθητές για την αγροτική απασχόληση, αλλά και για την ατομική και την κοινωνική τους μόρφωση. Βέβαια, στο πέρασμα του χρόνου άλλαξαν πολλά. Σ’ αυτά ανήκει και η αστικοποίηση μεγάλου μέρους των αγροτικών πληθυσμών, η οποία, πέραν άλλων, είχε ως αποτέλεσμα τη σταδιακή ερήμωση ικανού αριθμού χωριών και κατ’ επέκταση τη συρρίκνωση, ακόμα και το κλείσιμο πολλών σχολείων. Θύματα, κατά κάποια έννοια, αυτής της κατάστασης ήταν και οι σχολικοί κήποι, οι οποίοι έχασαν την αίγλη τους και αμελήθηκαν ακόμα και σε μέρη όπου θα μπορούσαν να είναι βιώσιμοι και, κυρίως, σημαντικοί για την αλληλεπίδραση των μαθητών μεταξύ τους και με τους δασκάλους τους, αλλά και με το φυσικό περιβάλλον ως μέρος της μαθησιακής διεργασίας και βέβαια της ζωής αυτής καθαυτής.     Μ’ όλα τούτα να έχουν συμβεί, θεωρώ ευτυχή τον εαυτό μου -ελπίζω και οι συνομήλικοί μου- για τους κήπους, στη φροντίδα των οποίων μετείχα ως μαθήτρια, αφού αποτελούσαν καθόλου αμελητέο μέρος της σχολικής ζωής. Και το σημειώνω αυτό, διότι κάποιες γενιές αποφοίτησαν από το σχολείο χωρίς αυτή τη σημαντική εμπειρία. Παρήγορο είναι -ελπίζω να έχει απήχηση, αναγκαία για τη συνέχεια-, το ότι εδώ και κάποια χρόνια αρκετοί διδάσκοντες, στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, δημιουργούν, ανάλογα με τον χώρο που διαθέτουν, σχολικούς κήπους, τους οποίους αξιοποιούν για εκπαιδευτικούς λόγους. Οι σχετικές δράσεις, χωρίς άλλο, συμβάλλουν στην καλλιέργεια του σεβασμού της φύσης, αλλά και στη συνειδητοποίηση της αξίας της σ’ όλες της τις διαστάσεις, δηλαδή ως κατεξοχήν τροφού μας και ως ένα τεράστιο οικοσύστημα, το οποίο μας φιλοξενεί και, αν μη τι άλλο, έχουμε χρέος να φροντίζουμε διαρκώς χάριν της αειφορίας του.     Συμπερασματικά, οι σχολικοί κήποι συνιστούν σπουδαίο εκπαιδευτικό εργαλείο, αφού συντελούν στην ανάπτυξη της σκέψης και της ενσυναίσθησης των μαθητών. Ασκούν, επίσης, την προσοχή, την κρίση και τη φαντασία τους, ενώ συμβάλλουν στην κατανόηση της θέσης τους μέσα στο φυσικό περιβάλλον και μάλιστα σε συνάρτηση με τα υπόλοιπα όντα.     Τέλος, όσον αφορά στους σχολικούς κήπους της παιδικής μου ηλικίας, οι οποίοι υπήρξαν η αφορμή για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου, ο ένας, μετά από πολύχρονη παραμέληση, έχει μετατραπεί -τι ειρωνεία!- σε χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων, ενώ ο ευρισκόμενος δίπλα στην περίφραξη της αυλής του σχολείου βρίσκεται σε απόλυτη παρακμή! Πλέον, πλην ίσως κάποιων ευαίσθητων σε τέτοια θέματα ψυχών, δεν γνωρίζω αν τους σκέφτεται άλλος, διότι οι εικόνες, ακόμα και οι άσχημες, συνηθίζονται, τόσο που, όχι σπάνια, παύει η αναζήτηση της ομορφιάς, αλλά και επειδή η μνήμη, συχνά, αδυνατίζει, όταν απουσιάζουν τα στοιχεία, τα οποία τη συντηρούν. Εν προκειμένω, θαρρώ πως δεν ήταν της μοίρας των κήπων, αλλά επιλογή των ανθρώπων η τωρινή τους εικόνα, που σημαίνει πως ο πρώτος εξ αυτών, κάτω ακριβώς από την πλατεία του χωριού, θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί σ’ έναν υπέροχο επισκέψιμο ανθόκηπο, ενώ ο άλλος θα ήταν ευχής έργο να δεχόταν τη φροντίδα των κατά καιρούς διδασκόντων και των μαθητών τους. Τούτων δοθέντων, μη με ρωτήσετε γιατί βρίσκονται στην κατάσταση που αναφέρω∙ είναι γνωστή η απάντηση.   Σχόλια: Διαμάντω Κίτσου: Καλημέρα, Γιώτα! Υπέροχο το άρθρο σου, περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, το οποίο εκτός των άλλων, μου θύμισε και τα δικά μου παιδικά χρόνια, που είχαμε στην αυλή του σχολείου έναν υπέροχο κήπο με διαφόρων ειδών λουλούδια, τα οποία φροντίζαμε εμείς οι μαθητές υπό την καθοδήγηση του δάσκαλου. Εγώ: Σ' ευχαριστώ πολύ, Διαμάντω! Αυτά που ζήσαμε ως μαθητές άλλης εποχής, στην τωρινή εποχή τα αποκαλούν -τι ειρωνεία!- καινοτόμες δράσεις!!! Να περνάς όμορφα! Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος: Γιώτα μου, καλησπέρα, με πολλές ευχές για την ημέρα! Πολύ όμορφο το πισωγύρισμά σου στους σχολικούς κήπους! Μας παρασύρεις νοσταλγικά στο όμορφο αυτό ταξίδι, που ήταν και μέρος της διδασκαλίας μας και, φυσικά, άμεση επαφή με τη φύση και με εφόδια για τη ζωη! Εγώ: Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ, Νίκο μου! Χαίρομαι που σε ταξίδεψε νοσταλγικά το κείμενό μου! Επιτυχία στις εκδηλώσεις που μετέχεις εύχομαι! Γιάννης Καραμπούλας: Υπέροχο το άρθρο σου, Παναγιώτα! Αποπνέει μνήμες παιδικές, μυρωδιές, χρώματα, νοσταλγία... Ο παιδικός κήπος μετασχημάτιζε το σχολείο σε ένα δυναμικό σύστημα με αμφίδρομη σχέση μαθητή και άμεσου τοπικού περιβάλλοντος, δίνοντας έμφαση όχι μόνο στη γνώση αλλά στη δράση και στη συμμετοχή. Εγώ: Ακριβώς, Γιάννη! Κι είναι ν' απορεί κανείς για το πόσο εύκολα εγκαταλείπουν οι άνθρωποι όλα αυτά και χρειάζονται χρόνια, για ν' ανακαλύψουν και ν' αξιοποιήσουν, ως νέες πια, παιδευτικές διαδικασίες εγνωσμένης αξίας. Χαίρομαι για τη συναντίληψη! Καλό βράδυ! Μαρία Παππά: Σήμερα Γιώτα μου καλούνται οι δάσκαλοι να διδάξουν δεξιότητες και αυτό θεωρείται πολύ πρωτοποριακό. Κάποτε χωρίς να ξέρουν από θεωρίες δίδασκαν. Τώρα διδάσκουμε δεξιότητες στη θεωρία. Αν τολμήσει κανένας δάσκαλος και βάλει τα παιδάκια να σκάψουν τη γη, ένας Θεός ξέρει τι θα ακούσει αν ιδρώσουν ή αν λερωθούν!!! Εγώ: Μαθήματα ζωής πήραμε απ' αυτούς τους Δασκάλους, Μαρία μου! Πλέον, για πολλούς γονείς, ό,τι προκαλεί κόπο ή απαιτεί περαιτέρω προσπάθεια θεωρείται απευκταίο! Πόσες φορές δεν ακούσαμε τη φράση "Το δικό μου το παιδί δεν...", κ.λπ., κ.λπ. Οι δικοί μας οι γονείς είχαν εμπιστοσύνη στους δασκάλους, οι σημερινοί, όχι σπάνια, τους αμφισβητούν και μάλιστα παρουσία των παιδιών τους! Μεγάλη η συζήτηση... Καλό βράδυ και ας ζούμε με την ελπίδα πως κάτι θ' αλλάξει! Μ. Π.: Η Ελπίδα μόνο μας μένει!! Άλλωστε πεθαίνει τελευταία!Καλό βράδυ!  Θεοδώρα Γιολδάση: Υπέροχη σχολικοί κήποι!!! Μάθαιναν τα παιδιά να συνεργάζονται,να χαίρονται με το αποτέλεσμα και άλλα πολλά... Μπράβο, Γιώτα για το θέμα!!! Εγώ: Έτσι, είναι, Λόλα μου! Σ' ευχαριστώ πολύ! Καλό ξημέρωμα!