Αρχική

 

Βιβλία

 

Δημοσιεύσεις

 

Σκέψεις

 

Εκδηλώσεις

 

Βιογραφικό

 

Επικοινωνία

 

Άρθρο της Παναγιώτας Π. Λάμπρη:

Χριστούγεννα στο χωριό!... (8-1-2011)

 

Δημοσιεύτηκε: Εφημερίδα «Η ΡΟΔΑΥΓΗ», αρ. φύλλου 125, Οκτ.-Δεκ. 2011, σ. 3

 

«Χριστούγεννα στο χωριό!...», λοιπόν. Πολύ κοινότυπος τίτλος, ο οποίος θα μπορούσε να αφορά σε διήγημα, σε ρεπορτάζ ή ακόμα και σε μαθητική έκθεση, που το περιεχόμενό τους θα αναφέρονταν στον εορτασμό των Χριστουγέννων σε κάποιο χωριό της ελληνικής επικράτειας. Στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται περί αυτού. Τα Χριστούγεννα βέβαια είναι η γνωστή γιορτή της Χριστιανοσύνης και το χωριό, που αόριστα αναφέρεται στον τίτλο, είναι η Ροδαυγή.

      Αλλά, τι σημαίνει στ’ αλήθεια να γιορτάζει κανείς Χριστούγεννα στη Ροδαυγή τα τελευταία χρόνια; Σημαίνει πολλά και κυρίως σημαίνει πολλά που δεν θυμίζουν και πολύ το σχετικά πρόσφατο παρελθόν. Εκείνο το παρελθόν που αφορά τα παιδικά και  τα πρώτα χρόνια της ωριμότητας. Κι όλα εκείνα που διαφοροποιούν το γιορτασμό δεν σχετίζονται μόνο με τον τρόπο που επιλέγει ο καθένας να γιορτάσει. Η διαφοροποίηση προκύπτει κυρίως απ’ τις αλλαγές που επέφερε η απόφαση της Εκκλησίας για την αλλαγή της ώρας τέλεσης της θείας λειτουργίας ανήμερα της Γέννησης!

      Η Μητρόπολη Πρεβέζης, αποφάσισε εδώ και κάποια χρόνια, άγνωστο σε μας τουλάχιστον με ποιο σκεπτικό, πως η εν λόγω θεία λειτουργία πρέπει να ξεκινάει στους ναούς που «εποπτεύει» αξημέρωτα. Τι το κακό, θα μπορούσε σε αντιτείνει κάποιος ή ακόμα και πολλοί.  Αυτή η πρακτική ισχύει σε πολλούς ναούς της περιοχής, και όχι μόνο. Σε κάποιες περιοχές της πατρίδας μας μάλιστα τελούνται δύο λειτουργίες αυτή τη μέρα· μια τα χαράματα και μια αργότερα. Και με τις δύο εκδοχές θα μπορούσαμε να ταυτιστούμε αβίαστα, αν δεν υπήρχαν κάποια ζητήματα  που μας κάνουν να έχουμε κάποιες ενστάσεις.

      Συγκεκριμένα, ένας από τους λόγους που μας έκανε να κοινοποιήσουμε τις σκέψεις μας είναι το γεγονός ότι την ημέρα των Χριστουγέννων, εκτός από το χριστουγεννιάτικο στολισμό, σε τίποτα δεν μοιάζει αυτή η γιορτινή μέρα στο κέντρο του χωριού με αντίστοιχες του παρελθόντος. Και μη σπεύσετε να σκεφτείτε ότι ανάμεσα σε τόσα πράγματα που άλλαξαν άλλαξε κι αυτή, αν πλην των αναπόφευκτων αλλαγών που φέρνει ο χρόνος, δεν αναζητήσουμε κι άλλους λόγους που σχετίζονται άμεσα με την αλλαγή της ώρας της θείας λειτουργίας.

      Και είναι τόσο απτοί αυτοί οι λόγοι που δεν απαιτείται κανενός είδους βαθιά κοινωνιολογική προσέγγιση. Η αλλαγή της ώρας, πλην της «αντίδρασης» που προκάλεσε σε κάποιους, οι οποίοι έκτοτε απέχουν συνειδητά από τη θεία λειτουργία, αφού αυτή ανέτρεψε συνήθεια πατροπαράδοτη που όριζε η θεία λειτουργία ανήμερα τα Χριστούγεννα να γίνεται όπως και τις Κυριακές, οδήγησε ανθρώπους ηλικιωμένους ή ανήμπορους, αλλά και μικρά παιδιά, να απέχουν «ακούσια» απ’ αυτή τη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Αν κάποιος το ψάξει, πολύ εύκολα θα βρει ανθρώπους, οι οποίοι, αν και πιστοί, δεν έχουν εκκλησιαστεί την ημέρα των Χριστουγέννων από τότε που εφαρμόστηκε η αλλαγή της ώρας της λειτουργίας, αλλά και γενικότερα θα διαπιστώσει πως ο αριθμός των ανθρώπων που προσέρχονται στον εκκλησιασμό είναι ελάχιστος σε σχέση με τους μόνιμους κατοίκους και τους ξενιτεμένους ή τους φιλοξενούμενους που έρχονται στο χωριό για να περάσουν τις γιορτές τους Δωδεκαημέρου.

      Η αλλαγή της ώρας έδωσε επίσης τη χαριστική βολή και σ’ ένα έθιμο που είχε εκ των πραγμάτων αρχίσει να ατονεί· το έθιμο είναι εκείνο που θέλει το πρωί της ημέρας των Χριστουγέννων να πηγαίνουν οι γυναίκες σε βρύση για να την «ταΐσουν» και να φέρουν στο σπίτι το αμίλητο νερό για να νιφτούν όλοι μ’ αυτό και μετά να εκκλησιαστούν. Επιπρόσθετα, όλα αυτά στερούν εν πολλοίς απ’ τους μεγαλύτερους τη δυνατότητα να αναπαράγουν τη βιωμένη εμπειρία ανήμερα της γιορτής που θέλει τους χωριανούς να συναντιούνται στο ναό, να εκδηλώνουν τη χαρά τους μέσω της κοινής λατρείας, να εύχονται, να νιώθουν μέλη της ενορίας και της κοινότητας που σ’ αυτή τη μεγάλη γιορτή ακουμπούν τις καρδιές τους και τις ελπίδες τους…  Και κυρίως στερούν απ’ τα παιδιά τη χαρά της γιορτής και κυρίως στερούν απ’ τα παιδιά τη μνήμη και την ανάμνηση που θα τους δένει στο μέλλον με τον τόπο και τους ανθρώπους του!

      Θα μπορούσαν ίσως να προστεθούν και άλλες σχετικές σκέψεις. Υπάρχουν όμως και ερωτήματα που προκύπτουν. Σε τι ωφελεί για την περίπτωσή μας αυτή η αλλαγή της ώρας; Υπάρχει κάποιο ιστορικό ντοκουμέντο που βεβαιώνει πως ο Χριστός γεννήθηκε τα χαράματα ή υπάρχει κάποιο άλλο που βεβαιώνει την ακριβή ώρα γέννησής του; Αν υπήρχε κάτι τέτοιο θα ήταν κατανοητή αυτή η αλλαγή. Διαφορετικά, τι νόημα έχει; Τελικά, την Εκκλησία την ενδιαφέρει να τελείται η θεία λειτουργία στις πέντε το πρωί ή αν σ’ αυτή τη λειτουργία προσέρχεται κόσμος; Την Εκκλησία την ενδιαφέρει να τιμηθεί η γέννηση του Χριστού ή απλά να εφαρμοστεί ένα τυπικό, το οποίο θα «κρατά» έξω απ’ τη γιορτή τους πιστούς; Ακόμα κι αν δεχτούμε πως δεν είναι πρόβλημα να ξυπνήσουμε κάποιο πρωί «χάριν» του Χριστού, αυτό προσκρούει σε πρακτικά ζητήματα, τα οποία η ζώσα Εκκλησία οφείλει να επανεξετάσει. Διότι σε κάποιες ενορίες της Μητρόπολης το να ξυπνήσει κάποιος τόσο πρωί για να εκκλησιαστεί μπορεί να μην αποτελεί πρόβλημα, αλλά στα ορεινά χωριά αυτό έχει τις δυσκολίες του. Επιπλέον δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η συνήθεια, το εθιμικό δίκαιο, το οποίο είναι πολύ ισχυρό στις μικρές κοινωνίες. Διότι, αν οι μεγαλύτεροι, οι οποίοι μεγάλωσαν  με τη συνήθεια να μην εκκλησιάζονται τα χαράματα την ημέρα των Χριστουγέννων, δεν προσέρχονται οι περισσότεροι να εκκλησιαστούν, αλήθεια τι νόημα έχει η θεία λειτουργία ή ποια συνήθεια δημιουργείται στα παιδιά που περνούν τα Χριστούγεννα στο χωριό και ποιες μνήμες θα έχουν που να τους συνδέουν αυτή τη μέρα με τη ζωή της Εκκλησίας; Εκτός κι αν η Εκκλησία έχει αποφασίσει πως μπορεί να υπάρξει και στο μέλλον χωρίς τα νεαρά τώρα μέλη της!

      Κλείνοντας την αναφορά στο εν λόγω θέμα, πιστεύουμε πως η ζώσα Εκκλησία, αφού λάβει υπόψη πως Εκκλησία χωρίς πιστούς δεν υφίσταται, οφείλει να επανεξετάσει το θέμα και γιατί όχι να επαναφέρει τα προ αιώνων καθιερωμένα. Και τούτο δεν το λέμε, επειδή είμαστε αντίθετοι στους «νεωτερισμούς», αλλά διότι οι θρησκευτικές γιορτές από αρχαιοτάτων χρόνων συνέβαλαν στη συνοχή της κοινωνίας μέσω της «μέθεξης» και της κοινής λατρείας, η οποία στην περίπτωσή μας έχει διασαλευθεί σε μεγάλο βαθμό και ελπίζουμε, αν κάτι αλλάξει, όχι ανεπανόρθωτα!...