Άρθρο της Παναγιώτας Π. Λάμπρη: Η «Νέα Ομιλία»... (30-1-2012)   Αναρτήθηκε: http://ipirotikovima.gr/2012/01/31/i-%C2%ABnea-omilia%C2%BB%E2%80%A6/      Τις προάλλες συνάδελφός μου με ρώτησε: «Την άκουσες την καινούργια λέξη που χρησιμοποίησε η Υπουργός μας; Να δεις, πώς την είπε… Α! «Ευελφάλεια»! Και ξέρεις από πού βγαίνει; Από τις λέξεις ευελιξία και ασφάλεια»!    Ομολογώ πως ήταν η πρώτη μέρα που η εν λόγω λέξη «είχε βγει στον αέρα» και δεν την είχα ακούσει. Η καινούργια λέξη, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε ενδιαφέρον, χιούμορ, απογοήτευση, μέχρι και οργή…    Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που εδώ και κάμποσα χρόνια πολλοί επινοούν λέξεις, όχι λόγω εντρύφησης στον ελληνικό λόγο, αλλά για να εξυπηρετηθούν ποικίλες ανάγκες επικοινωνίας, που συχνά έχουν ως στόχο την απουσία κατανόησης των καινούργιων εννοιών από το ευρύ κοινό και συχνότερα στοχεύουν σε μιας μορφής εξαπάτηση. Και μόνο, αν αναλογιστούμε λέξεις που επινοήθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν από την αρχή της «εισόδου» της χώρας στο «Μνημόνιο», όπως π.χ. «μηχανισμός στήριξης», «μεσοπρόθεσμο», «εφαρμοστικός νόμος», «PSI», κ.λπ., μπορούμε να κατανοήσουμε του λόγου το αληθές.    Αλλά, ας επιστρέψουμε στην «ευελφάλεια». Από πού προέκυψε στ’ αλήθεια; Προσφάτως, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποδέχθηκε όλες τις ανατροπές που εισηγήθηκε η Κομισιόν για τις εργασιακές σχέσεις υπό την κωδική ονομασία «flexicurity», η οποία αποδόθηκε στην ελληνική γλώσσα με τη λέξη «ευελφάλεια».    Όποιος έχει διαβάσει το βιβλίο «1984» του Τζορτζ Όργουελ, φαντάζομαι πως, μόλις άκουσε την καινούργια λέξη, το πρώτο που πήγε στο μυαλό του είναι όλα εκείνα που γράφει o εν λόγω συγγραφέας για τη «Νέα Ομιλία»!    Συγκεκριμένα: «Είναι ωραίο πράγμα η καταστροφή των λέξεων. Βεβαίως, το μεγάλο κόψιμο γίνεται στα ρήματα και τα επίθετα, αλλά υπάρχουν επίσης και εκατοντάδες ουσιαστικά που μπορούμε να ξεφορτωθούμε. Δεν είναι μόνο τα συνώνυμα· υπάρχουν επίσης και οι αντωνυμίες. Στο κάτω – κάτω ποιος ο λόγος ύπαρξης μιας λέξης που απλώς είναι αντίθετη μιας άλλης. Μια λέξη εμπεριέχει από μόνη της την αντίθετή της. Πάρε π.χ. τη λέξη «καλός». Τι χρειάζεται η λέξη «κακός». «Μη καλός» είναι το ίδιο και καλύτερο γιατί είναι ακριβώς το αντίθετο του «καλός» ενώ η άλλη λέξη δεν είναι. Αν πάλι θέλεις μια λέξη πιο δυνατή απ’ το «καλός» τι νόημα έχει να υπάρχει μια ολόκληρη σειρά από αόριστες και άχρηστες λέξεις όπως «θαυμάσιος», «υπέροχος» και όλα τα υπόλοιπα; Η λέξη «Δύσκολος» καλύπτει εντελώς την έννοια ή «Τρίσκαλος» αν θέλεις κάτι ακόμα πιο έντονο. Φυσικά, αυτούς τους Τύπους, τους χρησιμοποιούμε ήδη αλλά στην τελική έκδοση της Νέας Ομιλίας, δε θα υπάρχει τίποτα άλλο. Στο τέλος όλη η θεωρία του καλού και του κακού θα καλύπτεται από έξι λέξεις μόνο, στην πραγματικότητα από μία μόνη. Δε βλέπεις τι ομορφιά υπάρχει σ’ αυτά, Ουίνστον; Φυσικά», πρόσθεσε αμέσως μετά, «η αρχική ιδέα ήταν του Μεγάλου Αδελφού».    […] Δε συλλαμβάνεις την ομορφιά της καταστροφής των λέξεων. Το ξέρεις ότι η Νέα Ομιλία είναι η μόνη γλώσσα στον κόσμο που το λεξιλόγιό της λιγοστεύει κάθε χρόνο;»    […] Δε βλέπεις ότι όλος ο σκοπός της Νέας Ομιλίας είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης; Στο τέλος θα κάνουμε κυριολεκτικά αδύνατο το έγκλημα της σκέψης, γιατί δε θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει κανείς. […] Κάθε χρόνο, ολοένα και λιγότερες λέξεις, και οι ορίζοντες της συνείδησης ολοένα και θα στενεύουν».    Περιορισμένος αριθμός λέξεων, περιορισμένη σκέψη, περιορισμένη συνείδηση…    Οργουελική ατμόσφαιρα, χωρίς άλλο!    Αλλά είναι μόνο αυτό; Οπωσδήποτε, όχι. Διότι ακόμα κι αν δεν θέλουμε να αποκαλέσουμε προφητικό τον Όργουελ ή ακόμα κι αν δεν θέλουμε να εμπλακούμε σε θεωρίες συνομωσίας σχετικά με το «Μεγάλο Αδελφό», η πραγματικότητα που βιώνουμε μας κάνει να συνειδητοποιούμε όλο και πιο συχνά πως οι ωραίες λέξεις δεν υποκρύπτουν ή δεν δημιουργούν και ωραίες πραγματικότητες, όπως άλλωστε συμβαίνει και στην περίπτωσή μας.    Οι λέξεις «ευελιξία» και «ασφάλεια» στέλνουν ένα ηχητικά και σημασιολογικά ευχάριστο μήνυμα, όσο για την τερατώδη λέξη των ημερών, την «ευελφάλεια», αυτή πέραν του κακόηχου που τη χαρακτηρίζει συνιστά μια απ’ αυτές τις πολλές λέξεις, οι οποίες προορίζονται για να χρυσώνουν τα πικρά χάπια που προορίζονται για τους πολίτες.    Αλλά τι σημαίνουν οι λέξεις «ευελιξία» και «ασφάλεια», που τώρα μας προσφέρονται πακέτο ως «ευελφάλεια», για τους εργαζόμενους; Σημαίνουν ακριβώς το αντίθετο απ’ αυτό που δηλώνεται βάσει της ετυμολογικής και της σημασιολογικής τους ανάλυσης. Διότι «ευελιξία» στην αγορά εργασίας σημαίνει πως ο εργοδότης έχει το δικαίωμα να σε απασχολεί, όχι να σου προσφέρει εργασία – άλλη μια λέξη που αντικαταστάθηκε για το «καλό» μας με τη λέξη «απασχόληση» – με τους χειρότερους όρους. Κι όσο για την «ασφάλεια», τα σχόλια περιττά. Αυτή κι αν δηλώνει το αντίθετό της, το οποίο το ζούμε καθημερινά και με το παραπάνω όχι μόνο στον εργασιακό τομέα, αλλά στους περισσότερους τομείς της ζωής μας.    Κι επειδή η πείρα έχει αποδείξει πως πίσω από τις ευχάριστες στο άκουσμα λέξεις ή διατυπώσεις, διλημματικές ή μη, όπως «και θέλουμε και μπορούμε», «πρώτα ο πολίτης», «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» και άλλα όμοια, κρύβεται συχνά ζοφερή πραγματικότητα, ας σκεφτούμε αν μπορούμε ως μονάδες ή συλλογικά να πράξουμε κάτι. Οπωσδήποτε η πρώτη κίνηση αντίστασης είναι να μην τα ακούμε όλα αυτά σαν κάτι που δεν μας αφορά, αλλά να καλλιεργούμε την κριτική μας σκέψη – δύσκολο το εγχείρημα – κι όταν έρχεται η ώρα να δρούμε ανάλογα. Διότι ο μόνος δρόμος που θα φέρει ίσως κάποια αλλαγή είναι η σκέψη, η οποία θα αντισταθεί και θα αποκαθηλώσει τις πρακτικές του ψεύδους, που με μεγάλη σαφήνεια περιγράφονται από τον Όργουελ, και τις οποίες μπορούμε να αναγνωρίσουμε στη σύγχρονη πραγματικότητα: «[…] Το μυαλό του γλίστρησε στο λαβύρινθο της διπλής σκέψης. Να ξέρεις και να μην ξέρεις, να έχεις συνείδηση όλης της αλήθειας ενώ παράλληλα να λες έντεχνα κατασκευασμένα ψέματα, να έχεις ταυτόχρονα δύο γνώμες πού η μία αναιρούσε την άλλη πιστεύοντας και στις δύο· να χρησιμοποιείς τη λογική ενάντια στη λογική, να αρνείσαι την ηθική ενώ την αξιώνεις, να πιστεύεις ότι η δημοκρατία είναι αδύνατη και ταυτόχρονα ότι το Κόμμα ήταν ο φύλακας της δημοκρατίας· να ξεχνάς ό,τι είναι αναγκαίο να ξεχαστεί, και να το ξαναφέρνεις στη μνήμη σου τη στιγμή που χρειάζεται, και αμέσως μετά να το ξεχνάς και πάλι: και πάνω απ’ όλα να εφαρμόζεις την ίδια μέθοδο στη μέθοδο αυτή καθ’ εαυτήν. Αυτή ήταν η ύστατη πανουργία: ενσυνείδητα να πάψεις να έχεις συνείδηση, και να επιβάλεις στον εαυτό σου άγνοια της πράξης της αυτοΰπνωσης που μόλις διέπραξες. Αυτή η ίδια η κατανόηση της λέξης «διπλή σκέψη» εμπεριείχε τη χρησιμοποίηση της διπλής σκέψης»!