Άρθρο της Παναγιώτας Π. Λάμπρη: Λίγος σεβασμός δεν βλάπτει!... (5-10-2008)   Δημοσιεύτηκε:  Εφημερίδα «Η γνώμη» (της Άρτας), 8-10-08 & «Αμβρακία», 13-10-08 & «artanews», 15-10-08   Ανέβηκα στις πλάτες των προγόνων για να δω το μέλλον Γ. Ρίτσος Με χαρά δεχθήκαμε, με τις όποιες αβλεψίες της, την πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Ροδαυγής να καθαρίσει και να κάνει προσβάσιμο το χώρο στη θέση Αγία Παρασκευή (Τσουγκρί), λίγο έξω απ’ τη Ροδαυγή, όπου υπάρχουν  προχριστιανικά τείχη, αλλά με σκεπτικισμό δεχθήκαμε τις προθέσεις που κάποιες από αυτές δημοσιεύτηκαν σε διάφορα έντυπα που εκδίδονται στην Ήπειρο ή σε άλλες περιοχές και αφορούν την Ήπειρο και τους Ηπειρώτες.       Και εξηγούμαστε: Είναι γεγονός ότι το να υπάρχει ένας αρχαιολογικός χώρος ή οποιοδήποτε άλλο ιστορικό μνημείο σε κάποια περιοχή είναι κάτι που μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης επισκεπτών και με τον τρόπο του να συμβάλει στην πολυπόθητη ανάπτυξη της κάθε περιοχής. Το ζήτημα είναι πώς πρέπει να αξιοποιηθεί ο εκάστοτε χώρος, ώστε να μην αλλοιωθεί ούτε η φυσιογνωμία του κάθε μνημείου ούτε οι ιδιαιτερότητες και ο χαρακτήρας του περιβάλλοντος χώρου, ο οποίος είναι άμεσα συνδεδεμένος μ’ αυτό, διότι, αν συμβούν αυτά τα δύο, και το μνημείο θα χάσει την αξία του και οι επισκέπτες δε θα ’χουν κάποιο λόγο για να το επισκεφθούν.       Δεν είναι δυνατόν λοιπόν σ’ έναν καταγεγραμμένο αρχαιολογικό χώρο, όπως είναι αυτός στην Αγία Παρασκευή,  στον οποίο δεν έχει γίνει επίσημη ανασκαφή και στον οποίο δικαιοδοσία έχει το Υπουργείο Πολιτισμού και η Αρχαιολογική Υπηρεσία να σκέφτονται να διανοίξουν αμαξιτό δρόμο, για να έχουν εύκολη πρόσβαση οι επισκέπτες, λες κι όσοι επισκέπτονται συνειδητά αρχαιολογικούς χώρους δε θέλουν να χαρούν το μνημείο μέσα στο περιβάλλον που βρέθηκε, αλλά θέλουν να περπατήσουν σε άσφαλτο ή να φτάσουν ή δυνατόν με αυτοκίνητο δίπλα σ’ αυτό. Ή, άκουσον άκουσον, να ψάχνουν ή να έχουν βρει κιόλας χρηματοδότες για την ανέγερση ναού της αγίας Παρασκευής μέσα ή δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο, του οποίου δεν γνωρίζουμε με σαφήνεια τα όρια!... Και επιπλέον να προτείνεται και η σύσταση μιας επιτροπής, στην οποία θα μετέχουν τοπικοί φορείς – με ποιες γνώσεις άραγε; – η οποία θα έχει ως στόχο να δρομολογήσει τα ανωτέρω (εφημ. «Η ΡΟΔΑΥΓΗ», Απρ.-Ιούν. 2008).       Όλα αυτά είναι προφανές πως δεν δείχνουν ουσιαστικό ενδιαφέρον και σεβασμό για τον εν λόγω χώρο, και επί πλέον προτείνουν έναν καθαρά αντιεπιστημονικό και εν τέλει επαρχιώτικο τρόπο αξιοποίησης του που μάλιστα προσκρούει και στην κρατική νομοθεσία, η οποία απαγορεύει οποιαδήποτε παρέμβαση εν αγνοία των αρμοδίων φορέων της πολιτείας.       Μπορεί πιο παλιά, όπως συνέβη και με άλλους αρχαιολογικούς χώρους, να έχουν χτιστεί μέσα στα όριά τους κτίσματα, όπως ο μαρτυρούμενος για την περιοχή ναός της αγίας Παρασκευής, τα οποία δεν είχαν σχέση μ’ αυτούς, αλλά σήμερα επ’ ουδενί δεν πρέπει να γίνει κάτι τέτοιο. Ακόμα κι αν κάποιος «ιθύνων» ηθελημένα αγνοούσε τη νομιμότητα της ενέργειας, εκείνο που προπάντων πρέπει να λάβει υπόψη είναι πρώτον την ευθύνη που προκύπτει υπηρετώντας κάποιον φορέα κι επί πλέον, αν δεν γνωρίζει θα πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικούς-αρμόδιους που γνωρίζουν τις σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες και αντιλήψεις για την αξιοποίηση αρχαιολογικών χώρων και μνημείων.       Αν δεν γίνει αυτό, η ποθούμενη αξιοποίηση του μνημείου, η οποία θα έφερνε και κάποιας μορφής αξιοποίηση στην περιοχή θα οδηγήσει στα αντίθετα αποτελέσματα. Κι όχι μόνο αυτό. Το μνημείο μάλιστα φοβούμαστε πως θα έχει, αν όχι την ίδια, τουλάχιστον παρόμοια τύχη με αυτήν που είχαν κι άλλα μνημεία της περιοχής.       Ποιος μπορεί να ξεχάσει αλήθεια την καταστροφή της αιωνόβιας μεγάλης καρυδιάς στο χωριό Φανερωμένη, ένα πραγματικό μνημείο της φύσης που κόπηκε για να γίνει έπιπλα ή δεν ξέρουμε τι άλλο; Ποιος μπορεί να ξεχάσει την κακοποίηση, χωρίς αρχιτεκτονική υποστήριξη της πηγής στη θέση Μπέσικο της Ροδαυγής που, αν και ο χορηγός διέθεσε πολλά χρήματα, το αισθητικό αποτέλεσμα είναι πολύ λειψό; Ποιος μπορεί να ξεχάσει την κακοποίηση και καταστροφή της νερομάνας που έφερε το όνομα, ποιος ξέρει για πιο λόγο, Πηγή Ρωμαίου; Ή ποιος μπορεί να ξεχάσει την πρόσφατη καταστροφή της κρήνης στην πλατεία της Ροδαυγής;       Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Υπάρχουν κι άλλες κακές παρεμβάσεις που έγιναν πριν αρκετά χρόνια στα ξωκκλήσια του χωριού, αλλά γι’ αυτά υπάρχει ένα λογικό θα μπορούσαμε να πούμε άλλοθι, διότι έγιναν σε εποχές που οι άνθρωποι ήθελαν μεν να τα γλιτώσουν απ’ τη φθορά του χρόνου, αλλά οι γνώσεις και τα μέσα που διέθεταν δεν τους επέτρεπαν να τα συντηρήσουν με τον ενδεδειγμένο τρόπο. Το πρόβλημα είναι ότι η καταστροφή συνεχίζεται, με σχετικά πρόσφατο παράδειγμα το χαγιάτι του ναού του αγίου Νικολάου στο συνοικισμό Περδικάρι.       Το ζήτημα είναι ότι τώρα δεν βρισκόμαστε στα μισά του προηγούμενου αιώνα, τα γνωστικά και τα υλικά δεδομένα έχουν αλλάξει και στην περίπτωση των αρχαίων τειχών θα πρέπει  να λειτουργήσουμε με τον πιο ενδεδειγμένο τρόπο. Να λειτουργήσουμε όχι ως Επιμηθείς, αλλά ως Προμηθείς. Να απευθυνθούμε δηλαδή σ’ αυτούς που γνωρίζουν και σ’ αυτούς που είναι πραγματικά αρμόδιοι. Όχι μόνο για την τήρηση της νομιμότητας, η οποία εξυπακούεται, αλλά και για μια αξιοπρεπή και ουσιαστική στάση απέναντι στο μνημείο, το οποίο δεν είναι ανάγκη να προβληθεί όπως προβάλλουν οι νεόπλουτοι τα πλούτη που ξαφνικά απόκτησαν, αλλά σαν κάτι που έχει αξία αυτοτελή. Κι ελπίζουμε να μην έρθει η ώρα που από επιπολαιότητα ή δεν ξέρουμε τι άλλο προκληθούν στο μνημείο και τον περιβάλλοντα χώρο ανήκεστες βλάβες και πούμε πως ήταν καλύτερα που τόσα χρόνια έμενε, αγνοημένο για τους πολλούς, μέσα σε δέντρα και θάμνους!...