Άρθρο της Παναγιώτας Π. Λάμπρη: Της Αγρότισσας Μάνας, (9-5-2017)   Δημοσιεύτηκε: Εφημερίδα "Η ΡΟΔΑΥΓΗ", αρ. φύλλου 147, Απρίλιος - Ιούνιος 2017, σ. 3      Όταν ήμουν μέλος του τωρινού Δ. Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου Ροδαυγής, ο Δήμος Αρταίων ζήτησε από φορείς και δημότες να προτείνουν ονομασίες για πλατείες και οδούς του Δήμου. Τότε, ως μέλος του προαναφερθέντος Δ. Σ., μεταξύ άλλων, πρότεινα να ονομαστεί η πλατεία του χωριού «Πλατεία Αγρότισσας Μάνας»  - την πρόταση έκανα ατομικά και προς τον Δήμο - ως απότιση φόρου τιμής στις γυναίκες, οι οποίες με ανείπωτους μόχθους και υποδειγματική καρτερία ανάστησαν γενιές και γενιές στο χωριό μας, και όχι μόνο. Παράλληλα είχα προτείνει να στηθεί για τον ίδιο λόγο ανδριάντας ή προτομή της στην πλατεία ή έστω να φιλοτεχνηθεί ένα ανάγλυφο, χάλκινο, μαρμάρινο ή από άλλο υλικό, ως σήμα μνήμης και σεβασμού στο πρόσωπό της. Η πρότασή μου, χωρίς να αποκλείει άλλη επιλογή, περιλάμβανε ως κατάλληλο πρόσωπο για τη δημιουργία ενός τέτοιου έργου τέχνης τον διαπρεπή Ηπειρώτη γλύπτη Θεόδωρο Παπαγιάννη.      Πέρα από τις θέσεις που διατύπωσαν τα υπόλοιπα μέλη του Δ. Σ. για το θέμα, μόλις δημοσιοποιήθηκε η πρότασή μου, πληροφορήθηκα πως η πλατεία έχει όνομα και λέγεται «Πλατεία Αγίας Παρασκευής», κάτι, που, αν ισχύει, ποτέ δεν δηλώθηκε με σχετική πινακίδα. Η γνωστοποίηση της πρότασής μου, μάλιστα, θεωρήθηκε τόσο παράξενη από κάποιους, που χλευάστηκε, λες και επρόκειτο για κάτι, το οποίο δεν είχε συμβεί άλλη φορά ανά τον κόσμο! Πόσο μάλλον, που μεγάλο μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της πατρίδας μας αφορά σε έργα τέχνης, τα οποία κοσμούν μουσεία και συλλογές στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας, προκαλώντας τον θαυμασμό κάθε φιλότεχνου. Αλλά και κήποι και πλατείες και είσοδοι και έξοδοι χωριών και πόλεων κοσμούνται με έργα τέχνης, τα οποία προκαλούν ευχαρίστηση σ’ όσους τα αντικρίζουν, όπως ακριβώς τα αγάλματα των αρχαίων προγόνων μας, τα οποία, όπως δηλώνει και η λέξη, προκαλούσαν αγαλλίαση στο αντίκρισμά τους!     Γιατί τα γράφω αυτά; Προφανώς όχι για να κάνω παράπονα, επειδή δεν προχώρησε κάποια από τις προτάσεις μου, για την υλοποίηση των οποίων απαιτείται πρώτα αναγνώριση της σημασίας τους και κατόπιν εξεύρεση τρόπων για την πραγμάτωσή τους. Ο λόγος τούτης της αναφοράς είναι όσα ένιωσα σε εαρινή εξόρμησή μου στα Τζουμέρκα και συγκεκριμένα στα χωριά Πράμαντα και Μελισσουργοί.    Εκεί, λοιπόν, και στα δύο χωριά, είδα κάτι απ’ αυτά που ονειρευόμουν για το λατρεμένο μου χωριό! Αντίκρισα συγκινημένη τιμητικό ανάγλυφο της γυναίκας και τιμητική προτομή της μάνας! Το ανάγλυφο βρίσκεται στην Πράμαντα, εικονίζει ντόπια γυναίκα που γνέθει, ντυμένη με παραδοσιακή ενδυμασία, και φέρει την επιγραφή «Στη γυναίκα της Πράμαντας», ενώ η προτομή, αφιερωμένη στη Μάνα, βρίσκεται στους Μελισσουργούς και στη βάση της είναι γραμμένοι οι στίχοι του Γεράσιμου Μαρκορά από το ποίημά του «Μάνα» που λένε: «Μάνα! Δεν βρίσκεται λέξη καμία/ να’ χει στον ήχο της τόση αρμονία».    Στα χωριά αυτά, όμως, δεν τιμούν μόνο τις γυναίκες και τις μάνες! Στην Πράμαντα, για παράδειγμα, υπάρχουν ανάγλυφες παραστάσεις σε κεντρικό τοίχο της με διάφορα σημαινόμενα, καθώς και εξαιρετικό σύμπλεγμα αφιερωμένο «Στους Πραμαντιώτες μαστόρους», έργο του Θεόδωρου Παπαγιάννη, ενώ στους Μελισσουργούς υπάρχει μια προτομή κι ένας ανδριάντας. Η πρώτη βρίσκεται σ’ ένα ύψωμα στην είσοδο του χωριού και εικονίζει τον αδικοχαμένο ήρωα Κατσαντώνη, ενώ ο ανδριάντας βρίσκεται στην κεντρική πλατεία, είναι αφιερωμένος στους Αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και εικονίζει έναν απ’ αυτούς.         Τέλος, ίσως, θα είχε κάποια αξία να αναφερθούν οι υπεύθυνοι για την ύπαρξη αυτών, των αφιερωμένων στις γυναίκες, στις μανάδες,… έργων τέχνης, αλλά δεν θα το κάνω. Περισσότερη σημασία έχει η υπόμνηση της ύπαρξής τους, η οποία έχω την πεποίθηση - ελπίζω να μην αποδειχθεί κι αυτή μάταιη, όπως άλλες - πως θα μας κινητοποιήσει, όχι απλά για να τους μιμηθούμε, αλλά για να κοσμήσουμε το χωριό μας, το οποίο φημίζεται για το φυσικό του κάλλος, με έργα τέχνης, τα οποία είμαι βέβαιη πως θα κάνουν την ψυχή ντόπιων και επισκεπτών να ευφραίνεται από τη φαινομενικά περιττή πολυτέλεια της τέχνης.