Έλληνες ζωγράφοι του 19ου αιώνα

Η ελληνική ζωγραφική του 19ου αι. είναι επηρεασμένη από τη δυτικοευρωπαϊκή ζωγραφική και σε μεγάλο βαθμό από τη Σχολή του Μονάχου, όπου είχαν σπουδάσει πολλοί από τις μεγάλες μορφές της εποχής. Η ακαδημαϊκή ζωγραφική της Γερμανίας προβληματίζεται με το φως και το χρώμα, με την πιστή απόδοση των φωτοσκιάσεων, την απόδοση του πραγματικού φωτός, τα προβλήματα της φόρμας στη ζωγραφική. Τη φορμαλιστική αυτή τεχνοτροπία ακολουθούν πολλοί Έλληνες ζωγράφοι.

Ανδρέας Κριεζής   

Ο Ανδρέας Κριεζής σε πολλά έργα του εμπνέεται από τον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα, όπως πολλοί αυτή την εποχή.

Η άφιξη του Γεωργίου στην Ελλάδα    Ψαριανός καπετάνιος   

Διονύσιος Τσόκος

 Η δολοφονία του Καποδίστρια      Βάφτιση σε Ζακυνθινή εκκλησία

Θεόδωρος Βρυζάκης

Η ορκομωσία των αγωνιστών         Η έξοδος του Μεσολογγίου    Καραούλι

Κυριαρχούν οι μορφές των παρακάτω καλλιτεχνών:

Νικηφόρος Λύτρας

Από τον Πύργο της Τήνου. Το έργο του στάθηκε ορόσηµο στη νεότερη ελληνική ζωγραφική. Ξεκίνησε τις σπουδές του στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και συνέχισε στο Μόναχο. Το 1866 διορίστηκε καθηγητής ζωγραφικής στη Σχολή Καλών Τεχνών.

Το έργο του αποδεικνύει πως ο δηµιουργός του είχε κατανοήσει την ανάγκη προσαρµογής των κλασικών προτύπων και παραδόσεων στη σύγχρονη ελληνική πραγµατικότητα και το έργο του, µαζί µε το έργο του Ν. Γύζη θεωρείται το βάθρο της νεοελληνικής τέχνης.

Ο Λύτρας, µέσα από το έργο του εκφράζει την αγάπη του για τους απλούς συνανθρώπους του, αποφεύγοντας τις βίαιες σκηνές και τις κραυγαλέες συνθέσεις. Ζωγράφισε κυρίως πορτρέτα και σκηνές από την καθηµερινή ζωή χρησιµοποιώντας λιτά µέσα, και πλάθοντας µια έντονα λυρική ατµόσφαιρα.

Ασχολείται με θέματα εθνικού και ηθογραφικού περιεχομένου :

Πυρπόληση τουρκικής ναυαρχίδας             Όθων

 Η κλεμμένη       Το φίλημα        Επιστροφή από το πανηγύρι

Παιδικά κάλαντα        

Νικόλαος Γύζης

Ο Νικόλαος Γύζης σπούδασε στην Ακαδημία του Μονάχου, όπου στη συνέχεια δίδαξε ως καθηγητής. Έτσι είναι εμφανέστατα επηρεασμένος από τη γερμανική τεχνοτροπία της εποχής. Όμως δεν εφάρμοσε μόνο τις συνταγές της γερμανικής τέχνης, αλλά στράφηκε σε μορφές έκφρασης που εμπεριείχαν πρωτοπόρες ιδέες και ενσάρκωναν νέα ρεύματα.

Η πρώτη φάση της ζωγραφικής του Γύζη, τα επτά χρόνια στη Γερµανία ωρίµασαν τηv καλλιτεχνική του όραση και όξυναν το πνεύµα και τις αισθήσεις του έτσι, ώστε να είναι έτοιµος να δει τηv Ελλάδα. Η επιστροφή του σε αυτή δεν είναι παρά η αφετηρία για τoυς µακριvoύς στόχoυς της τέχvης του. Το 1872 επιστρέφει στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Στο διάστηµα του ταξιδιού είχε τη συναίσθηση ότι το άκρο άωτο κάθε οµορφιάς είναι αυτό που η Ελλάδα πάντα εξέπεµψε πρoς τηv ανθρωπότητα, και γράφει χαρακτηριστικά στο φίλο του Κούρτσµπάουερ: «Εδώ είναι κάθε γυναίκα, Αφροδίτη!»
Με το φίλο του Νικηφόρο Λύτρα ταξίδεψε στη Μ. Ασία, όπου είδε προσβολές, σφαγές και κρεμάλες, όλη τη δυστυχία του ελληνισμού.

 Το παιδομάζωμα   Το κρυφό σχολειό    Τα πρώτα γράμματα

   Μετά την καταστροφή των Ψαρών

Επιστρέφοντας στη Γερμανία έχει πλήθος ωραίων εντυπώσεων από την πατρίδα.

Το 1875 σχεδιάζει τις πρώτες παραλλαγές του "Τάματος" και τα "Παιδικά αρραβωνιάσματα" - ηθογραφική περίοδος της τέχνης του.

  Το τάμα      

         Τα παιδικά αρραβωνιάσματα (Ποιο το νόημα της πράξης αυτής;)

   Τα ορφανά     Κού-κου!           Γιάντες   

Με τον πίνακα "Η Τέχνη και τα πνεύματά της" αρχίζει η ιδεαλιστική περίοδος της ζωγραφικής του. Δείχνει στα έργα αυτά μια ευαισθησία, λυρικότητα και ποιητική διάθεση.

    Η Τέχνη και τα πνεύματά της         Ο θρίαμβος της θρησκείας

Σπουδή για το θρίαμβο της θρησκείας    Σπουδή Κενταύρου

Εαρινή Συμφωνία

Ο ακαδημαϊσμός του πολλές φορές υποσκάπτεται από ιμπρεσιονιστική απελευθέρωση. Μπορείτε να διακρίνετε έργα του τέτοια;

Γεώργιος Ιακωβίδης

  Πορτραίτο της συζύγου με το παιδί     Γιαγιά και εγγονή   Βοσκόπουλο   Παιδική συναυλία    Σπουδή γυμνού (Σχέδιο δυναμικό με σίγουρη, καθαρή γραμμή)      

 Κρέουσα  

Κωνσταντίνος Βολανάκης

          Ιστιοφόρα την αυγή       Τα εγκαίνια της διώρυγας της Κορίνθου    Τράτα

Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης δεν ακολουθεί την ακαδημαϊκή ζωγραφική και αποζητά την εσωτερική γαλήνη στη θαλασσογραφία.

             Ναυμαχία   Πυρπόληση τουρκικής ναυαρχίδας    Η έξοδος του Άρη

    Το λιμάνι του Βόλου         "Κοινό χαρακτηριστικό των έργων του 19ου αιώνα είναι ένας οργανωμένος, στατικός κόσμος, όπου σχέδιο και χρώμα συμβάλλουν στην ακριβή περιγραφή της πραγματικότητας... Μέσα σε αυτά τα πλαίσια η θάλασσα εμφανίζεται ως επιφάνεια στατική, όπου συνήθως απουσιάζει η πινελιά που τη συνθέτει. Ενταγμένη σε ένα οργανωμένο κόσμο, οριστικό και τετελεσμένο, εμφανίζεται σε εξάρτηση με τη στεριά και σε ακόμη μεγαλύτερη με την ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία συνεχώς υποβάλλεται με την πανταχού παρουσία πλοίων."   (Αντρέας Ιωαννίδης, ιστορικός Τέχνης)

            Πόσο νομίζετε πως ισχύει η παραπάνω παρατήρηση για τις θαλασσογραφίες του Κ. Βολανάκη;

Ιωάννης Αλταμούρας

Μεγάλος θαλασσογράφος αποδείχθηκε και ο Ιωάννης Αλταμούρας, ο οποίος άφησε σπουδαίο έργο, παρά τη μικρής διάρκειας ζωή του (πέθανε μόλις 26 ετών από φυματίωση). Σπούδασε στη Σχολή Κα΄λών Τεχνών στην Αθήνα και στη συνέχεια με υποτροφία του Γεωργίου Α΄ στη Δανία.

 Θαλασσογραφία    Το λιμάνι της Κοπεγχάγης    Καΐκι

  Κύματα  Καΐκι στην ακρογιαλιά

Στις θαλασσογραφίες του διακρίνεται η απόδοση του φευγαλέου, του ευμετάβλητου, του ατμοσφαιρικού, ακολουθώντας έτσι τα βήματα του ιμπρεσιονισμού.

πηγές:

CD-ROM Ηλεκτρονική Πινακοθήκη Νεοελληνικής Ζωγραφικής

Η θάλασσα στη Νεοελληνική Ζωγραφική, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου-Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας, Πάτρα 1999    

Νικόλαος Γύζης, Οι Μεγάλοι Έλληνες Ζωγράφοι-Πινακοθήκη του Νέου Ελληνισμού, ΤΑ ΝΕΑ, 2006                               

http://www.eikastikon.gr/zografiki/index.html

http://www.geocities.com/Paris/Cafe/1867/pinakothiki.htm (ανενεργός σύνδεσμος πλέον)