Ζακ Λουί Νταβίντ

         "Ο πάπας Πίος Ζ΄"         "Ο κύριος Σεριζιά"         "Η κυρία Σεριζιά με το γιο της"

"Η Ανζελίκ και ο Αντουάν Μονζέ" (ο κύριος Μονζέ κρατά και δείχνει ένα νόμισμα∙ ήταν Διευθυντής του Νομισματοκοπείου)

    Ο ζωγράφος Ντελακρουά είπε για το Νταβίντ πως αποτελεί "ένα μοναδικό μίγμα ρεαλισμού και εξιδανίκευσης".

    Ο Νταβίντ έζησε ανάμεσα σε δύο αιώνες, το 18ο αι. (γεννήθηκε το 1748 στο Παρίσι) και το 19ο αι. (πέθανε το 1825 στις Βρυξέλλες) και έτσι στις αρχές του 19ου αι. θεωρείται πως ήταν ο σημαντικότερος ίσως εκπρόσωπος της γαλλικής ζωγραφικής.

    Στη Γαλλία στα νεανικά του χρόνια κυριαρχούσε η τεχνοτροπία του ροκοκό, την οποία αγνόησε. Στην Ιταλία που έμεινε πέντε χρόνια μελετούσε και σκιτσάριζε τα κλασικά έργα των αρχαίων, ενώ δέχτηκε επιδράσεις από το ρεαλισμό του Ιταλού Καραβάτζιο, αλλά και από τη χρήση του χρώματος των Φλαμανδών ζωγράφων.

    Ο Νταβίντ με μια σειρά πολιτικών έργων του που παράγονται κατά την εξέλιξη της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 έχει την πρόθεση να δώσει αξία στα δημοκρατικά ιδεώδη. Αποφεύγοντας την απροκάλυπτη και στείρα προπαγάνδα υποβάλλει στο θεατή το μήνυμα  με ένα συμβολικό και λεπτό τρόπο.

    Το 1785 έχει ήδη δημιουργήσει τον πίνακα (παραγγελία του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ΄) “Ο όρκος των Ορατίων” που του προσέδωσε καλλιτεχνική, αλλά και πολιτική δόξα. Υψηλό ήθος και ηρωικό τόνο προσδίδουν στο έργο το δυναμικό, ηρωικό, αποφασιστικό στυλ της ομάδας των ανδρών.  Αυστηρό και λιτό κλασικό αρχιτεκτονικό οικοδόμημα στο φόντο με τρεις αψίδες, καθεμία για να πλαισιώσει από μία ομάδα προσώπων. Η σύνθεση των ομάδας των Ορατίων δημιουργεί μια κορύφωση στο κέντρο του πίνακα όπου ενώνονται τα χέρια των γιών με τα χέρια του πατέρα που κρατά τα σπαθιά τους υψωμένα. Στο ίδιο σημείο, κέντρο φυγής, συναντώνται όλες οι ευθείες γραμμές του κτιρίου, οι γραμμές φυγής, αν προεκταθούν, ορίζοντας τέλεια την προοπτική του χώρου.

   

 Ένα ρωμαϊκό επεισόδιο, όρκος για τη δημοκρατία συμβολίζει τους αγώνες του λαού για ελευθερίες.

Σημ.: Οι Οράτιοι (ορθότερα Ωράτιοι), ρωμαϊκό γένος πατρικίων, ανήκουν στους θρύλους και στους αρχαιότατους χρόνους της ρωμαϊκής δημοκρατίας. Επί βασιλείας Τύλλου Οστιλίου, ανέφερε η ρωμαϊκή παράδοση, όταν οι Αλβανοί-Albani, κάτοικοι της πόλης Άλβας-Alba του Λατίου, μάχονταν συνεχώς κατά των Ρωμαίων, συμφωνήθηκε να μονομαχήσουν τρεις Αλβανοί και τρεις Ρωμαίοι. Οι τρίδυμοι αδελφοί από το γένος των Ορατίων μονομάχησαν με τους επίσης τρίδυμους αδελφούς Κουριατίους, από τους Αλβανούς, τους οποίους νίκησε και φόνευσε ο ένας από τους τρεις Οράτιους, αφού οι άλλοι δύο αδελφοί του φονεύθηκαν στη μονομαχία, και έτσι χάρισε τη νίκη στους Ρωμαίους.

    Έντονα πολιτικό έργο του και ο πίνακας “Οι ραβδούχοι φέρνουν στο Βρούτο τα σώματα των γιών του” που παρουσιάστηκε το 1789: Ο Βρούτος είχε καταδικάσει σε θάνατο τους γιούς του, γιατί πρόδωσαν την πατρίδα...

Ο Νταβίντ έγινε οπαδός του σκληροπυρηνικού εκδικητή της δημοκρατίας (!) Ρομπεσπιέρ. Το έργο αυτό ήταν παραγγελία του βασιλιά, αλλά παρουσιάστηκε μετά την έναρξη της Επανάστασης και μάλιστα ο Νταβίντ ψήφισε υπέρ της εκτέλεσης του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ που το δικαστήριο έκρινε ως προδότη της Γαλλίας.

    Από τα πιο γνωστά πολιτικά έργα του είναι ο “θάνατος του Μαρά”, του "φίλου του λαού"∙ το ζωγράφισε λίγο μετά τη δολοφονία. Ο πίνακας, που ανήκει στα κορυφαία δείγματα της τέχνης της εποχής του, διακρίνεται από μια εντυπωσιακή λιτότητα. Η "νεκρή φύση" που αποτελείται από ταπεινά αντικείμενα, όπως το γυμνό και ευτελές ξύλινο κιβώτιο με το μελανοδοχείο και από τα χέρια που αφήνονται άψυχα-αντικείμενα και αυτά δημιουργούν μια δύναμη και ζωντάνια για το αριστουργηματικό αυτό έργο.

    Μετά την εκτέλεση του ισχυρού Ρομπεσπιέρ, το 1794 ο Νταβίντ, που λατρευόταν από τους Επαναστάτες μέχρι τότε, με την αλλαγή στην εξουσία θα πληρώσει την πολιτική του θέση υπέρ του Ρομπεσπιέρ με μερικούς μήνες φυλάκιση.

    Στη φυλακή ζωγράφισε τους "Κήπους του Λουξεμβούργου" (περίφημοι κήποι στο Παρίσι)


    Ο Νταβίντ θα βρει στο πρόσωπο του Ναπολέοντα Βοναπάρτη τον λογικό συνεχιστή της Επανάστασης και θα απαθανατίσει το νέο ισχυρό άνδρα σε αρκετούς πίνακές του:

 "Ο Ναπολέων στο γραφείο του"    

  "Ο Ναπολέων διαβαίνοντας τις Άλπεις"

Μια προσωπογραφία όμως δεν θα την ολοκληρώσει ποτέ :         Με τη γεμάτη πάθος αυτή προσωπογραφία και με τη χρωματική σύνθεση της στέψης της Ιωσηφίνας από το Μ. Ναπολέοντα ο Νταβίντ προετοιμάζει το νέο ρεύμα της τέχνης που θα ακολουθήσει το 19ο αιώνα, το ρομαντισμό.

"Η στέψη της Ιωσηφίνας από το Ναπολέοντα".      Ένα σχέδιο: Ο Ναπολέων στέφει τον εαυτό του παίρνοντας από τα χέρια του πάπα την κορώνα!

    "Οι Σαβίνες" (προσχέδιο)  Η παρέμβαση των γυναικών των Σαβίνων στη μάχη μεταξύ Ρωμαίων και Σαβίνων. Ο πίνακας συνήθως αναφέρεται με λάθος ονομασία, ως "Η αρπαγή των γυναικών των Σαβίνων", τίτλος που ανήκει σε άλλο έργο, όχι του Νταβίντ, αλλά του Πουσσέν.   

"Ο Λεωνίδας πριν από τη μάχη των Θερμοπυλών". Το έργο άρχισε το 1800 και τελείωσε με τη βοήθεια μαθητών του το 1814.

"Ο θάνατος του Σωκράτη". Πώς αντιμετωπίζει το θάνατο ο φιλόσοφος; Το χέρι του δείχνει τον ουρανό, όπως ο Πλάτων του Ραφαήλ στη "Σχολή των Αθηνών".

Άλλα έργα εμπνευσμένα από την αρχαιότητα:

"Τηλέμαχος και Εύχαρις"          "Ο θυμός του Αχιλλέα"   

"Η Ανδρομάχη θρηνεί το νεκρό Έκτορα"   "Αθηνά και Άρης"     "Σαπφώ"


Ακολουθούν μια σειρά από προσωπογραφίες του Νταβίντ:

                                              

                                                                 


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ, εκδ. ΜΕΛΙΣΣΑ

http://www.artchive.com/artchive/ftptoc/rubens_ext.html

Ø      Α. Λαδόμματος, Ιστορία της τέχνης-Αισθητική εκτίμηση έργων τέχνης, Υπουργείο Παιδείας Κύπρου, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1999


Ο κλασικισμός και ο νεοκλασικισμός

επιστροφή - Κεντρική Σελίδα


Χαλούλος Παναγιώτης

22/08/2023