Αστερισμός
Είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο. Είναι βόρειος αστερισμός και αμφιφανής στην Ελλάδα. Συνορεύει με 8 διαφορετικούς αστερισμούς. Η ονομασία Βοώτης εμφανίζεται στην Οδύσσεια. Η ετυμολογία της προέρχεται κατά μια εκδοχή από το βους (βόδι) και το ωθείν (το σπρώξιμο, η καθοδήγηση). Μια άλλη ετυμολόγηση είναι από το βοητής (βουερός, θορυβώδης) εξαιτίας των κραυγών του κυνηγού προς τα σκυλιά.
Οι φωτεινότεροι αστέρες είναι:
- α Βοώτου ή Αρκτούρος
- β Βοώτου ή Nekkar
- β Βοώτου ή Seginus
- ε Βοώτου ή Izar
- η Βοώτου ή Muphrid
- μ Βοώτου ή Alkalurops
- h Βοώτου ή Merga
- ψ Βοώτου ή Nadlat
- τ Βοώτου
Μυθολογία
Ο αστερισμός συνδέεται με τον Αρκά, γιο του Δία και της Καλλιστώς, κόρης του Αρκάδα βασιλιά Λυκάονα. Ο Αρκάς ανατράφηκε από τον παππού του, το βασιλιά, που αποφάσισε μια μέρα να δοκιμάσει τον Δία σερβίροντά του το ίδιο του το παιδί. Ο Δίας, κατάλαβε τις προθέσεις του Λυκάονα, και τον μεταμόρφωσε σε λύκο ενώ σκότωσε όλα του τα παιδιά με κεραυνούς. Ο μόνος που επέζησε ήταν ο Νυκτίνος. Ο Δίας επανέφερε στη ζωή τον Αρκά.
Η Ήρα όταν έμαθε για την απιστία του Δία, μεταμόρφωσε την Καλλιστώ σε αρκούδα και για χρόνια περιφερόταν στα δάση, μέχρι που κάποια μέρα βρέθηκε μπροστά στον γιο της που είχε πια μεγαλώσει. Ο Αρκάς δεν αναγνώρισε τη μητέρα του και άρχισε να την κυνηγά. Η Καλλιστώ κρύφτηκε σε ένα ιερό, για να γλιτώσει. Για να αποφευχθεί η τραγωδία, ο Δίας καταστέρωσε μάνα και γιο. Η Καλλιστώ ως ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου και ο Αρκάς ως ο αστερισμός του Βοώτη.
Άλλη εκδοχή συνδέει το Βοώτη με τον μύθο του βασιλιά Ικάριου (όπως τον είδαμε στον αστερισμό της Παρθένου). Ο θεός Διόνυσος επισκέφτηκε τον Ικάριο και του έδωσε ένα κλίμα ή κατά άλλους έναν ασκό κρασί. Του δίδαξε επίσης την τέχνη της αμπελουργίας. Ο Ικάριος θέλοντας να μοιραστεί τη νέα γνώση έδωσε σε κάποιους βοσκούς να δοκιμάσουν κρασί και μάλιστα τους άρεσε τόσο πολύ που άρχισαν να το πίνουν ανέρωτο. Εξαιτίας της μέθης τους πίστεψαν ότι ο Ικάριος ήθελε να τους δηλητηριάσει, και για αυτό τον σκότωσαν με τα ραβδιά τους. Την επόμενη μέρα κατάλαβαν το λάθος τους και εγκατέλειψαν το πτώμα του Ικάριου άταφο. Η κόρη του Ηριγόνη άρχισε να αναζητά τον χαμένο πατέρα της μαζί με τον αφοσιωμένο σκύλο του, τη Μαίρα. Όταν τελικά ανακάλυψαν το άτυχο σώμα του Ικάριου στη ρίζα ενός δέντρου η Ηριγόνη τον θρήνησε και μη αντέχοντας τον πόνο της αυτοκτόνησε, κρεμάστηκε στο ίδιο δέντρο. Ο Διόνυσος για να τιμήσει τους πιστούς του φίλους, τους μεταμόρφωσε σε αστερισμούς. τον Ικάριο στον αστερισμό του Βοώτη, την Ηριγόνη στον αστερισμό της Παρθένου και την πιστή σκύλα Μαίρα στον αστερισμό του Μικρού Κύνα.
Βιβλιογραφία
1. Τα άστρα και οι μύθοι τους, εισαγωγή στην ουρανογραφία, Στράτος Θεοδοσίου, Μάνος Δανέζης, Εκδ. Δίαυλος, 2012