Αστερισμός
είναι αστερισμός του νοτίου ημισφαιρίου και ορατός από την Ελλάδα. Αποτελούσε τμήμα του μεγάλου αρχαίου αστερισμού της Αργούς που τώρα πια έχει χωριστεί σε τρεις επιμέρους αστερισμούς στα Ιστία, στην Τρόπιδα και στην Πρύμνη. Προτάθηκαν το 1847 από το Χέρσελ, αλλά τελικά εισήχθησαν στη διεθνή βιβλιογραφία το 1879.
Οι φωτεινότεροι αστέρες είναι:
- α Τρόπιδος ή Κάνωπος
- η Τρόπιδος
- β Τρόπιδος ή Miaplacidus
- ε Τρόπιδος ή Avior
- ι Τρόπιδος ή Aspidiske
- θ Τρόπιδος
- υ Τρόπιδος
- ω Τρόπιδος
Μυθολογία
Όπως αναφέραμε παραπάνω ο αστερισμός αποτελεί μέρος (η τρόπιδα = καρίνα) του αρχαίου αστερισμού της Αργώς. Ο καταστερισμός της Αργώς αποδίδεται από τον Ερατοσθένη σε εκείνη την εκδοχή του μύθου που εμπλέκει την Αθηνά στη ναυπήγηση του πλοίου και το θέλει να είναι το πρώτο πλοίο που διέσχισε τα πέλαγα (πρωτόπλοος). Το πλοίο ονομάστηκε Αργώ, από τον κατασκευαστή του ή επειδή θέλησε να τιμήσει ο Ιάσονας τον γιο του Φρίξου Άργο ή επειδή ήταν πολύ γρήγορο (ἀργός = γρήγορος) ή από τους διαλεχτούς Αργείους που πήραν μέρος στην εκστρατεία ή από την πατρίδα τους, το Άργος, ή και γιατί ναυπηγήθηκε σε αυτήν ή από το ξύλο αργώ. Ο κατασκευαστής του πλοίου Άργος, όποιος κι αν ήταν, σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις, ακολούθησε τη συμβουλή της Αθηνάς και ναυπήγησε ένα πλοίο με πενήντα κουπιά, στέρεο, γερό και τόσο ελαφρό, ώστε οι ναύτες να μπορούν να το σηκώνουν στους ώμους τους.
Ο Κάνωπος ή Κάνωβος, κατά τη μυθολογική παράδοση ήταν ο αρχικυβερνήτης του στόλου του Μενελάου. Μετά την άλωση της Τροίας κυβερνούσε το πλοίο που μετέφερε το Μενέλαο και την ωραία Ελένη στη Σπάρτη. Όταν το πλοίο τους προσάραξε στην Αίγυπτο, στο βασιλικό ζεύγος της Σπάρτης έγινε θερμή υποδοχή. Φιλοξενήθηκαν από το βασιλιά της χώρας, τον Πρωτέα, η κόρη του οποίου - η Θονόη - αγάπησε τον Κάνωπο. Ο άτυχος όμως Κάνωπος λίγο αργότερα πέθανε άδοξα, γιατί τον δάγκωσε ένα δηλητηριώδες φίδι. Τάφηκε με μεγάλες τιμές, και σε ανάμνησή του ιδρύθηκε γύρω από την τοποθεσία του τάφου του η πόλη Κάνωβος που βρισκόταν 1,5 χλμ δυτικά από το σημερινό Αμπουκίρ. Προς τιμήν του, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ονομάστηκε Κάνωπος το λαμπρότερο αστέρι της Αργώς που είναι η α Τρόπιδος.
Βιβλιογραφία
1. Τα άστρα και οι μύθοι τους, εισαγωγή στην ουρανογραφία, Στράτος Θεοδοσίου, Μάνος Δανέζης, Εκδ. Δίαυλος, 2012