ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ Στο ευγενικό και τιμημένο από τον θεό δημιούργημα που είναι ο άνθρωπος δόθηκε η καθορισμένη εξαίρετη τροφή, το ψωμί, το κρασί και το έλαιον. Το ψωμί, για να στηρίζει και να δυναμώνει την καρδιά. Το κρασί, για να ευφραίνει την ψυχή και το έλαιον, για να ευχαριστεί το σώμα, το οποίο θεραπεύεται και απαλύνεται από την επίπονη σκληραγωγία.
Από τα αρχαία χρόνια ο Έλληνας είναι "εραστής και μύστης" της ελιάς. Όπως μαρτυρούν τα αρχαία ελαιοτριβεία που βρέθηκαν στη χώρα μας, ήξερε να την καλλιεργεί, να μαζεύει τους καρπούς της με τα χέρια ή ραβδίζοντάς την και να τους χρησιμοποιεί για την παραγωγή λαδιού.
Σήμερα ο νεότερος Έλληνας συνεχίζει αυτήν την παράδοση. Αφού μαζέψει τους καρπούς της, χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους, παράγει λάδι είτε σε παραδοσιακά ελαιοτριβεία είτε σε σύγχρονα. Η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα σε παραγωγή ελαιόλαδου, με 300000 τόνους ανά έτος μετά την Ιταλία και την Ισπανία. Το περισσότερο ελαιόλαδο παράγεται στην Κρήτη, στη Δυτική Ελλάδα, στα Επτάνησο και στην Πελοπόννησο.
Το ελαιόλαδο χρησιμοποιείτο στην αρχαιότητα για καθαρισμό και περιποίηση. Οι αθλητές, με τη "στλεγγίδα" -ένα μεταλλικό εργαλείο κυρτωμένο στην άκρη- καθαρίζονταν από την σκόνη και τον ιδρώτα του στίβου. Σήμερα σαπούνια από ελαιόλαδο χρησιμοποιούνται απ' όσους θέλουν να εκμεταλλευτούν τις αντιαλλεργικές ιδιότητες των φυσικών αυτών καθαριστικών.
Φωτισμός: Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο για φωτισμό όπως μαρτυρούν αρχαίοι λύχνοι.
Δύο χιλιάδες χρόνια πριν ο Ιπποκράτης είπε "Ο άνθρωπος πρέπει να αφήσει την τροφή του να γίνει η θεραπεία του και η θεραπεία του να είναι η τροφή του".
Μαζί με τον Ιπποκράτη και άλλοι γιατροί της εποχής, όπως ο Γαληνός, ο Διοσκουρίδης και ο Διοκλής συχνά συνιστούσαν την καθημερινή δόση μιας κουταλιάς ελαιόλαδου αντί οποιασδήποτε άλλης φαρμακευτικής αγωγής.
Η ελιά και το ελαιόλαδο αποτελούν βασικά συστατικά της Μεσογειακής δίαιτας. Για αιώνες το ελαιόλαδο ήταν το κυριότερο εμπορεύσιμο αγαθό.. Η καλλιέργεια της ελιάς αρχίζει περίπου στα 5000 -4000 π.Χ. στην Κρήτη. Κάθε Κρητικός καταναλώνει 30 κιλά ελαιολάδου ανά έτος. Η πηγή των λιπαρών τους κατά 90% είναι το ελαιόλαδο .
[b "Απού έχει λάδι και κρασί
και στάρι στο πιθάρι
έχει του κόσμου τα καλά
και του θεού τη χάρη"[/b]
Είναι σήμερα γνωστό ότι η θρεπτική και βιολογική αξία του "πρασίνου χρυσού" συνίσταται στη βέλτιστη αναλογία των χημικών του συστατικών. Το ελαϊκό οξύ -το οποίο φέρει το όνομα του από την αφθονία του στο λάδι (74% κ.β.) είναι το μόνο ακόρεστο λιπαρό οξύ που είναι απαραίτητο στον οργανισμό μας χωρίς όμως να συντίθεται σ' αυτόν. Τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα που περιέχει μειώνουν το επίπεδο της "κακής" 1-01- χοληστερόλης. Περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες ,οι οποίες καθυστερούν το γήρας, προλαμβάνουν την καρκινογένεση, την αθηροσκλήρωση, τις δυσλειτουργίες του συκωτιού και τις φλεγμονές.
Ένας αριθμός γεγονότων δείχνει τη σχέση μεταξύ της ελιάς και του ελαιολάδου με τις κοινωνικές δραστηριότητες στην αρχαιότητα.
Ο κότινος, στεφάνι από κλαδί αγριελιάς δίνεται σαν βραβείο στους νικητές, από τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Ολυμπία το 776 π.Χ. μέχρι και τους τελευταίους αρχαίους Ολυμπιακούς, προάγοντας την ανακωχή και την ειρήνη μεταξύ των λαώνΟ "Παναθηναϊκός αμφορέας" πλήρης ελαιολάδου δινόταν σαν βραβείο στους νικητές των αθλητικών αγώνων, μέρος του μεγάλου εορτασμού των "Παναθηναίων" προς τιμή της θεάς Αθηνάς. Και στην νεότερη Ελλάδα η ελιά και το ελαιόλαδο συνδέονται με όλες τις φάσεις των κοινωνικών και θρησκευτικών δραστηριοτήτων.
Στην Ορθοδοξία το ελαιόλαδο αποτελεί θεραπευτικό σύμβολο ίασης σωματικών και ψυχικών ασθενειών (άγιο ευχέλαιο, άγιο μύρο).
Βάπτισμα και χρίσμα: Κατά το Βάπτισμα και Χρίσμα, το νεοφώτιστο "περιλούζεται με λάδι" για να γλιστρά από τις πονηριές του διαβόλου, όπως ο αθλητής στην πάλη από τις λαβές του αντιπάλου.
Θάνατος: Οι νεκροί στην αρχαιότητα συνοδεύονταν με κλάδους ελιάς, γιατί αποτελούσαν εξαγνιστικό σύμβολο, ικανό ν' απαλλάξει από μιάσματα. Στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους η σχέση της ελιάς με την ελπίδα για ανάσταση γίνεται σαφέστερη. Το ίδιο το δέντρο συμβολίζει την ανάσταση των νεκρών λόγω της ετήσιας ανανέωσης του φυλλώματος του.
Το δέντρο της ελιάς ενέπνευσε καλλιτέχνες από την αρχαία εποχή, όπως δείχνουν τα ελαιόδεντρα ατό παλάτι της Κνωσού αλλά και σύγχρονους ζωγράφους, όπως το Θεόφιλο. Είναι δέντρο που αναπαύει με τη σκιά του. Ας θυμηθούμε ότι το δέντρο αυτό επέλεξε ο Χριστός ν' αναπαυθεί λίγο πριν τη σταύρωση του. Η ελιά είναι σύμβολο χαράς, ειρήνης και ελέους του θεού. Το κλαδί της ελιάς χρησιμοποιείτο στην αρχαιότητα για ανακωχή πολέμων. Ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούμε τη φράση "έτεινε κλάδον ελιάς". Στο βιβλίο της "Γένεσης" το περιστέρι που είχε στείλει ο Νώε από την κιβωτό επέστρεψε με ένα κλαδί ελιάς στο ράμφος του. Η ελιά εδώ αποτελεί σύμβολο ελπίδας και λύτρωσης.