Μπάλος

Ο Μπάλος είναι ένας χορός ελληνικής καταγωγής με πανάρχαια ελληνικά στοιχεία ^[1] κι ένας από τους πιο γνωστούς ελληνικούς λαϊκούς νησιώτικους χορούς στην Ελλάδα. Η λέξη μπάλος στα λατινικά είναι δανεισμένη από την ελληνική γλώσσα, προερχόμενη από το ελληνικό ρήμα βαλλίζω.^[2][3]

Η μελωδία του μπάλου είναι γενικά χαρούμενη και λυρική το οποίο είναι χαρακτηριστικό της μουσικής των νησιών του Αιγαίου. Αυτό ο χορός χορεύεται συνήθως από ζευγάρια κι ενσωματώνει όλα τα στοιχεία του φλερτ.

Οι άνδρες παλιότερα δεν μπορούσαν να πλησιάσουν εύκολα τις γυναίκες και με τον μπάλο μπορούσαν να «φλερτάρουν» μαζί τους. Υπάρχουν διάφορες μορφές του μπάλου γύρω από τα νησιά. Η απλούστερη είναι εκείνη κατά την οποία ένα ζευγάρι περνά μέσα από μια σειρά από αυθόρμητες μορφές. Σε μιαν άλλη εκδοχή πολλά ζευγάρια χορεύουν ταυτόχρονα σαν μόνα τους επάνω στην πίστα. Μιαν άλλη εκδοχή είναι όταν εισάγεται κι ο Συρτός. Τέλος, στην πιο περίπλοκη μορφή του, όταν ένας αριθμός ζευγαριών κάνουν συγχρονισμένα διάφορες έντονες χορευτικές φιγούρες.

Ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια του μπάλου και στη Μικρά Ασία είναι το Τί σε μέλλει εσένανε ;

Καρσιλαμάς

Ο Καρσιλαμάς ή Γαρτσιλαμάς^[1] ανήκει στους Αντικρυστούς χορούς. Αντικρυστά εννοούμε πως οι χορευτές χορεύουν ο ένας απέναντι από τον άλλο. Αλλιώς ο καρσιλαμάς ονομάζεται : Αντικρυστός , Καρσιλαμάς και Καρτσιλαμάς. Στα αστικά κέντρα συνοδεύεται με ρεμπέτικη μουσική. Τον χορό αυτόν τον συναντάμε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας όπως στη Σύρο στις Κυκλάδες, στην Ίμβρο , στους Μανταμάδες Λέσβου ,στη Μακεδονία , στην Μικρά Ασία, στην Κύθνο, στην Θράκη , στα Γιαννιτσά, στην Καππαδοκία στην Καισάρεια Καππαδοκίας, στη Μαγνησία.

• {Πρίντεζης 1981, 163} Σύρος Κυκλάδες. αντικρυστός χορός που ονομάζεται Ψαράδικος Συριανός. Παράδειγμα τραγουδιού : "Επήρα οκτώ χιλιάδες απ' το μπακαρά και θ'ανάψω φίνο γλέντι σ' όλη τη μαγκιά..."
• {Ξεινός 1987, 125} Ίμβρος: στην περιοχή χορευόταν από δύο άντρες οι οποίοι ήταν ο ένας απέναντι στν άλλο. Τα χέρια τους ήταν απλωμένα πλάγια στο ύψος των ώμων και με δύο δάχτυλα τον μέσο και τον αντίχειρα έκαναν μαντινάδες και κρατούσαν τον χρόνο για τα βήματά τους. Υπάρχει ο "βαρύς" όπως το "Πιγκί" και ο "Ελαφρύς" Καρσιλαμάς όπως η "Καλαμιά"
• {Καβακόπουλας 1981 , 30} Βορειοδυτική Θράκη: Ο Καρσιλαμάς ( Αντικρυστός) όπως και ο Συρτός Συγκαθιστός έχουν ίδιο ρυθμό 9/8 όμως από τα μουσικά όργανα που εκτελείται ακούγεται διαφορετικός. Είναι Κυκλικός χορός που έχει τα δικά του βήματα και τις δικές του ρυθμικές παραλλαγές των 9/8. Τα σημερινά του βήματα μοιάζουν με του Συγκαθιστού και του Συρτού Συγκαθιστού. Η διαφορά ανάμεσα τους είναι πως ο αντικρυστός χορευέται από ζευγάρια αντρας με γυναίκα , αντίθετα με τον Συγκαθιστό που είναι ανακατεμένοι.
• {Μωυσιάδης 1986, 186} Ανατολική Θράκη: Η λέξη Καρσιλαμάς προέρχεται από την Τούρκικη λέξη (καρσί= αντίκρυ όπως και το ποντιακό γαρσί = αντίκρυ). Χορεύεται στις γαμήλιες τελετές όπου κρατάνε οι γυναίκες μαντήλια μπροστά από τα πρόσωπα τους έτσι ώστε να φαίνονται μόνο τα μάτια τους για να χορεύουν παίζοντας κρυφτό με τους συγχορευτές τους ή γυρνάνε τα μαντήλια τους κυκλικά μέχρι να διπλωθεί και στη συνέχεια αντίθετα να ξεδιπλωθεί. Χρησιμοποιούν ακόμα και τα δάχτυλα των χεριών για να κρατήσουν τον ρυθμό.
• {Κόκκινος 1987 , 313} Καππαδοκία: όπως και στην Ανατολική Θράκη έτσι και στην Καππαδοκία ο Καρσιλαμάς χορεύεται κρατώντας ένα μαντήλι, στον γάμο που μεταφερόταν η νύφη από το σπίτι στην Εκκλησία και αντίστροφα. Το μουσικό μέτρο είναι 9σημο (2.2.2.3). Τα βήματα είναι 8 σε 2 μουσικά μέτρα. Καθώς χορεύουν σπάνε τα γόνατα και στρίβουν οι φτέρνες προς τα μέσα του ποδιού.
• {Τυροβολά 1992, 126}Καισάρεια Καππαδοκίας: Στη περιοχή αυτή το μουσικό μέτρο αποδίδεται σε 4/4 και χωρίς συνοδεία κροτάλων ή κουταλιών. Πολύ λιγότερο χρησιμοποιείται ο 9σημος ρυθμός σε σχέση με τα Μικρασιατικά παράλια.
• {Metallinos & Schumacker 1975 , 49} Μακεδονία: Ονομάζεται Καρσιλαμάς ή χορός Πανωκάτω. Εδω χορεύεται από δύο σειρές χορευτών που έχουν απόσταση τρία μέτρα. Ο ρυθμός είναι 9/8 και αποτελείται από αντρες και γυναίκες που χορεύουν απέναντι από τον άλλο. Κρατάνε στο δεξί χέρι ένα μαντήλι όλοι οι χορευτές που το κουνάνε σύμφωνα με τον ρυθμό της μουσικής.