Συντάκτης: Σοφία

Αν και παράδοξος ο τίτλος για άρθρο σε μία σελιδα που ασχολείται με παιδιά, δηλώνει το ακριβές συναίσθημά μου για αρκετά από τα δημοφιλή παιδικά τραγούδια. Έχω στο νου μου πολλά «εμπορικά» τραγούδια με στίχους απλοϊκούς, χωρίς φαντασία και ρυθμό ελαφρώς εκνευριστικό.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η μουσική στο νηπιαγωγείο σκοπεύει στην καλλιέργεια της αισθητικής ικανότητας και ευαισθησίας, στην κατανόηση και απόλαυση της μουσικής και στην απελευθέρωση της δημιουργικής ικανότητας των παιδιών και ότι κάθε παιδί φέρνει στο νηπιαγωγείο τα δικά του μουσικά βιώματα, έχει τα δικά του ενδιαφέροντα και τις δικές του ικανότητες, κατανοούμε ότι η ποιότητα, η ποικιλία και η καταλληλότητα των μουσικών εμπειριών, όπως αυτές δίνονται μέσα στην τάξη, καθορίζει την ανάπτυξη της μουσικής αντίληψης και των μουσικών δεξιοτήτων.

Θεωρούμε, λοιπόν, δεδομένο ότι τα παιδιά θα πρέπει να βιώνουν κατάλληλες μουσικές εμπειρίες μέσα σε ένα ευχάριστο περιβάλλον. Ας δώσουμε τώρα ένα παράδειγμα κι ας εξετάσουμε κατά πόσο το συγκεκριμένο τραγούδι αποτελεί μουσική εμπειρία και τι προσφέρει στα παιδιά:

«Είναι μία κάτασπρη αρκούδα
που έχει μία όμορφη μουσούδα,
στα μαλλιά φοράει μια κορδέλα
και με το τραγούδι έχει τρέλα.
Είναι κι ένας κάτασπρος αρκούδος
που είναι σκανταλιάρης και πανούργος,
έχει μια ξεκούρδιστη κιθάρα
και λέει στην αρκούδα τη ναζιάρα:
Αρκούδα, αρκούδα, για μένανε τραγούδα!
Αρκούδα, αρκούδα, για μένανε τραγούδα! »

Δε νομίζω ότι χρειάζεται να εξετάσουμε το λεξιλόγιο, τη δομή των προτάσεων ή τις ομοιοκαταληξίες. Θέλω, όμως, να σταθούμε λίγο στα νοήματα. Η θηλυκή αρκούδα είναι όμορφη, ενδιαφέρεται για την κόμμωσή της, αγαπά το τραγούδι και φυσικά είναι ναζιάρα. Ο αρσενικός αρκούδος από την άλλη είναι σκανδαλιάρης και πανούργος και φυσικά μπορεί να ζητά από τη θηλυκή αρκούδα να τον διασκεδάσει τραγουδώντας του.

Πόσα στερεότυπα φύλου κρύβονται πίσω από αυτό το αθώο παιδικό τραγουδάκι;

Οι αντιλήψεις και στάσεις σχετικά με την ταυτότητα και τους ρόλους ανδρών και γυναικών, που ασυνείδητα ή συνειδητά υιοθετούμε, καθορίζουν τα προτερήματα, τα μειονεκτήματα, τις μορφές συμπεριφοράς που αποδίδουμε στα άτομα ανάλογα με το αν αυτά τα τελευταία είναι άνδρες ή γυναίκες, αγνοώντας ή παραβλέποντας τις ατομικές τους διαφορές και ιδιαιτερότητες.
Η ύπαρξη δύο ταυτοτήτων, μιας γυναικείας και μιας ανδρικής, με διαφορετικά στερεοτυπικά χαρακτηριστικά είναι επικίνδυνη και περιορίζουν τις προσδοκίες και τις επιλογές μας αναπαράγοντας μια κοινωνία βασισμένη στην ανισότητα. 

Φυσικά, δεν καταδικάζω τα παιδικά τραγούδια στο σύνολό τους. Πιστεύω, όμως, ότι θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στις επιλογές μας.

Κλείνοντας, θα ήθελα να προτείνω ορισμένα τραγούδια που μπορούν να ακουστούν το ίδιο ευχάριστα από μεγάλους κι από μικρούς και που προσωπικά τα θεωρώ απείρως καταλληλότερα από το προαναφερθέν.

• Η μπανιέρα -Βαγγέλης Γερμανός
• Συννεφούλα -Διονύσης Σαββόπουλος
• Ένα φιλάκι είναι λίγο – Λουκιανός Κηλαηδόνης
• Τρελό από χαρά -Κωστής Μαραβέγιας
• Αν -Δημήτρης Μητσοτάκης