Βάκχαι

Η τραγωδία αυτή, όπως και η Ιφιγένεια εν Αυλίδι, ανέβηκαν μετά το θάνατο του Ευριπίδη(406 π.Χ). Είναι η μόνη με Διονυσιακό περιεχόμενο.(1392 στίχοι)

Το χορό συγκροτούν γυναίκες από τη Λυδία (θίασος του Διόνυσου)

Πρόσωπα: Διόνυσος, Τειρεσίας, Κάδμος, Πενθέας, Θεράποντας,

΄Αγγελος α και β, Αγαύη.


 

    Ο Διόνυσος  είναι γιος του Δία και της Σεμέλης, κόρης του Κάδμου, βασιλιά  της Θήβας. Στη Θήβα αμφισβητούν τη θεότητα  του και ισχυρίζονται ότι η Σεμέλη φόρτωσε στο Δία κάποιο αμάρτημα της. Στην αμφισβήτηση αυτή πρωτοστατούν οι αδερφές της Σεμέλης. Ο Διόνυσος μετά από πολλές περιπλανήσεις στον Ασιατικό χώρο, στον οποίο έχει εδραι­ώσει τη λατρεία  του έρχεται να την επιβάλει και στην Ελλάδα και πρώτα   στη γενέτειρά του, τη Θήβα. Ακολουθείται από βάρβαρες γυναίκες που αποτελούν το θίασο του.

Στον πρόλογο έχουμε το Διόνυσο με ανθρώπινη μορφή να μας εξιστορεί  το ιστορικό του και τις περιπέτειες του. Ήρθε στη Θήβα και οιστρηλάτησε τις αδερφές  της μάνας του αλλά και όλο το θηλυκό πληθυσμό της Θήβας  που σε κατάσταση μανίας  και χωρίς λογικό εγκατέλειψε τα σπίτια του και περιφέρεται στα όρη, χορεύοντας και συμβιώνοντας αρμονικά με τη φύση. Τη βασιλεία τώρα στη Θήβα την έχει ο Πενθέας   που διακρίνεται για  τα αντιβακχικά του αισθήματα.

Ο μάντης Τειρεσίας, στεφανωμένος με κισσό (Διονυσιακό σύμβολο) έρχεται και συναντά τον  Κάδμο, που κι αυτός είναι οπαδός του Διόνυσου. Του ζητάει να βγουν στα όρη για να δοξάσουν και να υμνήσουν το θεό. Εκείνη την ώρα καταφθάνει  ο νέος βασιλιάς, ο Πενθέας, που έλειπε και άκουσε "για τις γυναίκες που πήραν τα βουνά   και επιδίδονται σε βακχεύματα και διονυσιακή μέθη.. Όσες μπόρεσε τις συνέλαβε    και θα οργανώσει αποστολή για να φέρει πίσω και τις υπόλοιπες (ανάμεσα τους κι η μητέρα του, Αγαύη ) να υπηρετήσουν τους άντρες τους". θεωρεί τον Διόνυσο μάγο και λωποδύτη  που του αξίζει η αγχόνη. Γεμάτος έκπληξη  βλέπει στολισμένους βακχικά τον Τειρεσία    και τον παππού του και βάζει τα γέλια. θεωρεί υπεύθυνο τον Τειρεσία, ενώ για το χορό τα λόγια του συνιστούν ύβρη. Παρά τις συμβουλές του Τειρεσία ο Πενθέας  δεν πείθεται και δίνει εντολή να καταστρέψουν όλα τα μαντικά του σύνεργα και να συλλάβουν   τον" θηλύμορφον ξένον" και να τον φέρουν δέσμιο μπροστά του. Μετά το χορικό    ένας δούλος φέρνει το Διόνυσο που στο δρόμο έκανε ένα θαύμα και απελευθερώθηκε από τα δεσμά.

Ακολουθεί ανάκριση στην οποία ο Διόνυσος απαντά με προθυμία και εξοργίζει   τον Πενθέα. Τον στέλνει να χορέψει στα σκοτάδια της φυλακής. Ο Διόνυσος όμως εύκολα δραπετεύει και εξευτελίζει τον Πενθέα, που τον συναντά μπροστά στο παλάτι.  Εκείνη την ώρα έρχεται τρέχοντας αγγελιαφόρος από τον Κιθαιρώνα. Μαζί με άλλους  έβοσκε το κοπάδι και βρέθηκε αντιμέτωπος με το θέαμα των μαινάδων που έκαναν πράξεις  ασυνήθιστες, αναπάντεχες τρομερές και ακατονόμαστες. "Όλα αυτά δεν μπορούν  να γίνουν χωρίς το χέρι κάποιου θεού" .Συστήνει στον Πενθέα να δεχθεί το νέο θεό, αλλά αυτός  ετοιμάζει ασπιδοφόρους.  Είναι έτοιμος να φέρει πίσω τις γυναίκες που κάνουν σημεία  και τέρατα. Ο Διόνυσος προσπαθεί να τον  αποτρέψει. Η διήγηση του βοσκού έχει εξάψει την περιέργεια του Πενθέα που πείθεται απ' το Διόνυσο ν' ανέβει  στην κορυφή ενός έλατου  για να μορφώσει προσωπική άποψη.

Δεύτερος αγγελιοφόρος έρχεται και ανακοινώνει ότι ο Πενθέας καταξεσκίστηκε  από τη μητέρα του που έβγαζε αφρούς απ' το στόμα και δεν είχε το λογικά της. Στο λυντσάρισμα συμμετείχαν και οι άλλες μαινάδες. Η περιγραφή είναι ωμή   και προκαλεί φρίκη και συμπάθεια για τον άτυχο Πενθέα, που αντέταξε τη λογική του μπροστά στο παράλογο. Στη σκηνή εμφανίζεται η Αγαύη που κρατάει πάνω σε θύρσο το κεφάλι του σκοτωμένου και θριαμβολογεί. Το υπόλοιπο σώμα μεταφέρεται απ' τον Κάδμο. Η Αγαύη σιγά σιγά συνέρχεται, συνειδητοποιεί τη φοβερή πραγματικότητα. Ακολουθεί διάλογος Αγαύης και Κάδμου που δεν είναι ολοκληρωμένος.

Στην έξοδο ο Διόνυσος, επιβλητικός,  διώχνει στην εξορία την Αγαύη και τις αδερφές της. Στον Κάδμο υπόσχεται ανάπαυση στο νησί των Μακάρων μαζί με τη γυναίκα του, την Αρμονία...............

                                           <<επιστροφή