Η μουσική στην ιαπωνική παράδοση κατέχει μια περίοπτη θέση εδώ και αρκετές χιλιετίες, αφού οι πρώτες μαρτυρίες για την ύπαρξη μουσικής αναφέρουν πέτρινες σφυρίχτρες που χρονολογούνται στην 3η χιλιετία π.Χ.
      Η λαϊκή μουσική της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου παρουσιάζει πολλά κοινά στοιχεία με τις μουσικές της Κίνας, της Κορέας, του Θιβέτ και έχει επιρροές από τη βουδιστική παράδοση της Ινδίας, γεγονός που σημαίνει ότι στην ιστορία της έχει δεχθεί πολλές επιδράσεις από τη μουσική των γειτονικών λαών.
      Η μουσική στην Ιαπωνία είναι πάντα άμεσα συνδεδεμένη με το χορό, την ποίηση, το θέατρο και τη θρησκεία. Πρωταρχικό ρόλο παίζει η φωνή, ενώ η οργανική μουσική (με μερικές εξαιρέσεις) αναπτύχθηκε ελάχιστα.

      Οι πρώτες μορφές της Ιαπωνικής μουσικής ήταν με τύμπανα και φλάουτο και συνόδευε τους ιερούς χορούς Kagura. Παραστάσεις του πανάρχαιου τελετουργικού χορού καγκουρά (kagura) πραγματοποιούνται και σήμερα, συνήθως σε ειδικούς χώρους των σιντοϊστικών ιερών.
      Το Kagura είναι μια πανάρχαιη γιορτή που έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα. Έχει πιθανότατα σαμανιστική προέλευση. Η miko, η γυναίκα - σαμάν, αφού ερχόταν σε έκσταση επικοινωνούσε με τα πνεύματα των νεκρών, ή γινόταν η προσωρινή κατοικία των θεών. Σύμφωνα μάλιστα με μια ετυμολογική ερμηνεία, η λέξη Kagura σημαίνει η έδρα των θεών.
      Το Kagura χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο είναι το τελετουργικό, που περιλαμβάνει τον εξαγνισμό του προσώπου ή του αντικειμένου, στο οποίο θα κατέβει ο θεός. Το αντικείμενο (torimono), μπορεί να ένα κλαδί δένδρου, ένα σπαθί, κ.λπ. Μετά καλείται ο θεός να κατέβει. Μόνο όταν εκδηλωθεί η παρουσία του αποκτά αποτελεσματικότητα η προσευχή για ανανέωση και μακροζωία, που είναι και ο κεντρικός στόχος αυτής της τελετουργίας.
      Το δεύτερο μέρος έχει ως σκοπό τη διασκέδαση του θεού, και φυσικά των θεατών. Το μέρος αυτό δεν είναι σταθερό. Άλλαξε πολλές μορφές στην πορεία του χρόνου, και σήμερα μπορεί να περιλαμβάνει ακόμα και δυτική μουσική.
      Σήμερα, σε ορισμένες γιορτές kagura, το τελετουργικό μέρος έχει εξαφανισθεί και έχει μείνει μόνο το κοσμικό της λαϊκής διασκέδασης.

      Από τον 6ο αιώνα, η Ιαπωνική μουσική εμπλουτίστηκε με την Κορεάτικη και Κινέζικη αυλική μουσική (μουσική των ανακτόρων) και την μουσική των μοναστηριών και έτσι δημιουργήθηκε η ιαπωνική αυλική μουσική υπό την γενική ονομασία gagaku (αυλική μουσική). Με απόφαση της αυλής, τον 8ο αιώνα ιδρύθηκε ένα γραφείο μουσικής (gagakuryo) υπεύθυνο τόσο το τελετουργική όσο και για την ψυχαγωγική μουσική. Η τυπική ορχήστρα gagaku έχει περίπου 16 μουσικούς στα κρουστά, έγχορδα, αυλούς και καλαμένια μουσικά όργανα. Τα πιο χαρακτηριστικά όργανα είναι τα πνευστά τύπου αυλού (sho), το κυλινδρικό όμποε (hichiriki), το λαούτο biwa, και το σαντούρι Koto.

Το γκαγκάκου (ευγενική μουσική) αναφέρεται στην αυλική μουσική της Ιαπωνίας.

- Το τονικό σύστημα και οι κλίμακές του προέρχονται από την κινεζική μουσική θεωρία.
- Τα όργανα παίζουν με λιτό τρόπο.
- Το τραγούδι είναι ουσιαστικά ένας τρόπος απαγγελίας (ρετσιτατίβο) που χρησιμοποιεί τονικές διακυμάνσεις.
- Σε καμία περίπτωση δε χρησιμοποιείται το βιμπράτο και το μέλισμα.

      Εν τω μεταξύ, με την εισαγωγή του βουδισμού στην Ιαπωνία τον 6ο αιώνα, οι βουδιστικές τελετές και τα λειτουργικά άσματα έδωσαν αφορμή για την ανάπτυξη μιας μεγάλης ποικιλίας από κουδούνια, κύμβαλα, ξύλινα clappers, πλάκες, σωλήνες κρουστά, και κουδουνίστρες, πολλά από τα οποία βρήκαν τον δρόμο τους και στη μουσική του θεάτρου Kabuki (μουσική μορφή της περιόδου Έντο η οποία τοποθετείται χρονικά από το 1600 έως το 1868).
      Πρόκειται για μια ιδιαίτερα δημοφιλή θεατρική μορφή, με δραματικό κυρίως ρεπερτόριο. Σε αντίθεση με το Νο, δεν υπάρχουν ηθοποιοί που τραγουδούν.

- Η μουσική παίζεται επί σκηνής ή εκτός, από ομάδα εκτελεστών, που χρησιμοποιούν μεμβρανόφωνα και αερόφωνα.
- Η μουσική εκτός σκηνής δημιουργεί ηχητικά εφέ, καθορίζει τη διάθεση, υποστηρίζει τη δράση ή υπονοεί σκέψεις των πρωταγωνιστών.
- Η μουσική επί σκηνής συνήθως αφηγείται, σχολιάζει ή συνοδεύει το χορό.

      Όταν στην Ιαπωνία άλλαξε το πολιτικό σύστημα σε μιλιταριστικό κατά τον 12ο αιώνα, άρχισαν να αναπτύσσονται τα θεατρικά είδη της μουσικής. Επίσης, τότε εμφανίστηκαν πλανώδιοι μουσικοί οι οποίοι τραγουδούσαν ή έψαλαν βουδιστικά κείμενα και ιστορίες (Heike Monogatari) σε όλη την χώρα, συνοδεύοντας τον εαυτό τους με το λαούτο biwa, ενώ το θέατρο Noh έγινε η επίσημη ψυχαγωγίας της νέας τάξης των πολεμιστών.

      Η μουσική του θεάτρου Noh προήλθε από την ορχήστρα Hayashi (ένα σύνολο τύμπανα και φλογέρες) συν ψάλτες.

      Με τη μεταφορά του στρατιωτικού διοικητικού κέντρου των Tokugawa Shoguns στο Edo, το σημερινό Τόκιο, ανατέλλει η περίοδος Tokugawa ή Edo (1603-1868). Ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της χώρας συρρέει στο Edo, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια νέα, οικονομικά εύρωστη αστική τάξη, η οποία διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της κοινωνικής, καλλιτεχνικής και οικονομικής παραγωγής.
      Η ζωή στο Edo, που από ασήμαντο λιμάνι μετατρέπεται στην πρωτεύουσα της Ιαπωνίας, χαρακτηρίζεται από διασκεδάσεις, με βασικότερες την παρακολούθηση θεατρικών παραστάσεων, τις νυχτερινές επισκέψεις στις γκέισες, τα υπαίθρια γεύματα και τις περιηγήσεις σε περιοχές φυσικού κάλλους.
      Το θέατρο Noh εμφανίστηκε στην Ιαπωνία τον 14ο αιώνα και γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της περιόδου Muromachi (1392-1573). Η αυστηρή, γυμνή σκηνή και η απλότητα των μασκών συνδυάζονται με τα πολλαπλά στρώματα των λαμπερών κοστουμιών, προσδίδοντας στον ηθοποιό μια σχεδόν αρχιτεκτονική διάσταση, καθώς κινείται στον ρυθμό της μουσικής και του τραγουδιού.
      Αρχικά, το θέατρο Νο συνδέθηκε στενά με την τάξη των Σαμουράι τα πρώτα κοστούμια μιμήθηκαν το καθημερινό στρατιωτικό ντύσιμο, ενώ επίσημος ρουχισμός προσφερόταν στους ηθοποιούς ως δώρο. Σταδιακά, τον 15ο αιώνα, εμφανίστηκαν κοστούμια που διέφεραν από το καθημερινό ντύσιμο των Σαμουράι και φτιάχνονταν ειδικά για τις παραστάσεις του Noh.
      Τα περισσότερα έργα του θεάτρου Νο περιλαμβάνουν λιγοστούς ρόλους παίζονται από τον πρωταγωνιστή, που συνήθως φοράει μάσκα, και έναν ή δύο ηθοποιούς. Όλοι οι ηθοποιοί είναι άντρες. Πολλά θεατρικά έργα Noh μοιάζουν με όνειρα. Συχνά αποκαλύπτεται πως ο πρωταγωνιστής είναι φάντασμα ή πνεύμα, προσκολλημένο σε κάποιο πρόσωπο ή γεγονός από το παρελθόν του. Το κοστούμι του πρωταγωνιστή εναρμονίζεται με τις αλλαγές της ταυτότητάς του.
      Σε γενικές γραμμές, οι συνδυασμοί των ενδυμάτων έχουν κωδικοποιηθεί και συνδέονται με συγκεκριμένους ρόλους (ο πολεμιστής, η πλούσια κυρία, ο μοναχός, ο δαίμονας κ.ά.) ωστόσο, η τελική επιλογή των χρωμάτων και των σχεδίων ανήκει στον ίδιο τον ηθοποιό.
      Το Νο πήρε την οριστική του μορφή το 14ο αιώνα, μορφή και ύφος που κρατά μέχρι και σήμερα.
      Έχει τις ρίζες του στο θρησκευτικό τελετουργικό αλλά εξελίχθηκε μέσα από αριστοκρατικές και λαϊκές μορφές τέχνης.
Νέα έργα σταμάτησαν να δημιουργούνται μετά τον 16ο αιώνα.
      Στις αρχές του 17ου αιώνα αποκλείστηκαν για λόγους δημόσιας ηθικής οι γυναίκες ηθοποιοί, από το Noh, αλλά και το καμπούκι. Κατά την περίοδο 1868-1912, παρόλο που το Noh έχασε την κρατική χορήγηση, αναγνωριζόταν ως ένα από τα τρία είδη εθνικού θεάτρου της Ιαπωνίας.
      Σήμερα, υπάρχουν περίπου 1.500 επαγγελματίες ηθοποιοί θεάτρου Νο, ενώ το σύγχρονο ρεπερτόριο περιλαμβάνει 250 έργα.

Οι συντελεστές των παραστάσεων Noh είναι:

1. Σίτε (shite): ο πρωταγωνιστής της παράστασης.
   Όταν αρχικά εμφανίζεται ως άνθρωπος ονομάζεται μαεσίτε (maeshite),
   ενώ όταν αργότερα εμφανίζεται ως φάντασμα, νοτσισίτε (nochishite).
2. Σιτετσούρε (shitetsure): η συντροφιά του σίτε.
3. Γουάκι (waki): ο ρόλος που αποτελεί το αντίθετο του σίτε.
4. Γουακιτσούρε (wakitsure): η συντροφιά του γουάκι.
5. Κόκεν (kōken): όσοι δουλεύουν στα παρασκήνια, συνήθως ένα με τρία άτομα.
6. Γιουτάι (jiutai): η χορωδία, αποτελούμενη από έξι ως οχτώ άτομα.
7. Χαγιάσι (hayashi) ή χαγιάσι-κάτα (hayashi-kata): οι μουσικοί του θεάτρου.

   Σχεδιάγραμμα του θεάτρου Noh

1. Χασικαγκάρι (hashigakari): στενή γέφυρα στα δεξιά της σκηνής, από την οποία περνάνε οι κύριοι ηθοποιοί.
Αργότερα, εξελίχτηκε στο χαναμίτσι του καμπούκι.
2. Σε αυτό το σημείο στέκονταν οι ηθοποιοί του κιόγκεν, πριν μπουν στην κυρίως σκηνή.
3. Η θέση των κόκεν.
4. Η θέση του μουσικού με το ταϊκό.
5. Η θέση του μουσικού με το οτσουζούμι.
6. Η θέση του μουσικού με το κοτσουζούμι.
7. Η θέση του μουσικού με το φούε.
8. Γιουτάιζα (Jiutaiza): οι θέσεις των γιουτάι.
9. Εδώ καθόταν ο γουάκι, όταν δε βρισκόταν στη σκηνή, πολλές φορές με τον γουακιτσούρε.
10. Στο σημείο αυτό έπαιζε ο γουάκι.
11. Το σημείο στο οποίο έπαιζε ο σίτε.
12. Σίτε-μπασίρα (shite-bashira): η κολόνα του σίτε, κοντά στην οποία ανακοινώνονται τα ονόματα.
13. Μετσούκε-μπασίρα (metsuke-bashira): η κολόνα κατόπτευσης.
14. Γουάκι-μπασίρα (waki-bashira): η κολόνα του γουάκι
15. Φούε-μπασίρα (fuebashira): η κολόνα του φούε.

      Στο χώρο μπροστά του, αποχωρούν οι χορευτές και στέκονται δύο ηθοποιοί όταν δουλεύουν ή ταξιδεύουν μαζί.

      Γενικά τα κοστούμια των ηθοποιών Νο είναι πλούσια, φτιαγμένα από αστραφτερό μετάξι, ενώ φέρουν συμβολικά σχήματα, αναλόγως του ρόλου. Το κοστούμι του σίτε ήταν υπερβολικό, ενώ των σιτετσούρε και γουακιτσούρε σταδιακά απλοποιήθηκε.
      Στους πρώτους αιώνες, τα κοστούμια των ηθοποιών ήταν σύμφωνα με τους ρόλους τους. Για παράδειγμα, κάποιος αυλικός θα φορούσε επίσημη ρόμπα, ενώ κάποιος απλός άνθρωπος ένα κοινό ένδυμα. Τα τυποποιημένα κοστούμια με τους συμβολισμούς, καθιερώθηκαν στα τέλη του 16ου αιώνα.
      Οι μάσκες του θεάτρου Νο φτιάχνονται από υλικά όπως πηλός, βερνίκι, ύφασμα, χαρτί και ξύλο. Καθώς, οι ηθοποιοί ήταν άντρες στη μέση ηλικία, απεικονίζουν θηλυκά ή μη ανθρώπινα πρόσωπα (θεοί, δαίμονες, ζώα), αλλά και νεαρούς ή γηραιότερους άνδρες. Απ' την άλλη πλευρά όσοι ηθοποιοί δε φοράνε μάσκες, παίζουν το ρόλο ενήλικου ανδρός, στην ηλικία των είκοσι, των τριάντα ή των σαράντα.
      Συνήθως, μόνο ο σίτε φοράει μάσκα, ενώ ο γουάκι όχι. Ο σιτετσούρε και ο γουακιτσούρε φοράνε μάσκες κυρίως όταν πρόκειται για γυναικείους ρόλους.

      Η σκηνή του Noh αποτελεί ένα κιόσκι, του οποίου η αρχιτεκτονική έχει παρθεί από αυτή των σιντοϊστικών ναών και γενικά κατασκευάζεται εξ ολοκλήρου από χινόκι, δηλαδή γιαπωνέζικο κυπαρίσσι. Το πάτωμα γυαλίζεται, ώστε να επιτρέπει στους ηθοποιούς να "γλιστράνε" τα πόδια τους πάνω του. Η μοναδική διακόσμηση της σκηνής, είναι το καγκάμι-ίτα (Kagami-ita), η ζωγραφιά ενός πεύκου.

      Ο συγγραφέας Ζεάμι Μοτοκίγιο (1363-1443 μ.Χ.) είναι αυτός που καθιέρωσε το θεατρικό είδος Νο χαρίζοντάς του την αραχνοϋφαντη οριστική μορφή του. Υπήρξε ηθοποιός, συγγραφέας και σκηνοθέτης καθώς και λαμπρός θεωρητικός του θεάτρου. Από τα περίπου 200 έργα του ρεπερτορίου Νο αποδίδονται στον Ζεάμι σχεδόν τα μισά και ακριβώς αυτά είναι που τον αναδεικνύουν σε έναν από τους μεγαλύτερους δραματουργούς όχι μόνο της Ιαπωνίας αλλά και όλου του κόσμου σε όλες τις εποχές. Γνωστότερο έργο του Το φιλιατρό του πηγαδιού.

      Εκτός από την θρησκευτική μουσική και την μουσική για θέατρο, σε κάθε περιοχή της Ιαπωνίας υπάρχουν συγκεκριμένα και διαφορετικά δημοτικά τραγούδια, τα - minyo - τα οποία, ανάλογα με τις καθημερινές δραστηριότητες του παραδοσιακού οικισμού, μπορεί να είναι τραγούδια για φύτευση του ρυζιού, τραγούδια του βαρκάρη, τραγούδια του θερισμού, κλπ. Ανάμεσα στη δημοτική μουσική των διαφόρων περιοχών, η δημοφιλέστερη είναι της Οκινάουα (από την οποία προέρχεται και το shamisen).

      Η μουσική Enka, είναι λαϊκή μουσική και συνήθως τραγουδιέται στα μπαρ καραόκε και έχει τις ρίζες της στην παλαιότερη, παραδοσιακή ιαπωνική λαϊκή μουσική.

      Οι Ιάπωνες χρησιμοποιούν δύο βασικά είδη πεντάφθογγης κλίμακας.
Η πρώτη χρησιμοποιείται στη λατρευτική μουσική και είναι κοινή σε όλη την Α. Ασία, ενώ η δεύτερη συναντάται και στην Ινδονησία και τη Ν. Ασία.

  - Τα μουσικά θέματα εμφανίζονται κυρίως σε απλή παράταξη (στη σειρά) και όχι με ιδιαίτερη ανάπτυξη.
  - Ο ρυθμός είναι συνήθως δίσημος, χωρίς όμως να υπάρχει τονισμένο και ασθενές μέρος του μέτρου και αρκετά ελεύθερος.
  - Οι συνηχήσεις είναι συνήθως ετεροφωνικές και μονοφωνικές.

      Μεταξύ των εγχόρδων, ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο Koto (σαντούρι 13ων χορδών) το οποίο ήταν παλαιότερα μέρος του συνόλου gagaku. Το Koto αναπτύχθηκε ως σόλο όργανο από τον 17ο αιώνα. Το ρεπερτόριό του Koto, ενισχύθηκε από τη σχολή Ikuta τον 17ο αιώνα και τη σχολή Yamada τον 18ο αιώνα. Χρησιμοποιήται σόλο αλλά και για μουσική δωματίου και θεωρείται από τους περισσότερους Ιάπωνες ως η κλασική μουσική της Ιαπωνίας.
      Το κότο είναι ένα χορδόφωνο όργανο κινεζικής προέλευσης, μήκους περίπου 1,80μ. με 13 χορδές και 13 μεταφερόμενα τάστα κατά μήκος του οργάνου. Τα τάστα ρυθμίζονται στη θέση που πρέπει πριν την κάθε εκτέλεση. Οι εκτελεστές για να χτυπούν τις χορδές, φορούν στα δάχτυλα τρεις πένες, προσαρμοσμένες σε μεταλλικές δακτυλήθρες.

      Το σαμιζέν (που σημαίνει τρεις χορδές) είναι χορδόφωνο που παίζεται με πλήκτρο. Το μήκος του είναι όσο μιας κιθάρας αλλά με μικρότερο βραχίονα και χωρίς τάστα.
      Το ορθογώνιο ηχείο του είναι καλυμμένο και από τις δύο πλευρές με δέρμα γάτας ή σκύλου, για να ενισχύεται ο ήχος του. Οι χορδές του είναι φτιαγμένες από μετάξι. Ο εκτελεστής τυλίγει τα δάχτυλα του αριστερού του χεριού με λίγο ύφασμα για να μπορεί να γλιστρά το χέρι στις χορδές.
      Από τον 17ο αιώνα, το shamisen (τρίχορδο λαούτο) ήρθε στο προσκήνιο, παρέχοντας τον ζωντανό ρυθμό που κυριάρχησε στα λαϊκά θέατρα Kabuki και bunraku. Στο θέατρο Μπουνρακού, ένας έμπειρος ψάλτης συνοδεύεται από ένα shamisen, ενώ στο Kabuki το shamisen παίζει σόλο και οι χορωδίες συνδυάζονται με φλογέρες και τύμπανα και μια εκλεκτική συλλογή από λαϊκά και θρησκευτικά όργανα.

      Το φλάουτο μπαμπού, το shakuhachi, είναι ένα άλλο αξιοσημείωτο σόλο όργανο. Το πρώτο που αναπτύχθηκε κάτω από την επιρροή των ιερέων Ζεν, με νέα σχολές που αναπτύχθηκαν από το 16ο έως το 19ο αιώνα.
      Το σακουχάτσι είναι ένα αερόφωνο από καλάμι με επιστόμιο-απλή οπή, που κρατιέται κάθετα. Το όνομά του σημαίνει 1.8 πόδια, που είναι και το μήκος του. Χρησιμοποιούνταν από τους Βουδιστές μοναχούς για διαλογισμό. Έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές στην ποπ μουσική της δεκαετίας του ’80.

      Στα κρουστά, το Taiko έχει απογειωθεί σε δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια. Συναυλίες με Taiko σε φεστιβάλ και εκδηλώσεις, καθώς και μουσικές ομάδες κρουστών όπως οι Kodo έχουν επιτύχει θεαματική επιτυχία στο εξωτερικό. Η λέξη τάικο σημαίνει μεγάλο τύμπανο και πρόκειται για ένα σύνολο τυμπάνων με κινεζικές και κορεάτικες επιρροές.
      Η ύπαρξή τους χρονολογείται από τον 6ο και 7ο μ.Χ. αι., που χρησιμοποιούνταν κατά τη διάρκεια του πολέμου για να εκφοβίσουν τους εχθρούς και για να επικοινωνήσουν μεταξύ τους οι στρατοί. Τα τύμπανα Τάικο εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στο Βουδισμό και το Σιντοϊσμό.