|
M
I N I M A D I G I T A L I A
Εκπαιδευτικό Λογισμικό
Η ελληνική πραγματικότητα
Μία επίσκεψη σε ένα κατάστημα υπολογιστών μπορεί να σας δημιουργήσει την
εντύπωση ότι υπάρχει πληθώρα εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Είναι γνωστό ότι στην
Ελλάδα είσαι ότι δηλώσεις. Με την ίδια λογική πολλοί τίτλοι εφαρμογών
επιμορφωτικού, εγκυκλοπαιδικού και ψυχαγωγικού τύπου αυτοχαρακτηρίζονται
εκπαιδευτικό λογισμικό. Για να χαρακτηρίσουμε όμως ένα λογισμικό εκπαιδευτικό θα
πρέπει -εάν σεβόμαστε τον εαυτό μας- να λάβουμε υπόψη μας τόσο την παιδαγωγική
όσο και την τεχνολογική του διάσταση. Το εκπαιδευτικό λογισμικό θεωρείται
ότι εμπεριέχει διδακτικούς στόχους, ολοκληρωμένα σενάρια, αλληγορίες με
παιδαγωγική σημασία και κυρίως επιφέρει συγκεκριμένα διδακτικά και μαθησιακά
αποτελέσματα. Το εκπαιδευτικό λογισμικό από τεχνική άποψη εξετάζεται ως προς την
ποιότητα του περιβάλλοντος διεπαφής, την εργονομία, το είδος της αλληλεπίδρασης
που επιτρέπει με τον χρήστη, τα χρησιμοποιούμενα μέσα (εικόνα, ήχος κλπ) και την
αισθητική του.
Είναι αλήθεια ότι η παραγωγή ελληνικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων αυξήθηκε
τα τελευταία χρόνια κυρίως μέσα από προγράμματα του ΥΠΕΠΘ. Μέσα από το θεσμό της
ενδοσχολικής επιμόρφωσης είχαμε την ευκαιρία να ελέγξουμε την αποτελεσματικότητά
τους στη διδακτική πράξη. Ο εκπαιδευτικός έχει πλέον τη δυνατότητα να επιλέξει
από ένα μεγάλο σύνολο τύπων λογισμικού από εφαρμογές γενικής χρήσης (όπως ο
επεξεργαστής κειμένου ή το λογισμικό παρουσιάσεων) που αξιοποιούνται στη
διδακτική πράξη, εργαλεία λογισμικού για συγκεκριμένους σκοπούς και καθαρά
εκπαιδευτικό λογισμικό.
Ο πλήρης κατάλογος των
εκπαιδευτικών λογισμικών βρίσκεται στη διεύθυνση
http://edsoft.cti.gr του ΕΑΙΤΥ. Ποια
λογισμικά όμως προτιμήθηκαν από τους εκπαιδευτικούς; Μία ενδεικτική εικόνα
μπορούμε να αποκομίσουμε εάν επισκεφθούμε τις σελίδες της Εκπαιδευτικής Πύλης
του ΥΠΕΠΘ όπου δημοσιεύονται παρουσιάσεις λογισμικών που χρησιμοποιήθηκαν σε
πραγματικές συνθήκες τάξης. Θα δούμε αμέσως ότι πρόκειται για ένα μικρό
υποσύνολο της συνολικής παραγωγής.
Εκπαιδευτικά λογισμικά που
μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εκπαιδευτικούς σκοπούς
μπορούν να χαρακτηριστούν διάφοροι τύποι πακέτων όπως τα παρακάτω:
- Γλώσσες προγραμματισμού
- Πακέτα εφαρμογών γενικής χρήσης
- Προσομοιώσεις- εικονικά εργαστήρια
- Παιγνίδια
- Επικοινωνίες – Διαδίκτυο
- Νοήμονα συστήματα εκπαίδευσης
- Εκπαιδευτικά συστήματα εικονικής πραγματικότητας
- Ηλεκτρονικά βιβλία -Εγκυκλοπαίδειες
- Εκπαιδευτικές εφαρμογές πολυμέσων
- Πακέτα εξάσκησης και πρακτικής
- Προγράμματα εξατομικευμένης διδασκαλίας
- Προγράμματα που υποστηρίζουν συνεργατική μάθηση
Όμως για τους εκπαιδευτικούς
περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μία κατηγοριοποίηση με βάση τη διδακτική
προσέγγιση που ακολουθεί το λογισμικό και με βάση τις θεωρίες μάθησης πάνω στις
οποίες στηρίζεται.
Στο πλαίσιο αυτό διακρίνουμε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
1. Περιβάλλοντα καθοδηγούμενης διδασκαλίας που στηρίζονται κυρίως σε
συμπεριφοριστικές θεωρίες μάθησης (εδώ εντάσσονται τα πακέτα πρακτικής και
εξάσκησης, συστήματα καθοδήγησης tutorials, τα
εκπαιδευτικά παιχνίδια και οι διαλογικές ιστορίες πολυμέσων)
2. Περιβάλλοντα μάθησης μέσω (καθοδηγούμενης ή όχι) ανακάλυψης και
διερεύνησης που στηρίζονται κυρίως σε γνωστικές και δομητιστικές
θεωρίες μάθησης. (Εφαρμογές υπερμέσων, εικονικής πραγματικότητας, προσομοιώσεων,
μοντελοποίησης, ρομποτική, μικρόκοσμοι, Logo)
3. Περιβάλλοντα έκφρασης,
οικοδόμησης, αναζήτησης και επικοινωνίας της πληροφορίας που στηρίζονται
κυρίως σε δομητιστικές και κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης
(ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, ανοικτά εργαλεία, δικτυακές εφαρμογές
συνεργασίας και επικοινωνίας)
Πότε ένα εκπαιδευτικό λογισμικό
μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικό; Στα τμήματα ενδοσχολικής επιμόρφωσης οι
εκπαιδευτικοί αναρωτιούνται αμέσως μόλις έλθουν σε επαφή με έναν τίτλο
λογισμικού "τι προσφέρει το συγκεκριμένο λογισμικό, σε σχέση με τα άλλα
υπάρχοντα μέσα;" Θα προσθέσουμε το ερώτημα:"τι επιπλέον προσφέρει αναφορικά με
τις δραστηριότητες, την παιδαγωγική και διδακτική προσέγγιση;"
Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας
που αγνοήθηκε σε αρκετούς τίτλους λογισμικού είναι αυτός της ευχρηστίας.
H ευχρηστία είναι βασική παράμετρος της ποιότητας ενός διαδραστικού συστήματος
εάν δεν θέλουμε αυτό να καταλήξει στη σχολική αποθήκη να σωρεύει σκόνη.
Τα διεθνή πρότυπα που αφορούν ποιότητα λογισμικού (ISO/IEC 9126) και
επικοινωνία ανθρώπου-υπολογιστή (ISO/DIS 9241-11) περιέχουν ορισμούς ευχρηστίας.
Η ευχρηστία λοιπόν σύμφωνα με το ISO/IEC 9126 : …αναλύεται στα εξής
χαρακτηριστικά του συστήματος : ευκολία εκμάθησης (learnability),
ευκολία κατανόησης (understandability) και ευκολία λειτουργίας του (operability).
Ενώ το ISO/DIS 9241-11 διευκρινίζει ότι : …είναι η δυνατότητα ενός προϊόντος που
χρησιμοποιείται από καθορισμένους χρήστες με καθορισμένους στόχους, υπό
καθορισμένες συνθήκες χρήσης να είναι αποτελεσματικό (effectiveness),
αποδοτικό (efficiency) και να παρέχει υποκειμενική ικανοποίηση (satisfaction)
στους χρήστες του.
Όπως αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε
η υπόθεση κατασκευή λογισμικού δεν είναι διόλου απλή. Από τη στιγμή δε που ως
χώρα δεν βρισκόμαστε στην αιχμή των τεχνολογικών εξελίξεων διαθέτουμε το
πλεονέκτημα να προβληματιστούμε από τα στραβοπατήματα των πρωτοπόρων ώστε να μην
τα επαναλάβουμε. Τώρα εάν το καταφέραμε... Φήμες φέρουν ότι μερικοί έσκισαν τα
διδακτορικά τους κατά την προσπάθεια εγκατάστασης συγκεκριμένων λογισμικών.
Άλλοι πάλι απλά κατέφυγαν στο φορμάρισμα του σκληρού τους...
Στις σελίδες των λογισμικών
επιλέξαμε να αναφερθούμε αναλυτικά μόνο σε αυτά που χρησιμοποιήθηκαν σε πραγματικές
συνθήκες τάξης και
συμπεριλάβαμε παρατηρήσεις "μάχιμων" εκπαιδευτικών.
<-----
Αρχική
| 