|
Η Ευρώπη είναι ο τέταρτος σε μέγεθος από τους γνωστούς δορυφόρους του Δία και ο έκτος σε απόσταση. Είναι ο δεύτερος από τους 4 γαλιλαϊκούς δορυφόρους. Η Ευρώπη είναι ελαφρώς μικρότερη από τη Σελήνη.
τροχιά: 670 900 km από το Δία
διάμετρος: 3138 km
μάζα: 4.8e22 kg
Κατά τη μυθολογία, η Ευρώπη ήταν πριγκήπισσα της Φοινίκης. Απήχθη από τον μεταμορφωμένο σε λευκό ταύρο Δία που την μετέφερε στην Κρήτη. Ο Μίνωας γεννήθηκε από την ένωσή τους.
Η Ευρώπη ανακαλύφτηκε από τον
Γαλιλαίο και τον Marius
το 1610.
Η Ευρώπη και η Ιώ μοιάζουν ως προς την κύρια σύνθεσή τους με τους γήινους πλανήτες, αποτελούμενες κυρίως από πυριτικό πέτρωμα. Δεδομένα από το διαστημόπλοιο Galileo δείχνουν ότι η Ευρώπη διαθέτει πολλά στρώματα στο εσωτερικό της και ίσως έναν μικρό μεταλλικό πυρήνα.
Όμως η επιφάνεια της Ευρώπης δεν μοιάζει με καμιά άλλη στο εσωτερικό ηλιακό σύστημα. Είναι υπερβολικά ομαλή: βρέθηκαν ελάχιστοι σχηματισμοί που να έχουν ύψος μεγαλύτερο από λίγες εκατοντάδες μέτρα. Τα έντονα σχήματα που είναι ορατά δεν είναι τίποτα περισσότερο από χαρακτηριστικά χαμηλού ύψους και ιδιαίτερου άλβεδο (albedo features).
Στην Ευρώπη υπάρχουν ελάχιστοι κρατήρες. Έχουν βρεθεί
μόνο τρεις με διάμετρο μεγαλύτερη από 5 km. Αυτό σημαίνει ότι η επιφάνεια είναι πολύ νέα και ενεργή. Αλλά τα διαστημόπλοια Voyager έχουν χαρτογραφήσει
με υψηλή ανάλυση μονάχα μέρος της επιφάνειας. Το θέμα
της ακριβούς ηλικίας της επιφάνειας της Ευρώπης παραμένει ανοιχτό.
Στις φωτογραφίες, η επιφάνεια της Ευρώπης μοιάζει πάρα πολύ με τα θαλάσσια παγετώδη καλύμματα της Γης. Είναι πιθανό, κάτω από τον επιφανειακό πάγο της Ευρώπης να υπάρχει ένα στρώμα από υγρό νερό βάθους ίσως και 50 km, το οποίο διατηρείται υγρό από τη θερμότητα που παράγεται λόγω των παλιρροϊκών επιδράσεων. Εάν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε θα πρόκειται για το μοναδικό μέρος στο ηλιακό σύστημα, εκτός της Γης, όπου υπάρχουν μεγάλες ποσότητες υγρού νερού.
Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της Ευρώπης είναι
οι σκουρόχρωμες γραμμώσεις οι οποίες διασταυρώνονται μεταξύ τους και καλύπτουν ολόκληρη την
επιφάνειά της. Οι μεγαλύτερες έχουν μήκος περίπου 20 km, τα πλευρικά τους άκρα είναι ασαφή
και στο κέντρο τους υπάρχει μια λωρίδα από πιο ανοιχτόχρωμο υλικό. Η τελευταία θεωρία λέει
ότι δημιουργήθηκαν από ηφαιστειακές εκρήξεις ή από θερμοπίδακες (geysers).
Παρατηρήσεις μέσω του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble δείχνουν ότι η Ευρώπη διαθέτει μια πολύ αραιή ατμόσφαιρα (1e–11 bar) αποτελούμενη από οξυγόνο. Μονάχα άλλοι τέσσερις δορυφόροι στο ηλιακό σύστημα είναι γνωστό ότι διαθέτουν ατμόσφαιρα (Ιώ, Γανυμήδης, Τιτάν και Τρίτων). Σε αντίθεση με της Γης, το οξυγόνο της Ευρώπης δεν προέρχεται από βιολογικές διεργασίες. Το πιο πιθανό είναι ότι οι διάφορες ακτινοβολίες και τα φορτισμένα σωματίδια που χτυπούν την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου, παράγουν υδρατμούς που στη συνέχεια διαχωρίζονται σε υδρογόνο και οξυγόνο. Το ελαφρύ υδρογόνο διαφεύγει αφήνοντας το οξυγόνο.
Τα Voyager δεν φωτογράφισαν αρκετά την Ευρώπη, σε
αντίθεση με το Galileo του οποίου οι φωτογραφίες επιβεβαιώνουν ότι η επιφάνειά της είναι πολύ
νέα: φαίνονται ελάχιστοι κρατήρες και είναι προφανής κάποιου είδους δρστηριότητα. Υπάρχουν
περιοχές που μοιάζουν πάρα πολύ με θαλάσσιους παγετώνες των πόλων της Γης όταν αρχίζουν να
λιώνουν την άνοιξη. Η ακριβής φύση της επιφάνειας και του εσωτερικού της Ευρώπης δεν είναι
ξεκάθαρη, αλλά υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι κάτω από την επιφάνεια υπάρχει ένας ολόκληρος
"ωκεανός".
Το Galileo έχει ανιχνεύσει στην Ευρώπη ένα ασθενές μαγνητικό πεδίο (ίσως 1/4 της ισχύος του πεδίου του Γανυμήδη). Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι αυτό το πεδίο μεταβάλλεται περιοδικά καθώς ο δορυφόρος διασχίζει το πανίσχυρο μαγνητικό πεδίο του Δία. Αυτό αποτελεί σοβαρή ένδειξη ότι κάτω από την επιφάνεια της Ευρώπης υπάρχει κάποιο αγώγιμο υλικό, πιθανότατα ένας αλατούχος ωκεανός.
Πίνακας Δεδομένων
Galileo Project Home Page (NASA)
