ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λατινικά Γ΄ Λυκείου, 26ο μάθημα

© Νατάσα Αγγελίδου

ΜΑΘΗΜΑ XXVΙ
LECTIO SEXTA ET VICESIMA

 

Κατεβάστε τις ενότητες 11-20 σε αρχείο

 


Ο ΠΛΙΝΙΟΣ ΑΝΑΓΓΕΛΛΕΙ ΕΝΑ ΘΛΙΒΕΡΟ ΓΕΓΟΝΟΣ

 

Στην επιστολή του αυτή ο Πλίνιος ο νεότερος αναγγέλλει σε κάποιο γνωστό του τον θάνατο της μικρής κόρης του φίλου του C. Minucius Fundānus. To όνομα της κόρης ήταν Μινικία Μαρκέλλα (Minicia Marcella). Από την περιγραφή του Πλινίου αναδύεται ένα αγγελικό πλάσμα, που συνδύαζε την κοριτσίστικη χάρη με τη σοβαρότητα των μεγάλων. Από καλή τύχη έχουμε στα χέρια μας την επιτύμβια επιγραφή της κόρης, που μιλάει για αυτήν ως εξής:

D(IS) M(ANIBUS)

MINICIAE MARCELLAE

FUNDANI F(ILIAE)

V(IXIT) A(NNOS) XII M(ENSES) XI D(IES) VII

Δηλαδή: Αφιερώνεται στις ψυχές των νεκρών· η στήλη αυτή στήθηκε για τη Μινικία Μαρκέλλα, την κόρη του Φουνδανού· έζησε χρόνια 12, μήνες 11 και μέρες 7.

 

Διάβασε για τον Πλίνιο τον νεότερο Πλίνιος ο νεότερος

 

Το κείμενο

C. Plinius Marcelllno suo salūtem.

Tristissimus haec tibi scribo: Fundāni nostri filia minor mortua est. Eā puellā nihil umquam festivius, nihil amabilius nec longiōre vitā dignius vidi. Nondum annos XIII impleverat, et iam illi anīlis prudentia, matronālis gravitas erat et tamen suavitas puellāris. Ut illa patris cervicibus inhaerēbat! ut nos amīcos paternos et amanter et modeste complectebātur! ut nutrīces, ut paedagōgos, ut praeceptōres diligēbat! quam studiōse, quam intellegenter lectitābat! ut parce ludēbat! Quā illa patientiā, quā etiam constantiā novissimam valetudinem tulit!

 

 

Λεξιλόγιο

tristissimus -a -um υπερθ. του tristis
scribo, scripsi, scriptum, scribĕre, 3γράφω(1)
minor -us συγκρ. του parvus(2)
eā puellā αφαιρ., β' όρος της σύγκρισης (από αυτό το κορίτσι)
nihil (nullius rei, nulli rei, nihil, nullā re- αόρ. αντ.) τίποτα
umquam (επίρρ.) ποτέ
festivior -ius συγκρ. του festīvus -a -um πρόσχαρος(3)
nec = neque ούτε
amabilior -ius συγκρ. του amabilis -is -e αξιαγάπητος(4)
< amo-ius συγκρ. του longus -a -um μακρύς, μακρόχρονος(5)
< amo-ius συγκρ. του dignus -a -um ( + αφ., longiōre vitā) άξιος
nondum (επίρρ.) όχι ακόμη, ακόμη δεν. ΧΙII διαβάζεται tredecim
impleo, 2 ≃ συμπληρώνω(6)
illi = filiae (δοτ. κτητ.)
anīlis -is -e γεροντικός
prudentia -ae φρόνηση, σύνεση(7)
matronālis -is -e που ταιριάζει σε δέσποινα(8)
gravitas -ātis (θ.) σεμνότητα, σοβαρότητα(9)
et tamen και όμως
suavitas -ātis (θ.) γλυκύτητα(10)
puellāris -is -e κοριτσίστικος(11)
ut (επίρρ.) πώς!
cervīces -um (θηλ.) τράχηλος, λαιμός(12)
inhaereo, -haesi, -haesum, -haerēre, 2 (in + haereo + δοτ.) προσκολλιέμαι, κρεμιέμαι από
amīcus -i φίλος(13)
paternus -a -um = πατρικός(14)
amanter (επίρρ.) με αγάπη(15)
modeste (επίρρ.) με σεμνότητα(16)
complector, -plexus sum, -plecti, αποθ. 3 αγκαλιάζω
nutrix -īcis (θ.) τροφός(17)
paedagōgus -i ≤ παιδαγωγός (δούλος που συνόδευε τα παιδιά)
praeceptor -ōris (αρσ.) δάσκαλος
diligo, -lexi, -lectum, -ligĕre, 3 (dis + lego) αγαπώ
quam (επίρρ.) πόσο!
studiōse (επίρρ.) με επιμέλεια(18)
intellegenter (επίρρ.) με εξυπνάδα, με νόημα(19)
lectito (θαμ. του lego), 1 διαβάζω συχνά, με προθυμία, με προσοχή (πρβ. scriptito)· quam... lectitābat με πόση επιμέλεια, με πόση εξυπνάδα και προθυμία διάβαζε!
parce (επίρρ.) συγκρατημένα(20)
ludo, lusi, lusum, ludĕre, 3 παίζω
patientia -ae υπομονή(21)
constantia -ae εγκαρτέρηση(22)
quā patientiā, qua constantiā! με πόση υπομονή, με πόση εγκαρτέρηση!
ilia = filia
fero υπομένω
valetūdo -inis (θ.) (κακή) υγεία, αρρώστια(23)
novissimus -a -um (υπερθ. του novus) πρόσφατος, τελευταίος

 

Ετυμολογικά: 1. scriptito· πρβ. σκαρίφημα < σκάριφος = όργανο γραφής 2. minimus πρβ. μινόρε << ιτ. 3. πρβ. φεστιβάλ << γαλλ. 4. < amo 5. δολιχ-ός 6. com-pleo, plēnus 7. < pro-videntia < pro + video 8. < matrōna < mater 9. < gravis = βαρύς· graviter 10. < suavis γλυκός· ἁδύς (ἡδύς) < σFαδύς· ηδονή 11. < puella 12. cer-vix· κάρα, κορυφή 13. amīca 14. < pater 15. < amans 16. < modestus 17. < nutrio 18. < studiosus· studium 19. < intellegens 20. < parcus 21. patiens· πρβ. πασιέντσα << ιτ. 22. < constans-antis· πρβ. Κωνσταντίνος 23. valeo, validus

 

 

 

Κείμενο και μετάφραση

Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ

 

μMarco Tullio Cicerōne
μet Gaio Antōnio consulibus,
μLucius Sergius Catilīna,
μvir nobilissimi generis
μsed pravissimi ingenii,
μconiurāvit contra rem publicam.
μConsecūti erant eum quidam clari
μsed improbi viri.
μCatilīna expulsus est ex urbe
μa Cicerōne.
μSocii eius deprehensi sunt
μet strangulāti sunt in carcere.
μCatilīna ipse,
μproelio victus cum exercitu suo,
μab Antōnio, altero consule
μinterfectus est.
μGaius Sallustius tradit
μmultos etiam milites Rōmānos
μoccīsos esse
μin eādem cruentissimā pugnā,
μmultos autem vulnerātos esse graviter.

 


ΡΗΜΑΤΑ


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ


 

 

ΕΠΙΘΕΤΑ

Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ

Β΄ ΚΛΙΣΗΣ

Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός
βclarus, -a, -um
βcruentus, -a, -um
βimprobus, -a, -um
βmultus, -a, -um (multi)
βpravus, -a, -um

Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

βnobilis, -is, -e
βgravis, -is, -e


Γραμματικές παρατηρήσεις

 

Χρονικές αντικαταστάσεις

εν.coniuratexpelliturdeprehendunturstrangulanturinterficiturtraditconsequunturoccidivulnerari
πρτ.coniurabatexpellebaturdeprehendebanturstrangulabanturinterficiebaturtradebatconsequebantur--
μελ.coniurabitexpelleturdeprehendenturstrangulabunturinterficieturtradetconsequenturoccisum irivulneratum iri
πρκ.coniuravitexpulsus estdeprehensi suntstrangulati suntinterfectus esttradiditconsecuti suntoccisos essevulneratos esse
υπρ.coniuraveratexpulsus eratdeprehensi erantstrangulati erantinterfectus erattradideratconsecuti erant--
σ.μελ.coniuraveritexpulsus eritdeprehensi eruntstrangulati eruntinterfectus erittradideritconsecuti eruntoccisos forevulneratos fore

 

Συντακτικές παρατηρήσεις

Απαρεμφατική σύνταξη

 

Ευθύς λόγοςΠλάγιος λόγος
Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est.Scriptor narrat Catilinam a Cicerone ex urbe expulsum esse.
Catilina dicitur a Cicerone ex urbe expulsum esse.

 

Μετατροπή σύνταξης

 

Από παθητικήΣε ενεργητική σύνταξη
Catilina a Cicerone ex utbe expulsus est.Cicero Catilinam ex urbe expulit.
Ab Antonio, altero consule, Catilina interfectus est.Antonius, alter consul, Catilinam interfecit.
Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos occissos esse (ab hostibus). Gaius Sallustius tradit hostes occidisse multos etiam milites Romanos.