ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λατινικά Γ΄ Λυκείου, 27ο μάθημα

© Νατάσα Αγγελίδου

ΜΑΘΗΜΑ XXVΙΙ
LECTIO SEPTIMA ET VICESIMA

 

Κατεβάστε τις ενότητες 11-20 σε αρχείο

 


ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΩΡΙΜΑΖΕΙ ΟΠΩΣ ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ

 

Σε μεγάλη ηλικία και άρρωστος ο Ρωμαίος τραγικός ποιητής Πακούβιος (Marcus Pacuvius· 220-130; π.Χ.) αποσύρθηκε στον Τάραντα (όπου και πέθανε). Εκεί τον επισκέφτηκε ο κατά 50 χρόνια νεότερός του ποιητής Άκκιος (Lucius Accius), το καινούριο αστέρι της τραγικής ποίησης, και του διάβασε την τραγωδία του «Ατρέας» (Atreus) ―πολύ φημισμένη στην αρχαιότητα. Στην παρατήρηση του Πακουβίου ότι του φαινόταν «κάπως τραχιά και στυφή» ο Άκκιος αντέταξε πως «τα φρούτα που είναι μαλακά από την αρχή, αργότερα σαπίζουν». Το περιστατικό αυτό ίσως δείχνει την έπαρση του Ακκίου· στοιχείο του χαρακτήρα του γνωστό από διάφορες μαρτυρίες. Κυρίως όμως προβάλλει την αναμενόμενη αντίθεση ως προς το γούστο και την ευαισθησία ανάμεσα στην παλιότερη και στη νεότερη ποιητική γενιά.

 

Διάβασε για τον Πακούβιο Πακούβιος, τον Λούκιο Άκκιο Λούκιος Άκκιος

 

Το κείμενο

Cum Accius ex urbe Rōmā Tarentum venisset, ubi Pacuvius grandi iam aetāte recesserat, devertit ad eum. Accius, qui multo minor natu erat, tragoediam suam, cui «Atreus» nomen est, ei desideranti lēgit. Tum Pacuvius dixit sonōra quidem esse et grandia quae scripsisset, sed vidēri tamen ea sibi duriōra et acerbiōra. «Ita est» inquit Accius «ut dicis; neque id me sane paenitet; meliōra enim fore spero, quae deinceps scribam. Nam quod in pomis est, idem esse aiunt in ingeniis: quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda; sed quae gignuntur statim viēta et mollia, non matūra mox fiunt sed putria».

 

Ψηφιδωτό που απεικονίζει θεατρικές μάσκες (2ος αι. μ.Χ.).
Ψηφιδωτό που απεικονίζει θεατρικές μάσκες (2ος αι. μ.Χ.).

 

 

Λεξιλόγιο

grandis -is -e μεγάλος grandi iam aetāte σε μεγάλη πια ηλικία
deverto, -verti, -versum, -vertĕre, 3 (devertor, -verti, verti, ημιαποθ. 3) καταλύω, μένω
multo minor natu πολύ μικρότερος στην ηλικία (βλ. παρακ.)
tragoedia -ae ≤ τραγωδία
lego, lēgi, lectum, legĕre,3 (+ αιτ. και δοτ.) διαβάζω(1)
sonōrus -a -um ηχηρός(2)
quidem (επίρρ.) βέβαια
videor, visus sum, vidēri (+ δοτ. προσ. και απαρ. ενν. esse) φαίνομαι, μου φαίνεται
durus -a -um, σκληρός, τραχύς(3)
acerbus -a -um δυσάρεστος στη γεύση, πικρός, άγουρος
paenitet, paenituit, paenitēre, 2 (γ' πρόσ.) μετανοιώνω (me id paenitet- βλ. το μάθ. XXIX)
sane (επίρρ.) βέβαια
melior -ius συγκρ. του bonus
fore (ή futūrum -am -um esse) απαρ. του μέλλ. του sum
quae = ea quae
deinceps (επίρρ.) στη συνέχεια, αργότερα
pomum -i καρπός, οπώρα(4)
quae = ea quae (δηλ. poma)
aio, ais, ait, aiunt (ελλειπτ.· βλ. τη Γραμμ.) λέγω(5)
nascor, natus sum, nasci αποθ. 3 = γεννιέμαι(6)
mitis -is -e γινωμένος, γλυ­κός
gigno, genui, genitum, gignĕre 3 = γεννώ
statim απ' την αρχή
viētus -a -um μαραμένος
mollis -is -e = μαλακός(7)
matūrus -a -um ώριμος
mox (επίρρ.) έπειτα, αργότερα
puter (putris) -is -e σάπιος

 

Ετυμολογικά: 1. > lectito 2. < sonus = ήχος· πρβ. σονάτα, σονέτο << ιτ. 3. πρβ. ντούρος << ιτ. 4. πρβ. πόμολο << ιτ. (από το σχήμα) 5. ἠμί, ἦν = λέγω, είπα 6. < * gnascor· natus -ί· γί-γνο-μαι, gi-gno 7. > re-mollesco

 

 

 

Κείμενο και μετάφραση

Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ

 

μMarco Tullio Cicerōne
μet Gaio Antōnio consulibus,
μLucius Sergius Catilīna,
μvir nobilissimi generis
μsed pravissimi ingenii,
μconiurāvit contra rem publicam.
μConsecūti erant eum quidam clari
μsed improbi viri.
μCatilīna expulsus est ex urbe
μa Cicerōne.
μSocii eius deprehensi sunt
μet strangulāti sunt in carcere.
μCatilīna ipse,
μproelio victus cum exercitu suo,
μab Antōnio, altero consule
μinterfectus est.
μGaius Sallustius tradit
μmultos etiam milites Rōmānos
μoccīsos esse
μin eādem cruentissimā pugnā,
μmultos autem vulnerātos esse graviter.

 


ΡΗΜΑΤΑ


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ


 

 

ΕΠΙΘΕΤΑ

Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ

Β΄ ΚΛΙΣΗΣ

Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός
βclarus, -a, -um
βcruentus, -a, -um
βimprobus, -a, -um
βmultus, -a, -um (multi)
βpravus, -a, -um

Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

βnobilis, -is, -e
βgravis, -is, -e


Γραμματικές παρατηρήσεις

 

Χρονικές αντικαταστάσεις

εν.coniuratexpelliturdeprehendunturstrangulanturinterficiturtraditconsequunturoccidivulnerari
πρτ.coniurabatexpellebaturdeprehendebanturstrangulabanturinterficiebaturtradebatconsequebantur--
μελ.coniurabitexpelleturdeprehendenturstrangulabunturinterficieturtradetconsequenturoccisum irivulneratum iri
πρκ.coniuravitexpulsus estdeprehensi suntstrangulati suntinterfectus esttradiditconsecuti suntoccisos essevulneratos esse
υπρ.coniuraveratexpulsus eratdeprehensi erantstrangulati erantinterfectus erattradideratconsecuti erant--
σ.μελ.coniuraveritexpulsus eritdeprehensi eruntstrangulati eruntinterfectus erittradideritconsecuti eruntoccisos forevulneratos fore

 

Συντακτικές παρατηρήσεις

Απαρεμφατική σύνταξη

 

Ευθύς λόγοςΠλάγιος λόγος
Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est.Scriptor narrat Catilinam a Cicerone ex urbe expulsum esse.
Catilina dicitur a Cicerone ex urbe expulsum esse.

 

Μετατροπή σύνταξης

 

Από παθητικήΣε ενεργητική σύνταξη
Catilina a Cicerone ex utbe expulsus est.Cicero Catilinam ex urbe expulit.
Ab Antonio, altero consule, Catilina interfectus est.Antonius, alter consul, Catilinam interfecit.
Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos occissos esse (ab hostibus). Gaius Sallustius tradit hostes occidisse multos etiam milites Romanos.