ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λατινικά Γ΄ Λυκείου, 33ο μάθημα

© Νατάσα Αγγελίδου

ΜΑΘΗΜΑ XXXIII
LECTIO TERTIA ET TRICESIMA

 

Κατεβάστε τις ενότητες 11-20 σε αρχείο

 


ΚΑΙΡΟΣ ΓΙΑ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ

 

Ο Μάρκελλος (Marcus Claudius Marcellus) υπήρξε πολιτικός αντίπαλος του Ιουλίου Καίσαρα. Δυο χρόνια μετά την ήττα του Πομπηίου στα Φάρσαλα (48 π.Χ.) ο Καίσαρας του επέτρεψε να επιστρέψει στη Ρώμη από τη Μυτιλήνη όπου είχε αυτοεξοριστεί. Ο Μάρκελλος όμως δολοφονήθηκε στον Πειραιά το 45 π.Χ., πριν προλάβει να γυρίσει. Λίγο νωρίτερα ο Κικέρωνας είχε αναλάβει να ευχαριστήσει τον Καίσαρα γι' αυτή του την απόφαση με τον λόγο του «Pro Marcello». Με αφορμή τον Μάρκελλο ο Κικέρωνας εκφράζει την άποψή του για το ευαίσθητο, όσο και οδυνηρό, θέμα του εμφύλιου ανάμεσα στον Καίσαρα και τον Πομπήιο. Επισημαίνοντας τις ευθύνες και των δυο προτείνει ταυτόχρονα στον Καίσαρα ένα ευρύ πρόγραμμα ανασυγκρότησης «για να γιατρευτούν οι πληγές του πολέμου» (βλ. και την εισ. στο μάθ. XXXVII)

 

Διάβασε για τον Κικέρωνα Κικέρωνας, τη μάχη των Φαρσάλων η μάχη των Φαρσάλων

 

Το κείμενο

Omnia sunt excitanda tibi uni, C. Caesar, quae iacēre sentis perculsa atque prostrāta impetu belli ipsīus, quod necesse fuit: constituenda iudicia, revocanda fides, comprimendae libidines, propaganda suboles; omnia quae dilapsa iam diffluxērunt, sevēris legibus vincienda sunt. In tanto civīli bello, in tanto ardōre animōrum et armōrum, quassāta res publica multa perdidit et ornamenta dignitātis et praesidia stabilitātis suae; multaque uterque dux fēcit armātus, quae idem togātus fieri prohibuisset. Quare subveniendum reipublicae est et omnia nunc belli vulnera tibi sananda sunt, quibus praeter te medēri nemo potest.

 

Λεξιλόγιο

excito, 1 αποκαθιστώ, ανασυγκροτώ
unus μόνος
sentio αισθάνομαι, ξέρω
percello, -culi, -culsum, -cellĕre, 3 (per + cello) ανατρέπω
prosterno, -strāvi, -strātum, -sternĕre, 3 (pro + sterno) ρίχνω κάτω, καταλύω
impetus -us (αρσ.) ορμή(1)· impetu belli από τη λαίλαπα του πολέμου
necesse (άκλ.) αναγκαίο, αναπόφευκτο
constituo αναδιοργανώνω
iudicium -ii(i) το δικαστήριο, η δικαιοσύνη(2)
revoco, 1 (re + voco) ανακαλώ· αποκαθιστώ(3)
fides η εμπορική πίστη
comprimo, -pressi, -pressum, -primĕre, 3 (cum + premo) περιορίζω, χαλιναγωγώ
libīdo -inis (θ.) πάθος
propāgo, 1 αφήνω απογόνους, διαιωνίζω το είδος(4)
suboles -is (θ.) οι απόγονοι propaganda suboles πρέπει να επιδιωχθεί η αύξηση τού πληθυσμού
dilābor, -lapsus sum, -lābi (dis + labor), αποθ.3, καταρρέω
diffluo, -flūxi, -fluctum, -fluĕre, 3 (dis + fluo) = διαρ-ρέω· καταλύομαι(5)
sevērus -a -um αυστηρός
vincio, vinxi, vinctum, vincīre, 4 δένω, στερεώνω
civīlis -is -e εμφύλιος(6)
ardor -ōris (αρσ.) πάθος
quasso, 1 συντρίβω· quassāta res publica η ρημαγμένη πολιτεία
ornamentum -i στολίδι, διακριτικό
dignitas -ātis (θ.) κύρος(7)
praesidium -ii(i) στήριγμα
stabilitas -ātis (θ.) σταθερότητα(8)
uterque, utraque, utrumque (αντων. επίθ.) ἑκάτερος, και ο ένας και ο άλλος· uterque dux και οι δύο αρχηγοί (ενν. ο Καίσαρας και ο Πομπήιος)
armātus οπλισμένος· στον πόλεμο
togātus τηβεννοφόρος (toga τήβεννος)· στην ειρήνη
prohibuisset (υποτ. του απραγματοποίητου) θα είχε εμποδίσει
quāre (σύνδ. συμπ.) επομένως
subvenio, -vēni, -ventum, -venīre, 4 (sub + venio· + δοτ.) βοηθώ
sano, 1 θεραπεύω(9)
medeor, medēri, αποθ. 2 ( + δοτ.) γιατρεύω (αντικ. είναι το quibus = vulneribus)(10)

 

Ετυμολογικά: 1. < peto 2. < iudex 3. vox 4. πρβ. προπαγάνδα < de propaganda fide = για τη διάδοση της πίστης 5. fluvius, flumen 6. < civis· civitas 7. < dignus 8. < stabilio 9. πρβ. σανατόριο < λατ. 10. κυρ. «φροντίζω»· πρβ. μήδ-ομαι

 

 

 

Κείμενο και μετάφραση

Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ

 

μMarco Tullio Cicerōne
μet Gaio Antōnio consulibus,
μLucius Sergius Catilīna,
μvir nobilissimi generis
μsed pravissimi ingenii,
μconiurāvit contra rem publicam.
μConsecūti erant eum quidam clari
μsed improbi viri.
μCatilīna expulsus est ex urbe
μa Cicerōne.
μSocii eius deprehensi sunt
μet strangulāti sunt in carcere.
μCatilīna ipse,
μproelio victus cum exercitu suo,
μab Antōnio, altero consule
μinterfectus est.
μGaius Sallustius tradit
μmultos etiam milites Rōmānos
μoccīsos esse
μin eādem cruentissimā pugnā,
μmultos autem vulnerātos esse graviter.

 


ΡΗΜΑΤΑ


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ


 

 

ΕΠΙΘΕΤΑ

Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ

Β΄ ΚΛΙΣΗΣ

Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός
βclarus, -a, -um
βcruentus, -a, -um
βimprobus, -a, -um
βmultus, -a, -um (multi)
βpravus, -a, -um

Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

βnobilis, -is, -e
βgravis, -is, -e


Γραμματικές παρατηρήσεις

 

Χρονικές αντικαταστάσεις

εν.coniuratexpelliturdeprehendunturstrangulanturinterficiturtraditconsequunturoccidivulnerari
πρτ.coniurabatexpellebaturdeprehendebanturstrangulabanturinterficiebaturtradebatconsequebantur--
μελ.coniurabitexpelleturdeprehendenturstrangulabunturinterficieturtradetconsequenturoccisum irivulneratum iri
πρκ.coniuravitexpulsus estdeprehensi suntstrangulati suntinterfectus esttradiditconsecuti suntoccisos essevulneratos esse
υπρ.coniuraveratexpulsus eratdeprehensi erantstrangulati erantinterfectus erattradideratconsecuti erant--
σ.μελ.coniuraveritexpulsus eritdeprehensi eruntstrangulati eruntinterfectus erittradideritconsecuti eruntoccisos forevulneratos fore

 

Συντακτικές παρατηρήσεις

Απαρεμφατική σύνταξη

 

Ευθύς λόγοςΠλάγιος λόγος
Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est.Scriptor narrat Catilinam a Cicerone ex urbe expulsum esse.
Catilina dicitur a Cicerone ex urbe expulsum esse.

 

Μετατροπή σύνταξης

 

Από παθητικήΣε ενεργητική σύνταξη
Catilina a Cicerone ex utbe expulsus est.Cicero Catilinam ex urbe expulit.
Ab Antonio, altero consule, Catilina interfectus est.Antonius, alter consul, Catilinam interfecit.
Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos occissos esse (ab hostibus). Gaius Sallustius tradit hostes occidisse multos etiam milites Romanos.