Εκτενέστερο βιογραφικό

Ο Ρήγας Βελεστινλής γεννήθηκε στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας το 1757, γιος του εύπορου εμπόρου Κυριαζή και της συζύγου του Μαρίας. Τα μαθητικά του χρόνια πέρασε στη γενέτειρά του (όπου μαθήτευσε πλάι στον ιερέα του χωριού), στη Ζαγορά. Υπάρχει παράδοση ότι ήταν για μικρό χρονικό διάστημα δάσκαλος στην κοινότητα Κισσού του Πηλίου. Ακολούθησε ταξίδι του πιθανόν στην Πόλη. Εκεί ο Φεραίος (ο όρος δημιούργημα των μεταγενέστερων μελετητών του) έμαθε γαλλικά και γερμανικά και εισχώρησε στο φαναριώτικο περιβάλλον και στην Αυλή του πρίγκηπα Αλέξανδρου Υψηλάντη, τον οποίο ακολούθησε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, όταν ο τελευταίος έγινε ηγεμόνας της Μολδαβίας. Υποστηρίζεται ότι εργάστηκε επίσης στην Αυλή του ηγεμόνα της Βλαχίας Μαυρογένη, όπου απέκτησε διοικητικά αξιώματα και, εμπνευσμένος από τη Γαλλική Επανάσταση και τα ιδανικά του Διαφωτισμού, συνέλαβε το σχέδιό του για την απελευθέρωση του υπόδουλου ελληνισμού και των λαών των Βαλκανίων. Ο Ρήγας έφυγε για τη Βιέννη (1796), όπου εντάχτηκε στην εκεί ελληνική παροικία και συνέχισε την επαναστατική του δράση. Ήδη το 1790 είχε εκδώσει τα έργα του «Σχολείον των ντελικάτων εραστών» και «Φυσικής απάνθισμα», κατά τη διάρκεια μιας πρώτης, σύντομης παραμονής του στη Βιέννη. Στη Βιέννη τοποθετείται και η δεύτερη, από το 1797, περίοδος της γραπτής του δημιουργίας με έντονο πολιτικό χαρακτήρα. Έτσι στα δύο πρώτα έργα του κυριαρχούν οι ιδέες της ελευθερίας, της ισότητας, της ανάγκης για παιδεία και της ηθικής, παράλληλα με μια τάση μελαγχολίας (με αφορμή τα παραπάνω ο Δημαράς κατατάσσει τον Ρήγα στο κίνημα του προρομαντισμού), ενώ στα έργα του της περιόδου 1796-1797 («Ηθικός Τρίπους» 1797, «Νέος Ανάχαρσις» 1797, και κυρίως «Το Επαναστατικό Μανιφέστο» και «Η Χάρτα της Ελλάδος»), ο πολιτικός προβληματισμός και η αγωνία για την ελευθερία του Γένους συμπορεύονται με πνεύμα ιστορισμού και αρχαϊσμού. Το Σύνταγμα (που εμπεριέχεται στο Μανιφέστο) και η Χάρτα του Ρήγα αποκαλύπτουν τον πρωτοπόρο πολιτικό στοχασμό του, ενώ ο Θούριος τον επαναστατικό λυρισμό του, και τον τοποθετούν στους πρωτεργάτες του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Τον Δεκέμβρη του 1797 ο Ρήγας καταδόθηκε από έναν τυχάρπαστο έλληνα έμπορο για τη δράση του στην αυστριακή αστυνομία και τον συνέλαβαν στην Τεργέστη στον δρόμο του για τα νησιά του Ιονίου, αφού είχε πάρει διαβατήριο από την αυστριακή αστυνομία. Η Αυστρία τον παρέδωσε στο φρούριο των τούρκων στο Βελιγράδι, όπου στραγγαλίστηκε το 1798, σε ηλικία σαράντα ενός ετών μαζί με άλλους επτά συντρόφους του.

Εργογραφία

• Σχολείον των ντελικάτων εραστών· ήτοι βιβλίον ηθικόν, περιέχον τα περίεργα συμβεβηκότα των ωραιοτέρων γυναικών του Παρισίου, ακμαζουσών κατά τον παρόντα αιώνα. Εκ της γαλλικής διαλέκτου , νυν πρώτον μεταφρασθέν παρά Ρήγα Βελενστινλή Θετταλού. Βιέννη, 1790. (ανατυπώθηκε στα 1869 και 1876).

• Φυσικής απάνθισμα δια τους αγχίνους και φιλομαθείς Έλληνας· εκ της γερμανικής και γαλλικής διαλέκτου, ερανισθέν παρά του Ρήγα Βελενστινλή Θετταλού. Βιέννη, 1790.

• Ηθικός Τρίπους (Τα «Ολύμπια» του Μεταστάσιο, η «Βοσκοπούλα των Άλπεων» του Μαρμοντέλ, ο «Πρώτος ναύτης» του Γκέσνερ), Βιέννη 1797.

• Ο νέος Ανάχαρσις του Μπαρτελεμύ, τ.Δ. Βιέννη, 1797 (του τόμου αυτού τα κεφάλαια 32, 33 και 34 μετέφρασε ο Ζακύνθιος Γ. Βεντέτης, τα 35 ως 39 ο Ρήγας).

• Η χάρτα της Ελλάδος. Βιέννη, 1797.

• Νέα Χάρτα της Βλαχίας, Βιέννη, 1797.

• Γενική Χάρτα της Μολδοβίας, Βιέννη, 1797.

• Εικόνα Μεγάλου Αλεξάνδρου, Βιέννη 1797.

Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ