ΜΑΡΙΝΟΣ ΤΖΑΝΕ ΜΠΟΥΝΙΑΛΗΣ
Ο Κρητικός Πόλεμος
«Ο Κρητικός Πόλεμος» [πηγή: Ανέμη - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών Πανεπιστημί ου Κρήτης]
«Ο Κρητικός Πόλεμος» [πηγή: Ψηφιακοί Πόροι για την Ελληνική Γλώσσα]
Το ποίημα περιγράφει με χρονολογική σειρά τα γεγονότα του πολέμου, από την απόβαση των Τούρκων στην Κρήτη ως τη συνθηκολόγηση του Ηρακλείου (1645-1669). O ποιητής αναφέρεται στον αγώνα των Κρητικών και επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην άλωση της Κρήτης. Στο απόσπασμα προσωποποιείται το Κάστρο του Ηρακλείου, το οποίο μιλά και αναλογίζεται τις χαρές τον καιρό της ειρήνης.
Α. Τάσσος, Για τα 150 χρόνια της επανάστασης του 1821, Ξυλογραφία
80 |
Ώφου*,
καημένοι Κρητικοί, και πού 'ναι τ' άλογά σας και πού 'ναι τα μουλάρια σας και τα λαγωνικά σας; Γή* πού 'ναι τα γεράκια σας και πού 'ναι οι λογισμοί σας και πού 'ν' τα σπίτια τα ψηλά, πού 'ν' οι γραμματικοί σας; Πού 'ναι τα λάδια, τα κρασά, τα στάρια, τα μετάξα, γή πού 'ν' τα περιβόλια σας, τα μοναστήρια τ' άξα; Στ' άλογα να καθίζετε κι εις τα χωριά να μπείτε, |
85 90 90 |
να
ξεκαλοκαιρεύσετε*,
περίσσα* να χαρείτε! Oι βρύσες πού 'ναι, τα νερά, κι οι ανθισμένοι κήποι, π' όσοι κι αν τα κοιτάζανε ποτέ δεν είχαν λύπη; Τα ρόδα, τα τριαντάφυλλα κι οι μυρισμένοι κρίνοι κι οι δούλοι οι εμπιστικοί* τάχατες πού 'ν' εκείνοι, να πιάσουν όμορφο χορό με τέχνες να πηδούνε κι άλλοι να ρίκτουν τουφεκιές κι άλλοι να τραγουδούνε; Βιολιά να παίζουν, τσίτερες*, λαγούτα να λαλούσι, οληνυκτίς να χαίρουνται και να μην κοιμηθούσι; Τ' αηδόνια να σφυρίζουνε κι ομπρός τως να πετούσι, και γιάντα* τούτα οι Κρητικοί όλα να στερευτούσι; Τώρα σπαχήδες* τα 'χουνε, γιανίτσαροι* τα 'ρίζου*, κι οι Τούρκοι στα περβόλια τως πάνε και σιργιανίζου.* |
Μαρίνος Τζάνε Μπουνιαλής, Ο Κρητικός Πόλεμος (1645-1669), Στιγμή
Λεξιλόγιο
*ώφου:
αλίμονο *γή: ή *να ξεκαλοκαιρεύσετε: να
περάσετε το καλοκαίρι *περίσσα: πολύ *εμπιστικοί:
έμπιστοι *τσίτερες:κιθάρες *γιάντα: για
ποιο λόγο *σπαχήδες: τούρκοι αξιωματούχοι *γιανίτσαροι:
γενίτσαροι *'ρίζου: ορίζουν *σιργιανίζου:
κάνουν περίπατο
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. Βασικά χαρακτηριστικά του ποιήματος είναι η λαϊκή γλώσσα και το αυθόρμητο ύφος του. Τι πετυχαίνει να δείξει με αυτά τα εκφραστικά μέσα ο ποιητής;
2. Το ιστορικό δημοτικό τραγούδι αναφέρεται σε μια άλλη αρνητική συγκυρία: το 1830 έγινε γνωστό στην Κρήτη ότι το νησί δεν περιλαμβάνεται στα όρια του νεο¬σύστατου ελληνικού βασιλείου. Συγκρίνετε τον τρόπο αντίδρασης των Κρητικών στα 1669 και στα 1830, με βάση τα δύο κείμενα.
Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.
Το απόσπασμα αναφέρεται, με άμεσο τρόπο και λαϊκό ύφος, στα προβλήματα που προκύπτουν στη ζωή των σκλαβωμένων Κρητικών. Το προσωποποιημένο κάστρο του Ηρακλείου θρηνεί για τον λαό του, ο οποίος στο εξής θα στερείται την ελευθερία, τη χαρά της ζωής και τις υλικές απολαύσεις του τόπου του. Με την αναλυτική αναφορά στα αγαθά της γης και στην κοινωνική οργάνωση των Κρητικών, ο ποιητής σκιαγραφεί θαυμάσια τον καθημερινό, ευχάριστο τρόπο ζωής, την οικονομική ευρωστία, τις ασχολίες και τις διασκεδάσεις των κατοίκων, που ευφραίνονται μέσα στη φυσική πανδαισία του τόπου τους. Το κείμενο μπορεί επιτυχημένα να διδαχτεί συγκριτικά με το παρακάτω δημοτικό τραγούδι του 1830 και να σχολιαστεί η αντίδραση των Κρητικών μπροστά σε δυσμενείς ιστορικές εξελίξεις.
Μπουνιαλής Μαρίνος Τζάνε
στη Βικιπαίδεια
στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
στο Βιβλιοnet
στο paletaart
«Ο Κρητικός Πόλεμος» [πηγή: Ψηφιακοί Πόροι για την Ελληνική Γλώσσα]
Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος)
στην Εθνική Πινακοθήκη
στη ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΟΥΣΕΙΟ Γ.Ι. ΚΑΤΣΙΓΡΑ
στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων
στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Δήμου Ροδίων
στο ΝΙΚΙΑΣ
στο paleta art
,
Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.
Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;
Το ποιητικό υποκείμενο είναι...
Σε ποιον απευθύνεται;
Απευθύνεται...
Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό
Τα ρήματα βρίσκονται...
Ποιος είναι ο χώρος;
Ο χώρος του ποιήματος είναι...
Ποιος είναι ο χρόνος;
Ο χρόνος του ποιήματος είναι...
Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;
Οι εικόνες του ποιήματος είναι...
Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)
Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...
Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)
Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...
Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;
Ο ποιητής....
Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)
Το ποίημα είναι γραμμένο σε...
Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)
Η ομοιοκαταληξία είναι....
Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;
Τα συναισθήματα...