69 70 E Δ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


69

ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ

Λήθη

Το ποίημα είναι σονέτο και δημοσιεύτηκε το 1899. O Μαβίλης καλοτυχίζει τους νεκρούς, γιατί έχουν πιει το νερό της λησμονιάς και δε θυμούνται τα βάσανα της επίγειας ζωής. Παράλληλα τους συγκρίνει με τους ζωντανούς που υποφέρουν, επειδή δεν μπορούν να λησμονήσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Καλότυχοι οι νεκροί, που λησμονάνε
την πίκρια της ζωής. Όντας βυθίσει
ο ήλιος και το σούρουπο* ακλουθήσει,
μην τους κλαις, ο καημός σου όσος και να 'ναι!

Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε
στης Λησμονιάς την κρουσταλλένια βρύση·
μα βούρκος* το νεράκι θα μαυρίσει,
α στάξει γι' αυτές δάκρυ, όθε αγαπάνε.

Κι αν πιουν θολό νερό, ξαναθυμούνται,
διαβαίνοντας λιβάδι' απ' ασφοδίλι*,
πόνους παλιούς, που μέσα τους κοιμούνται.

Α δεν μπορείς παρά να κλαις το δείλι*,
τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν·
θέλουν – μα δε βολεί* να λησμονήσουν.

 

Λ. Μαβίλης, Τα ποιήματα,
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Oυράνη

Σονέτο


Λεξιλόγιο
*σούρουπο: λυκόφως, δύση του ηλίου *βούρκος: στάσιμο νερό *λιβάδι' απ' ασφοδίλι: μυθολογικός τόπος, όπου ηρεμούν οι νεκροί *δείλι: δειλινό *δε βολεί: δεν μπορούν

 


70

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

  • Γιατί καλοτυχίζει τους νεκρούς ο ποιητής, ενώ θεωρεί αξιοθρήνητους τους ζωντανούς;
  • Ποια μυθολογικά στοιχεία και λαϊκές δοξασίες για τους νεκρούς και τον Κάτω Kόσμο συναντάμε στο ποίημα;
  • Ποια αφηγηματικά προσωπα χρησιμοποιεί ο ποιητής, όταν αναφέρεται στους νεκρούς και στους ζωντανούς; Σε ποια από τις δύο κατηγορίες δίνει περισσότερη έμφαση και γιατί;
  • Βρείτε τους υποθετικούς λόγους του κειμένου και εξηγήστε το περιεχόμενό τους.

 

 

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Σε αντίθεση με την αρχαία παράδοση και το δημοτικό τραγούδι, ο ποιητής θεωρεί καλότυχους τους νεκρούς. Συγκρίνετε την άποψη που εκφράζει ο Μαβίλης με τους στίχους λ 480-497 της Οδύσσειας και προσπαθήστε να αιτιολογήσετε την άποψή του.

2. Βρείτε τις λαϊκές αντιλήψεις και δοξασίες στις οποίες αναφέρονται ο Μαβίλης και ο Παλαμάς, συγκρίνοντας τον τρόπο που επιλέγει ο καθένας για να τις χρησιμοποιήσει στο ποίημά του.

 

Μάριος Σπηλιόπουλος, Μνήμης φυλάκιο

Μάριος Σπηλιόπουλος, Μνήμης φυλάκιο


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

  • Βρείτε στοιχεία για τη ζωτική σημασία του νερού (Βιολογία, Γεωγραφία) και αναζητήστε διάφορους συμβολισμούς του (μύθους, λαϊκές παραδόσεις, λογοτεχνικά κείμενα). Ποιες από τις παραπάνω χρήσεις του νερού πιστεύετε ότι συνδέονται περισσότερο με την ειδική σημασία που αποκτά το νερό της λησμονιάς στο ποίημα του Μαβίλη;


Λορέντζος Μαβίλης (1860 - 1912)


Λορέντζος Μαβίλης

Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.


Το έργο του Μαβίλη ξεχωρίζει για την άρτια τεχνική των σονέτων, η οποία στηρίζεται στον συνδυασμό παρνασσικών επιδράσεων και μουσικής υποβλητικότητας. Η διάχυτη μελαγχολική και στοχαστική διάθεση στο ποίημα «Λήθη» απορρέει τόσο από το θλιβερό θέμα του θανάτου, όσο και από τη μεγάλη απήχηση της απαισιόδοξης φιλοσοφίας του Σοπενχάουερ στο έργο του Μαβίλη. Αξίζει να προσεχτεί ότι το ποίημα πραγματεύεται, με ανοίκειο τρόπο για την ελληνική παράδοση, το γνωστό και πανάρχαιο λογοτεχνικό θέμα της εικόνας του κάτω κόσμου. Η σύγκριση με το ομηρικό αντίστοιχο θέμα της κατάβασης του Οδυσσέα στον Άδη δείχνει τη διαφοροποίηση του Μαβίλη από τον αρχαίο ποιητή. Ο Μαβίλης μακαρίζει προκλητικά τους νεκρούς που λησμονούν την εγκόσμια πίκρα, ενώ θρηνεί για λογαριασμό των ζωντανών, οι οποίοι θέλουν αλλά δεν μπορούν να λησμονήσουν τα νεκρά αγαπημένα τους πρόσωπα.

 


Λορέντζος Μαβίλης
στο ΕΚΕΒΙ Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]
στη Βικιπαίδεια Βικιπαίδεια
στο σαν σήμερα
στις Ψηφίδες, Πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Ψηφίδες
στον Πολιτιστικό Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας ΠΟΘΕΓ
σονέτα του Λ. Μαβίλη στη σελίδα του Ν. Σαραντάκου Μαβίλης
Εποχές και Συγγραφείς. Λορέντζος Μαβίλης (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]Εποχές και Συγγραφείς. Λορέντζος Μαβίλης (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]


Η ΛΗΘΗ του Μανώλη Καλομοίρη σε ποίηση Λορέντζου Μαβίλη από το Κουϊντέτο με Τραγούδι (1912/38)

Μάριος Σπηλιόπουλος, Βιογραφία και έργα
ιστοχώρος Μάριου Σπηλιόπουλου Μάριος Σπηλιόπουλος
στην Εθνική Πινακοθήκη Μάριος Σπηλιόπουλος
στο ΙΣΕΤ Μάριος Σπηλιόπουλος

 

Για τα λογοτεχνικά ρεύματα - κινήματα δείτε εδώ

 

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;

Το ποιητικό υποκείμενο είναι...

 

Σε ποιον απευθύνεται;

Απευθύνεται...

 

Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό

Τα ρήματα βρίσκονται...

 

Ποιος είναι ο χώρος;

Ο χώρος του ποιήματος είναι...

 

Ποιος είναι ο χρόνος;

Ο χρόνος του ποιήματος είναι...

 

Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;

Οι εικόνες του ποιήματος είναι...

 

Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)

Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...

 

Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)

Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...

 

Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;

Ο ποιητής....

 

Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)

Το ποίημα είναι γραμμένο σε...

 

Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)

Η ομοιοκαταληξία είναι....

 

Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;

Τα συναισθήματα...

 

pano