Η πρώτη ποιητική συλλογή της Τζένης Μαστοράκη Διόδια (1972) με τα σύντομα ποιήματα της απηχεί το γενικό πνεύμα αμφισβήτησης που χαρακτήριζε τους πρωτοεμφανιζόμενους εκείνη την εποχή ποιητές της γενιάς του '70, το οποίο αντιμετώπιζε κριτικά τους συλλογικούς μύθους και τις συμβάσεις της μεταπολεμικής κοινωνίας. Στο ποίημα που ανθολογείται, η ποιήτρια ισορροπεί ανάμεσα σε ένα συναίσθημα τρυφερότητας και σε μια ειρωνική απόσταση από τους «μεγάλους» και τα βιώματά τους. Αυτά τα βιώματα έχουν τις ρίζες τους σε μια εποχή δύσκολη, αλλά και πολλαπλώς μυθοποιημένη. Εδώ όμως δεν προβάλλονται οι ηρωικές πράξεις ή τα τραγικά γεγονότα της Κατοχής όπως τα βλέπουμε στον κινηματογράφο ή τα διαβάζουμε στα βιβλία. Η ποιήτρια επιλέγει τον μέσο άνθρωπο και την καθημερινότητά του: η γλώσσα της δεν έχει υψηλούς τόνους ή συναισθηματικές εξάρσεις, αλλά προσγειώνεται ρεαλιστικά στην καθημερινότητα. Υπαινικτικά δηλώνεται το κληρονομημένο βίωμα: η ζωή στη φτωχική συνοικία και οι δυσκολίες της επιβίωσης, οι ανεκπλήρωτες επιθυμίες της εφηβείας και η ποίηση του Καβάφη, υποδεικνύουν έμμεσα και τη δική της γενεαλογία. Το προσωπικό στοιχείο κρύβεται πίσω από έναν ουδέτερο και αποστασιοποιημένο λόγο, που αποφεύγει την άμεση εξομολόγηση. Το ποιητικό εγώ υποτάσσεται στον πληθυντικό αριθμό του εμείς. Είναι η εποχή της δικτατορίας και η αναζήτηση συλλογικότητας από την πλευρά της νέας γενιάς. Ο Αλέξης Ζήρας παρατηρεί ότι η Μαστοράκη «στα Διόδια είχε εμφανιστεί περισσότερο "στρατευμένη", σε μια μορφή κοινωνικής ποίησης, η κριτική που ασκούσε απέναντι σε κοινωνικές αξίες, θεσμούς και καθιερωμένες αξίες ήταν πολύ οξύτερη, η γλώσσα της πιο ακατέργαστη και άμεση και ευθύβολη».

Γενικά για τη γλώσσα των νέων ποιητών της δεκαετίας του '70 γράφει ο Β. Στεριάδης:

«Διαβάζοντας τους στίχους των νέων έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε μια συνεχή πρόκληση. Ο νέος προκαλεί τη γύρω του κοινωνία ―το κατεστημένο και όσους επαναπαύονται σε όσα αυτό τους προσφέρει― με τη γραφή και τη γλώσσα του, όπως τους προκαλεί και με την εμφάνισή του: τα μακριά μαλλιά, τα παρδαλά και όσα τον διαφοροποιούν από το πλήθος. Και αυτή ακριβώς η ανάγκη της διαφοροποίησης αποτελεί την πρώτη μορφή αντικομφορμισμού. Γιατί σε ολόκληρη την ποίηση που μας απασχολεί μάταια θα αναζητήσεις μια κατάφαση, που να αναφέρεται στο Χθες ή το Σήμερα [...] Η αλήθεια είναι ότι στην ποίηση αυτή, εκτός από εξαιρέσεις, δεν δηλώνεται ρητά το γεγονός ότι έχουμε δικτατορία. Προκύπτει όμως ξεκάθαρα από την εμφανή προσπάθεια να τρυπηθεί το κέλυφος κάποιας επιβεβλημένης σιωπής. Ίσως και αυτό να συντέλεσε στη διαμόρφωση του ιδιώματος. Ίσως και έτσι να λειτούργησε η στοιχειώδης άμυνα» («Το γλωσσικό ιδίωμα της γενιάς του '70», Νεωτερική ποίηση 4 και 5 Νοεμβρίου 1993,1994). Για το ίδιο θέμα, επίσης, γράφει η Νόρα Αναγνωστάκη:

«Η διακωμώδηση όχι μόνο σοβαρών πραγμάτων αλλά και της ίδιας της σοβαρότητας, μ' αυτό το είδος της ελαφριάς σατιρικής και χιουμοριστικής γλώσσας, που τη χρησιμοποιούν τόσο συχνά σε μια ασυνήθιστη έκταση και με έναν τρόπο εμφατικό, σχεδόν επιδεικτικό, οι περισσότεροι από τους νέους ποιητές μας. Χρησιμοποιούν τόσο σοβαρά την ασοβάρευτη γλώσσα τους, που αναιρούν την ελαφρότητά της».

Τζένη Μαστοράκη, βιογραφία και έργα
ΕΚΕΒΙ
ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
Βικιπαίδεια
Μελοποιημένα ποιήματα στο stixoi.info

Χρόνης Μπότσογλου, βιογραφία και έργα
στην Εθνική Πινακοθήκη
στο Μουσείο Φρυσίρα
στο ΝΙΚΙΑΣ
στο ΙΣΕΤ
στο artnet
στο paleta art
στο eikastikon

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.