146 147 148 149 E Δ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


146

Χειρόγραφο του Κ. Καρυωτάκη από το ποίημα «Αισιοδοξία»
Χειρόγραφο του Κ. Καρυωτάκη από το ποίημα «Αισιοδοξία»


147

Κ.Γ. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα απαγγελία

Στο ποίημα αυτό, που ανήκει στην πρώτη ενότητα της συλλογής Ελεγεία και σάτιρες (1927), ο Καρυωτάκης χρησιμοποιεί ελευθερωμένο στίχο. Εδώ ο ποιητής προχωρά πέρα από την παράδοση του συμβολισμού και προβάλλει με τολμηρό και ειλικρινή τρόπο τη συναισθηματική του κατάσταση.

Γιάννης Τσαρούχης, Παραλλαγή πορτρέτου με χάρτινα άνθη
Γιάννης Τσαρούχης, Παραλλαγή πορτρέτου με χάρτινα άνθη
Δείτε τον πίνακα σε μεγάλη ανάλυση στην Εθνική Πινακοθήκη

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα
είδα το βράδυ αυτό.
Κάποια χρυσή, λεπτότατη
στους δρόμους ευωδιά.
Και στην καρδιά
αιφνίδια καλοσύνη.
Στα χέρια το παλτό,
στ' ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνη.
Ηλεκτρισμένη από φιλήματα
θα 'λεγες την ατμόσφαιρα.
Η σκέψις, τα ποιήματα,
βάρος περιττό.

Έχω κάτι σπασμένα φτερά.
Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε
το καλοκαίρι αυτό.
Για ποιαν ανέλπιστη χαρά,
για ποιες αγάπες,
για ποιο ταξίδι ονειρευτό.

 

 

Κ.Γ. Καρυωτάκης, Ποιήματα και πεζά, Ερμής

 


148

Κ.Γ. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ

Βράδυ

 

Το ποίημα είναι επηρεασμένο από το πνεύμα του νεοσυμβολισμού, όπως μαρτυρούν οι υποβλητικές εικόνες, η μουσικότητα των στίχων και η μελαγχολική διάθεση που το διαποτίζει. Ανήκει στην ποιητική συλλογή Ελεγεία και σάτιρες.

Τα παιδάκια που παίζουν στ' ανοιξιάτικο δείλι
–μια ιαχή μακρυσμένη–,
τ' αεράκι που λόγια με των ρόδων τα χείλη
ψιθυρίζει και μένει,

τ' ανοιχτά παραθύρια που ανασαίνουν την ώρα,
η αδειανή κάμαρά μου,
ένα τρένο που θα 'ρχεται από μια άγνωστη χώρα,
τα χαμένα όνειρά μου,

οι καμπάνες που σβήνουν, και το βράδυ που πέφτει
ολοένα στην πόλη,
στων ανθρώπων την όψη, στ' ουρανού τον καθρέφτη,
στη ζωή μου τώρα όλη…

 

 

Κ.Γ. Καρυωτάκης, Ποιήματα και πεζά, Ερμής

 


ΕΡΓΑΣΙΕΣ

  • «Ηλεκτρισμένη από φιλήματα …βάρος περιττό»: Εντοπίστε τις παρομοιώσεις και τις μεταφορές της πρώτης στροφής και σχολιάστε τες.
  • «Έχω κάτι σπασμένα φτερά …ονειρευτό»: Πώς εμφανίζεται η ψυχική διάθεση του ποιητή στην τελευταία στροφή; Τι επιτυγχάνει με την παράθεση των αναπάντητων ερωτημάτων του;
  • Το ποίημα «Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα» ανήκει στην πρώτη ενότητα της συλλογής Ελεγεία και σάτιρες. Σε ποια σημεία διακρίνετε τον ελεγειακό τόνο του; Μήπως υπάρχει επίσης κάποια ένδειξη και του σατιρικού στοιχείου;
  • 149
  • Το ποίημα «Βράδυ» στηρίζεται σε μια αλληλουχία εικόνων. Εντοπίστε τες και παρακολουθήστε την εξέλιξή τους σε συνδυασμό με την ψυχική διάθεση του ποιητή.
  • Στην τελευταία στροφή το βράδυ παίρνει μια σαφή συμβολική χροιά. Πώς αποτυπώνεται εκφραστικά και σε ποια συναισθηματική κατάσταση αντιστοιχεί;
  • Συγκρίνετε τα δύο ποιήματα: Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές παρατηρείτε;


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

  • Συγκεντρώστε απεικονίσεις του δειλινού σε καρτ ποστάλ, πίνακες ζωγραφικής ή φωτογραφίες. Φτιάξτε κολάζ με αυτό το εικαστικό υλικό και διακοσμήστε την τάξη σας.
  • Μπορείτε να διαβάσετε ποιήματα του Κ.Γ. Καρυωτάκη στην ιστοσελίδα: www.snhell.gr

Κωνσταντίνος Παρθένης, Νεκρή φύση

Κωνσταντίνος Παρθένης, Νεκρή φύση
Δείτε τον πίνακα σε μεγαλύτερη ανάλυση στην Εθνική Πινακοθήκη


 

Κώστας Καρυωτάκης (1896-1928)


Κ. Γ. Καρυωτάκης

Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.


Θα πρέπει να τονιστούν τα παρακάτω σημεία: Ο ελεύθερος στίχος σε αρκετά σημεία παρουσιάζει ομοιοκαταληξίες («αυτό» / «παλτό» / «περιττό», «αυτό» / «ονειρευτό»), που δίνουν ρυθμό στο ποίημα. Οι εικόνες στήνονται με μεγάλη δεξιοτεχνία από τον ποιητή, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και το στοιχείο της συναισθησίας («κάποια χρυσή λεπτότατη / στους δρόμους ευωδιά»), όπου οι αισθήσεις της όρασης και της όσφρησης συναιρούνται. Το φαινόμενο της συναισθησίας εισάγει στην ποίηση με τις Ανταποκρίσεις (βλ. παράλληλο κείμενο) ο Μποντλέρ, ο Γάλλος ποιητής από τον οποίο επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό ο Καρυωτάκης. Από εκφραστική άποψη θα πρέπει να προσεχτεί η παρομοίωση με την οποία ξεκινάει το ποίημα και η οποία στοιχειοθετεί και τον τίτλο του. Η ανθοδέσμη από τριαντάφυλλα συμβολίζει με τον πιο εύγλωττο τρόπο το ερωτικό κάλεσμα και την ερωτική επιθυμία, τα στοιχεία ακριβώς που ακυρώνονται στην τελευταία στροφή. Θα πρέπει επίσης να σχολιαστούν οι τρεις τελευταίοι στίχοι του ποιήματος, όπου συσσωρεύονται ερωτηματικές αντωνυμίες και ερωτήματα που τίθενται από τον ποιητή και μένουν αναπάντητα. Οι δυο στροφές του ποιήματος έχουν διαφορετικό ύφος. Στην πρώτη υποβόσκει κάποια ειρωνική διάθεση του Καρυωτάκη, με την έκφραση μιας αμφιθυμίας απέναντι στο όμορφο βράδυ. Αυτή η διάθεση δηλώνεται κυρίως με τη φράση «αιφνίδια καλοσύνη», με το παρενθετικό «θα 'λεγες» και φυσικά με την τελευταία πρόταση «Η σκέψις, τα ποιήματα,/ βάρος περιττό». Η τελευταία αυτή αναφορά πρέπει να προσεχτεί ιδιαίτερα, γιατί δείχνει τη διάσταση ανάμεσα στην ποίηση και τη ζωή, που φαίνεται ότι απασχολεί γενικότερα τον Καρυωτάκη στην ποίησή του. Η δεύτερη στροφή αρχίζει με μια πολύ δυνατή μεταφορά, που δίνει το στίγμα της ψυχικής του διάθεσης με ένα στίχο εξαιρετικής πρωτοτυπίας: «έχω κάτι σπασμένα φτερά». Σε αυτήν τη στροφή όλα πια είναι καθαρά και όλα μοιάζουν δίχως νόημα. Η φαινομενική αντίθεση ανάμεσα στις δυο στροφές καθιστά πιο δραστικό το περιεχόμενο της δεύτερης και πιο έντονο το συναίσθημα της ματαίωσης. Η χρήση του πρώτου προσώπου με την εξομολογητική του ειλικρίνεια οξύνει τη δύναμη της βιωματικής κατάθεσης, ενώ ο ελεύθερος στίχος του απελευθερώνει περισσότερο την (αυτο)κριτική διάθεση του ποιητή και δένει με την τολμηρότερη εκφραστική και θεματική του ποιήματος.

 


Η λέξη-κλειδί του ποιήματος δεν είναι άλλη από τον τίτλο του «Βράδυ». Η λέξη απαντά μόνο μία φορά μέσα στο ποίημα, στην τελευταία στροφή, αλλά η αίσθηση που δημιουργεί είναι διάχυτη. Το στήσιμο εικόνων που επενδύονται και με ήχους (το αεράκι που ψιθυρίζει, ο ήχος του τρένου, οι καμπάνες που σβήνουν) είναι το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο του ποιήματος και της νεοσυμβολιστικής φάσης του Καρυωτάκη. Το συναίσθημα της απώλειας (χαρά, ματαιωμένοι στόχοι, χαμένα όνειρα) έρχεται να συνδεθεί με το σύμβολο του σκοταδιού που πέφτει και αλλάζει τους ρυθμούς της ημέρας. Ο ποιητής σκόπιμα δημιουργεί μια θολή ατμόσφαιρα, ένα χρόνο ιδιαίτερα αργό, ένα χώρο απομακρυσμένο, όπου οι ήχοι φτάνουν αδύναμοι («μια ιαχή μακρυσμένη»), για να δώσει αυτή την αίσθηση της απώλειας που συναρτάται στενά με τη βραδινή ώρα. Η χρήση του πρώτου προσώπου φέρνει στο μυαλό του αναγνώστη το ίδιο το ποιητικό υποκείμενο, δίνοντας έτσι σε όλο το ποίημα μια προσωπική και ρομαντική χροιά. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι αυτό που πρέπει να συζητηθεί περισσότερο είναι η πολυσημία της λέξης «βράδυ» τόσο για τον ίδιο όσο και για τους άλλους. Οι συναισθηματικά φορτισμένες εικόνες του κενού δωματίου, των απόμακρων ήχων του τρένου και των καμπανών είναι ο τρόπος που διάλεξε ο ποιητής να μιλήσει για τη δική του ψυχική διάθεση, για μια αίσθηση ματαίωσης, που εξηγείται καλύτερα μέσα από τις αισθήσεις παρά μέσα από τα ίδια τα λόγια. Ιδιαίτερα πρέπει να επισημανθεί ο αστικός χώρος του ποιήματος. Το δειλινό εδώ και το βράδυ που έρχεται δε σχετίζονται με τη φύση ή καλύτερα τον εξωαστικό χώρο, όπως συμβαίνει στα περισσότερα από τα ποιήματα που έχουν ως θέμα τους το ηλιοβασίλεμα, είτε αυτά ανήκουν στη σχολή του παρνασσισμού είτε στη σχολή του συμβολισμού.


Τον Σεπτέμβριο του 1886, ο Γάλλος ποιητής Jean Μοréas (πρόκειται για τον ελληνικής καταγωγής Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο), δημοσιεύει το μανιφέστο του συμβολισμού στην παρισινή εφημερίδα Le Figaro. Αυτή είναι η επίσημη εμφάνιση μιας νέας λογοτεχνικής σχολής, που θα κυριαρχήσει στη γαλλική ποίηση ως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.

Σε ό,τι αφορά τη λογοτεχνία, ο συμβολισμός καλλιέργησε κυρίως την ποίηση, ενώ επηρέασε πολύ λιγότερο την πεζογραφία και το θέατρο. Από τις άλλες μορφές τέχνης, τον συμβολισμό υιοθέτησαν ως ένα βαθμό η μουσική (Claude Debussy) και η ζωγραφική (Gustave Moreau). Τέλος, ο συμβολισμός συνδέεται με τη φιλοσοφία του υποσυνείδητου του Γάλλου φιλοσόφου Henri Bergson, καθώς και με τους ιμπρεσιονιστές ζωγράφους.

Η ονομασία «συμβολισμός» προέρχεται από τη συχνή και ιδιόμορφη χρήση των συμβόλων, στην οποία πιστεύουν ιδιαίτερα οι εκπρόσωποι του κινήματος. Ωστόσο, δε θα πρέπει να συγχέουμε την ευρύτερη έννοια του συμβόλου και του συμβολισμού με το συγκεκριμένο κίνημα: σύμβολα και συμβολισμοί κάθε είδους υπάρχουν χιλιάδες στην καθημερινή μας ζωή, όπως και στην ποίηση όλων των εποχών (π.χ. η σημαία είναι ένα σύμβολο, το περιστέρι συμβολίζει την ειρήνη). Οι συμβολιστές ποιητές και η συμβολιστική ποίηση είναι κάτι πιο ειδικό και πιο συγκεκριμένο.

Οι δύο πιο σημαντικές προδρομικές μορφές του συμβολισμού είναι ο Γάλλος Charles Baudelaire και ο Αμερικανός Edgar Allan Poe. Στη Γαλλία, ο συμβολισμός συνδέθηκε αρκετά στενά με τους λεγόμενους «ποιητές της παρακμής» (decadents), όπως τον Arthur Rimbaud, τον Paul Verlain και το Stephan Mallarmé, ενώ αργότερα σπουδαίοι συμβολιστές ποιητές υπήρξαν ο Paul Claudel και ο Paul Valéry. Εξάλλου, εκτός Γαλλίας, ο συμβολισμός επηρέασε πολλούς ποιητές, μεταξύ των οποίων:

- τους Rainer Maria Rilke και Stefan George στον γερμανόφωνο χώρο

- τους W. Β. Yeats, Τ. Ε. Hulme, Ezra Pound και Τ. S. Eliot στον αγγλόφωνο χώρο

- το Federico Garcia Lorca στην Ισπανία.

Ο συμβολισμός εμφανίζεται ως διπλή αντίδραση τόσο στον ρομαντικό στόμφο και τη ρητορεία όσο και στην παρνασσική απάθεια, αντικειμενικότητα και ακαμψία στον στίχο. Επιπλέον, διαφοροποιείται και από τον ρεαλισμό και, κυρίως, από τον νατουραλισμό, που αρέσκεται στη λεπτομερή περιγραφή του πραγματικού κόσμου και έχει κοινωνικούς στόχους.

Για τον συμβολιστή ποιητή, η πραγματικότητα που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας, δηλαδή ο εξωτερικός κόσμος, δεν έχει κανένα ποιητικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, τα πράγματα αυτού του κόσμου η ποίηση μπορεί να τα χρησιμοποιήσει ως διαμεσολαβητές, ως σύμβολα, για να φτάσει στο αληθινό της αντικείμενο: στην έκφραση ιδεών, ψυχικών ή νοητικών καταστάσεων, συναισθημάτων κτλ.· ή, μ' άλλα λόγια, στο ασυνείδητο και στο μυστήριο του εσωτερικού μας κόσμου.

Με βάση αυτή τη γενική αρχή, τα χαρακτηριστικά της συμβολιστικής ποίησης μπορούν να καθοριστούν ως εξής:

- η προσπάθεια απόδοσης των ψυχικών καταστάσεων με τρόπο έμμεσο και συμβολικό, δηλαδή μέσα από τη χρήση των συμβόλων· αυτή η προσπάθεια οδηγεί σε μια υπαινικτική και υποβλητική χρήση της γλώσσας, σε συνδυασμό με μια διαισθητική σύλληψη των πραγμάτων και μιαν αφθονία εικόνων και μεταφορών (όλα αυτά τα στοιχεία μαζί κάνουν ασφαλώς το ποίημα πιο δυσνόητο)

- η αποφυγή της σαφήνειας και η προσπάθεια για τη δημιουργία ενός κλίματος ρευστού, συγκεχυμένου, ασαφούς και θολού, που συνυπάρχει με μια διάθεση ρεμβασμού, μελαγχολίας και ονειροπόλησης

- η έντονη πνευματικότητα, ο ιδεαλισμός και, σε πολλές περιπτώσεις, ο μυστικισμός

- η προσπάθεια να ταυτιστεί η ποίηση με τη μουσική, που εκδηλώνεται με την έντονη μουσικότητα και τον υποβλητικό χαρακτήρα του στίχου (απευθύνεται ταυτόχρονα στην ακοή και στο συναίσθημα)

- οι πολλές τεχνικές, μορφολογικές και εκφραστικές καινοτομίες: χαλαρή ομοιοκαταληξία, ανομοιοκατάληκτος ή ελεύθερος στίχος, πολλά και πρωτότυπα σχήματα λόγου, ιδιόρρυθμη σύνταξη, νέο λεξιλόγιο κτλ.

- ο περιορισμός του νοηματικού περιεχομένου του ποιήματος στο ελάχιστο: η ποίηση απαλλάσσεται από κάθε φιλοσοφικό και ηθικο-διδακτικό στοιχείο, καθώς και από ρητορισμούς ή θέματα του δημόσιου βίου· γίνεται αυτό που θα έπρεπε πάντοτε να είναι, δηλαδή καθαρή ποίηση (poésie pure), γεμάτη μαγεία και γοητεία.

Με λίγα λόγια, ο συμβολισμός φέρνει μια επανάσταση στην ποίηση, τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη μορφή: το ποίημα δεν έχει πλέον ως στόχο τη μίμηση της φύσης, του εξωτερικού κόσμου ή της πραγματικότητας αλλά τη δημιουργία ενός άλλου, διαφορετικού, ποιητικού κόσμου· εξάλλου, ως προς τα μορφολογικά ή τα δομικά χαρακτηριστικά, οδηγούμαστε μακριά από κάθε περιορισμό, προς τη διάλυση του ποιήματος.

Γενικότερα, ο συμβολισμός φέρνει μια νέα άποψη για την ποίηση: τα ποιήματα δε χρησιμεύουν πλέον για να πούμε κάτι για τον κόσμο γύρω μας αλλά γίνονται ένας αυτόνομος κλάδος, ένας κόσμος ξεχωριστός, που διαφέρει από καθετί άλλο και υπάρχει πρώτα για τον εαυτό του. Η άποψη που έχουμε σήμερα για την τέχνη δε διαφέρει και πολύ από αυτήν.

Τέλος, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι οι καινοτομίες του συμβολισμού λειτούργησαν ως πρώτο βήμα για να ξεφύγουμε από την παραδοσιακή και να πορευθούμε προς τη νεοτερική ποίηση. Ακόμη και το γεγονός ότι με τον συμβολισμό το ποίημα αρχίζει να γίνεται δυσπρόσιτο ή και ακατανόητο, ακόμη και αυτό μας φέρνει πιο κοντά στον μοντερνισμό, που ως βασικό του χαρακτηριστικό έχει ακριβώς αυτή την ερμητικότητα, αυτή τη δυσκολία στην προσέγγιση.

Ο συμβολισμός δε γνώρισε την εξάπλωση του ρομαντισμού αλλά έχοντας ως αφετηρία τη Γαλλία, επηρέασε την ποίηση σε αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, το νέο ρεύμα κάνει την εμφάνιση του στη νεοελληνική λογοτεχνία στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, λίγο μετά τον παρνασσισμό. Ο ελληνικός συμβολισμός έχει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά του γαλλικού, αν και μπορούμε να πούμε ότι οι Έλληνες ποιητές οικειοποιούνται κυρίως δύο από τις βασικές αρχές του γαλλικού κινήματος:

α) τον υπαινικτικό και υποβλητικό χαρακτήρα της ποίησης, που στρέφει νου και αισθήματα προς την υψηλότερη σφαίρα των ιδεών

β) την αίσθηση του ποιητή (ενδεχομένως και του αναγνώστη) ότι, όταν κάποιος μπορέσει να φτάσει σ' αυτή τη σφαίρα, θεωρεί πλέον την πραγματικότητα ως έναν ταπεινό τόπο μελαγχολίας και απελπισίας.

Όπως στη γαλλική έτσι και στη νεοελληνική λογοτεχνία, ο συμβολισμός έρχεται να απαλλάξει οριστικά την ποίηση από τη φλυαρία και τη μεγαλοστομία του ρομαντισμού αλλά και από την απάθεια του παρνασσισμού. Η ποίηση περνά πλέον σε μια όλο και πιο γνήσια έκφραση του συναισθήματος. Ωστόσο, οι Έλληνες ποιητές υιοθετούν λίγες από τις εκφραστικές καινοτομίες των Γάλλων.

Οι αυθεντικοί συμβολιστές στη χώρα μας είναι ελάχιστοι και αξίζει ίσως να αναφέρουμε τους Γιάννη Καμπύση, Σπήλιο Πασαγιάννη και Κωνσταντίνο Χατζόπουλο. Ο τελευταίος είναι και ο μόνος που προσπάθησε να εφαρμόσει τον συμβολισμό στην πεζογραφία, στο μυθιστόρημά του Το φθινόπωρο (1917).

Πέρα όμως από τους παραπάνω, συμβολιστικά στοιχεία ή επιρροές μπορούμε να εντοπίσουμε σε πολλούς ακόμη ποιητές, όχι μόνο στις αρχές του αιώνα μας αλλά και αργότερα· χαρακτηριστικά αναφέρουμε τους Λορέντζο Μαβίλη, Ιωάννη Γρυπάρη, Λάμπρο Πορφύρα, Κωστή Παλαμά, Κ. Π. Καβάφη, Μιλτιάδη Μαλακάση, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Απόστολο Μελαχροινό κ.ά. Εξάλλου, γύρω στα 1920, κάνουν την εμφάνισή τους ορισμένοι ποιητές βαθύτατα επηρεασμένοι απ' τον γαλλικό συμβολισμό, τους οποίους συνήθως κατατάσσουμε στη λεγόμενη ομάδα του νεοσυμβολισμού. Οι κυριότεροι εκπρόσωποι αυτής της ομάδας είναι οι Κώστας Ουράνης, Ναπολέων Λαπαθιώτης, Τέλλος Άγρας, Μήτσος Παπανικολάου, Μαρία Πολυδούρη, Κώστας Γ. Καρυωτάκης, καθώς και ορισμένοι άλλοι ελάσσονες ποιητές.

Όλοι αυτοί, κυρίως στο διάστημα της δεκαετίας 1920-1930, γίνονται συντελεστές ορισμένων ουσιαστικών αλλαγών στον χώρο της νεοελληνικής ποίησης, την οποία ανανεώνουν και θεματικά και μορφικά. Πιο συγκεκριμένα:

- απομακρύνονται και αποδεσμεύονται από την παλαμική μεγαλοστομία και από τον ποιητικό ρητορισμό

- εισάγουν τον χαμηλόφωνο και ιδιαίτερα μουσικό τόνο στην ποίησή τους και γίνονται εκφραστές κυρίως τραυματικών συναισθημάτων και ψυχικών καταστάσεων.

Οι ποιητές αυτοί, επειδή ακριβώς έχουν επηρεαστεί έντονα από το κλίμα και την ατμόσφαιρα του γαλλικού συμβολισμού, είναι οπαδοί του χαμηλού και ήπιου λυρισμού, που εκφράζει κυρίως τους εσωτερικούς ψυχικούς κυματισμούς του μεμονωμένου και μοναχικού ατόμου. Ο ποιητικός, δηλαδή, νεοσυμβολισμός, ως ποιητική πράξη, εκφράζει το άτομο το τραυματισμένο από τη γύρω σκληρή πραγματικότητα, που όμως αποσύρθηκε στον εαυτό του και αναζητά τη λύτρωση στη φυγή προς το παρελθόν και στη νοσταλγία για ό,τι έχει περάσει και χαθεί οριστικά. Απ' αυτό το κλίμα της νεο-ρομαντικής και ουτοπικής νοσταλγίας ξεφεύγει κάπως μόνον ο Καρυωτάκης, ο οποίος δε γράφει ποίηση ερήμην της ιστορίας και της τραυματικής πραγματικότητας που τον περιβάλλει. Σε αντίθεση με τους άλλους νεοσυμβολιστές, γίνεται εκφραστής αυτής της πραγματικότητας που τη σατιρίζει και τη σαρκάζει. Γι' αυτό και είναι ο κορυφαίος ποιητής του νεοσυμβολισμού.

 


 

Charles Baudelaire, «Ανταποκρίσεις»

 

Η πλάση είναι ένας ναός, όπου συγκεχυμένα
Κάποτε λόγια βγάζουνε κολόνες ζωντανές
Δάση από σύμβολα, όπου περνάς, κατοικημένα,
Που σε κοιτάν με γνώριμες ματιές.

Σαν τους μακρούς αντίλαλους που πέραθε ανταμώνουν
Μέσα σε μιαν ενότητα βαθιά και μυστικιά,
Ωσάν τη νύχτ' απέραντη, ωσάν το φως πλατιά,
Μύρα κι αχούς και χρώματα κρύφιοι δεσμοί τα ενώνουν.

Ξέρω δροσάτες σαν κορμιά παιδιάτικα ευωδιές,
Γλυκές σαν φλάουτα, πράσινες σαν τα χλοερά λιβάδια,
-κι άλλες, μαυλιστικές, μεθυστικές, θριαμβευτικές,

Των δίχως τέλος που έχουνε την απλωσιά πραγμάτων,
Όπως του λιβανιού, του μόσχου, του κεχριμπαριού,
Που των αισθήσεων τραγουδούν τις τρέλες και το νου.


Κ. Γ. Καρυωτάκης
Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα, απαγγελία από τη Μένη Ιορδανίδου απαγγελία
Για τη ζωή και το έργο του: Ανεμόσκαλα (Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα) Κ.Γ. Καρυωτάκης. Για τη ζωή και το έργο του [πηγή: Ανεμόσκαλα (Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα)]
Κ.Γ. Καρυωτάκης: Πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα)] Κ.Γ. Καρυωτάκης [πηγή: Πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα)]
ΕΚΕΒΙ Εκεβί
Συμφραστικός πίνακας λέξεων για το ποιητικό έργο του Κ.Γ. Καρυωτάκη. Ψηφίδες
ΠΟ.Θ.Ε.Γ. ΠΟΘΕΓ
Εποχές και Συγγραφείς. Κώστας Γ. Καρυωτάκης (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ] Εποχές και Συγγραφείς. Κώστας Γ. Καρυωτάκης (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]
μελοποιημένα ποιήματα στο stixoi.info stixoi

Γιάννης Τσαρούχης, βιογραφία και έργα
στην Εθνική Πινακοθήκη Γιάννης Τσαρούχης,
στο paleta art Γιάννης Τσαρούχης, Γιάννης Τσαρούχης,
στο artnet Γιάννης Τσαρούχης,
στο ΝΙΚΙΑΣ Γιάννης Τσαρούχης
στο lifo (44 άνδρες του Γ. Τσαρούχη) Γιάννης Τσαρούχης
στο lifo (για την αφιερωματική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη Γιάννης Τσαρούχης
Γιάννης Τσαρούχης: «Είμαι ερευνητής με μεγάλη περιέργεια», άρθρο της Ειρήνης Σπυριδάκη στο art magazine artmag
Γιάννης Τσαρούχης: το έργο του και η αναδρομική του έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη , άρθρο της Νάνσυ Μπαλούτογλου στο art magazine artmag2
ταινίες:
Γιάννης Τσαρούχης Γιάννης Τσαρούχης,
Γιάννης Τσαρούχης, Σπουδή για πορτραίτο. 1981 Γιάννης Τσαρούχης,
Γιάννης Τσαρούχης, Βιογραφίες Γιάννης Τσαρούχης, Βιογραφίες,
Τα ζεϊμπέκικα του Γιάννη Τσαρούχη, Τα ζεϊμπέκικα του Γιάννη Τσαρούχη

Κωνσταντίνος Παρθένης:
στην Εθνική Πινακοθήκη ΑΚΡΙΘΑΚΗΣ, ε.π.
στο Τελόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. Παρθένης
στη ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΟΥΣΕΙΟ Γ.Ι. ΚΑΤΣΙΓΡΑ Παρθένης
στο paleta art Παρθένης, Παρθένης,
στο artnet Παρθένης
στο ΝΙΚΙΑΣ Παρθένης
στο Google Art & Culture Παρθένης, Google
στο wiki art Παρθένης, wiki

 

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

 

Ήρωες

Οι ήρωες του ποιήματος είναι:

 

 

Τόπος

Τα γεγονότα του ποιήματος διαδραματίζονται

 

 

Χρόνος

Τα γεγονότα του ποιήματος γίνονται/έγιναν

 

 

Γλώσσα

Η γλώσσα του ποιήματος είναι

 

 

Στίχος-Μέτρο

Ο στίχος του ποιήματος είναι:

Το μέτρο του ποιήματος είναι:

 

 

Ενότητες

Το ποίημα μπορεί να χωριστεί στις εξής ενότητες:

 

 

Το σχόλιό σας...

...