γενέσθαι δὲ τὸ ὄνομα τῷ ποταμῷ λέγουσι Θαμύριδος τὴν λύραν ἐνταῦθα ἀποβαλόντος ἐπὶ τῇ πηρώσει (Παυσ. 4.33.3)
Ο ποταμός Βαλύρας της Πελοποννήσου συνδέεται με τον μουσικό αγώνα ανάμεσα στον Θάμυρη και τις Μούσες.
Ο Θάμυρης ή Θαμύρας είναι ένας από τους μυθικούς μουσικούς και κατατάσσεται στους Θράκες. Kατάγεται από οικογένεια μουσικών, από τον Φιλάμμωνα, γιο του Απόλλωνα και νικητή άσματος στον δεύτερο αγώνισμα άσματος στους Δελφούς, και τη Νύμφη του Παρνασσού Αργιόπη, η οποία, την εποχή που ήταν να γεννήσει, μετοίκησε στους Θράκες Οδρύσες, όπου και μεγάλωσε ο Θάμυρης μέσα σε ένα περιβάλλον μουσικόφιλο. Άλλοι λένε ότι ήταν γιος του Αέθλιου και εγγονός του Ενδυμίωνα, γιος μιας Μούσας, της Ερατώς ή της Μελπομένης. Ήταν πολύ όμορφος, ερωτεύτηκε τον Υάκινθο και λεγόταν ότι αυτός πρώτος εισήγαγε τον έρωτα ανάμεσα στους άνδρες. Μουσικός άριστος, πολύ καλός στο τραγούδι και τη λύρα —πώς αλλιώς, αφού είχε για δάσκαλο τον άλλο σπουδαίο μουσικό, τον Λίνο;—, καινοτόμος, ευρετής του δωρικού τρόπου, συνθέτης Θεογονίας, Κοσμογονίας και μιας Τιτανομαχίας, άξιος δάσκαλος υπεράξιου μαθητή, του Ομήρου. Φτωχός αλλά ευπρόσδεκτος στις αυλές ή σε χώρους θρησκευτικών πανηγύρεων, όπου συνηθίζονταν μουσικοί αγώνες. Γρήγορα όμως οι ικανότητές του και οι διακρίσεις που ήρθαν από αυτές, σε συνδυασμός με το σωματικό του κάλλος, τύφλωσαν τον νου του και γρήγορα η περηφάνεια του μετατράπηκε σε αλαζονεία.
Ο Όμηρος διηγείται ότι ο δάσκαλός του μπλέχτηκε σε μουσικό αγώνα με τις Μούσες και φυσικά νικήθηκε, όπως νωρίτερα οι Σειρήνες. Θυμωμένες εκείνες, και για τον πρόσθετο λόγο ότι ο Θάμυρης απείλησε με πρόσθετη τιμωρία την καθεμιά χωριστά και με διαφορετικό τρόπο, τον τύφλωσαν, του στέρησαν τις ικανότητές του στη
μουσική
και όρισαν να μεταβεί μετά τον θάνατό του στον τόπο των τιμωριών όπου θα βρισκόταν μαζί με άλλους ασεβείς. Μετά από αυτό ο Θάμυρης έριξε τη λύρα του στον ποταμό Βαλύρα (βάλλω +λύρα). Ο τόπος της τιμωρίας τοποθείται στο Δώριο, κοντά στην Πύλο. Πιο ορθολογιστικά ο Παυσανίας αποδίδει την παραίτηση του Θάμυρη από το μουσικό του τάλαντο σε ασθένεια που του στέρησε την όραση —διεφθάρη δὲ ὁ Θάμυρις ἐμοὶ δοκεῖν ὑπὸ νόσου τοὺς ὀφθαλμούς (Παυσ. 4.33.7)· αντίθετα άλλοι αοιδοί και ποιητές δεν κάμφθηκαν από παρόμοιες καταστάσεις και συνέχισαν το έργο τους (Παυσ. 4.33.7). Στην τέχνη τον παρίσταναν τυφλό με μια σπασμένη λύρα στο χέρι (Παυσ. 9.30.2).
Σχετικά λήμματα